Yaklaşık iki ayına giren İran ve Rojhilat’taki halk ayaklanması İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşu olan 1979’dan bu yana en önemli hareket olarak değerlendiriliyor
İran’da Jîna Emînî’nin “Ahlak Polisleri” tarafından saçı göründüğü gerekçesiyle 13 Eylül’de katledilmesiyle birlikte 16 Eylül’de başlayan halk isyanı molla rejiminin tüm saldırılarına rağmen 2’inci ayına girmek üzere.
Üniversitelere yeni uygulama
Devam eden eylemlerde rejim güçleri saldırılarına hız verirken, eylemlere katılanları tespit etmek amacıyla yeni yöntemlere başvuruyor. Tahran üniversitesinde öğrencilere aramalar yapan devlet güçleri, kimlik tespiti için öğrencileri maskelerini çıkarmaya zorladı. Buna karşı ülkenin kuzey doğusundaki Meşed İslami Üniversitesi’nde öğrenciler “Ben özgür bir kadınım, siz sapıksınız” sloganı ile eylem düzenledi.
Parlamento ofisi ateşe verildi
Yerel kaynaklarda yer alan bilgiye göre, Rojhilat’ın Seqiz kentindeki devlet güçlerinin bir kısmı Meriwan’a kaydırıldı. Meriwan’da halk sokaklara dökülerek birçok caddeyi trafiğe kapattı. Eylemler sırasında kenti temsil eden parlamento temsilcisi Şiva Qasimi’nin evinin ofisinin ateşe verildiği öğrenildi. Rejim güçleri ise halka ateş açtı.
İran ve Rojhilat kentlerinde eylemler yayılırken, devlet iletişim olanlarına yasak ve kısıtlamasını genişletiyor. Buna rağmen eylemcilerin paylaştığı görüntüler protestoların boyutunu gösteriyor.
Katledilenlerin isimleri yayınlandı
İran İnsan Hakları Örgütü’ne göre 16 Eylül’den bu yana 41’i çocuk olmak üzere en az 304 kişi katledildi. İranlı muhalif grup Halkın Mücahitleri’nin verdiği bilgiye göre ise katledilenlerin sayısı 530’u geçti. Bu grup, kenti internet sitesinde katledilenlerin 358’inin isim listesini yayınladı.
1979’dan sonra en büyük eylem
Öte yandan bu eylemler 1979 İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana boyutları itibariyle en önemli hareket olarak değerlendiriliyor. 2009’da tartışmalı seçimler sonrası başlayan “yeşil hareket” 15 gün sürerken, 2019’daki “Kanlı Kasım”da Uluslararası Af Örgütü’ne göre 1 bin 500 kişi hayatını kaybetti. Bu eylemler ise birkaç gün sürdü.
Her kesimden katılım
Ancak 16 Eylül’de başlayan ve “jin jiyan azadî devrimi” olarak adlandırılan halk halk ayaklanması neredeyse iki aydır sürüyor. Eylemde kesimden kadınlar, üniversite ve lise öğrencileri, marjinalize edilmiş reformcular, muhafazakarlar, siyasi muhalifler, sendikal birlikler, dezavantajlı sınıflar yer alıyor. Yine eylemlerde Kürtler başından beri aktif ve öncü bir şekilde katılırken, Beluclar ve Araplar da eyleme katıldı. Bu eylemler Avrupa’da Kuzey Amerika’ya İran diasporasını da harekete geçirdi.
300 isim destek verdi
Son olarak İran ve Doğu Kürdistanlı 300 isim ortak bir açıklama ile baskıları kınadı, eylemlere destek verdi. 300 isim, “Aydın, yazar ve gazetecilerin tutuklanmasına ve baskılara derhal son verilsin” çağrısında bulunurken devamında ise, “Sivil toplumu sindirmek, katletmeler ve toplumu büyük bir garnizona çevirmek yalnızca halkın öfkesini arttıracaktır” ifadeleri kullanıldı.
DIŞ HABERLER
