Yeni vergi düzenlemeleri getiren kanun teklifine HDP şerh koydu. Kanun ile Cumhurbaşkanının yetkilerini genişletilirken, yerel yetkilerin gasp edildiğine dikkat çekildi
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Dijital Hizmet Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’ne muhalefet şerhi düştü. Teklif, Dijital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi, Değerli Konut Vergisi, gelir vergisi tarifesine yeni dilim ve oran eklenmesi gibi düzenlemeleri içiyor.
HDP şerhinde, kapitalist iktidar pratiklerinin en kritik noktasının belirli bir kesimin çıkarlarının toplumun tümünün çıkarlarıyla özdeşleştirilmesi olduğu belirtilerek, Türkiye öznelinde şu örnek verildi: “2020 Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’nde vergi alanında toplam 196 milyar lira tutarında ayrıcalıklar, istisnalar ve muafiyetler yani vergi harcaması tahmin edilmektedir. Bu tutarın 2021 yılında 223 milyar lira, 2022 yılında ise 251 milyar lira olması öngörülmektedir. Yani AKP iktidarı, sermayeye ayrıcalıklar, istisnalar ve muafiyetler sağlayıp kamusal gelirlerin önemli bir kısmından vazgeçerek, küçük bir kesimin maliyetlerini toplumun tümünün sırtına yüklemektedir.”
Eksik tablolar
Şerhte, vergi politikalarının sınıfsal karakterini ve iktidarın esasen kimlerden yana olduğunu gösteren en önemli verilerden birinin vergi harcaması tahminleri tabloları olduğu belirtildi. Şerhte, bu tabloların TBMM’ye sunulan 2020 yılı merkezi yönetim bütçe kanunu teklifinde yer almadığına dikkati çekilerek, “Strateji ve Bütçe Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde sonradan yer almıştır. Bu tabloların bütçe teklifinde yer almamasının bütçenin ve daha makro düzeyde ülkeyi yönetenlerin tercihinin mümkün olduğunca halktan gizlenmesi anlamına geldiği açıktır” ifadelerine yer verildi.
‘Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergilendirme’
AKP’nin sermayenin maliyetlerini toplumsallaştırma politikasının en somut örneğini vergi politikalarından okumanın mümkün olduğuna işaret edilen şerhte, şu öneriler yapıldı: “Bu vicdansız vergi politikalarına karşı yapılması gereken ise çok açıktır. Kapsamlı bir vergi reformunun gerçekleştirilmesi zorunludur. Bu temelde başta gelir ve servet vergisi olmak üzere tüm vergi alanı radikal bir biçimde yeniden dizayn edilmelidir. Bu devrimsel değişimin temel mottosu ise ‘az kazanandan az, çok kazanandan çok vergilendirme’ olmalıdır. Önemli olan bu ilkeyle gelirin ve servetin vergilendirilmesidir. Vergi adaleti ancak bu türden radikal değişimlerle mümkün olabilir.”
Asgari ücretlilerden yüzde 15 oranında gelir vergisi, yüzde 7,6 oranında damga vergisi alındığı hatırlatılan şerhte, “Asgari ücret her türlü vergiden muaf tutulmalı, dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırının en az yarısı kadar bir tutarda olmalıdır” denildi.
Yük vatandaşa
Şerhte, kanun teklifinin mistifikasyon (gerçekliğin çarpıtılması) içerdiği belirtilerek, “Görünürde işletmelere yeni vergiler getiriliyor gibi olsa da açıktır ki yeni vergiler yurttaşların yükünü arttıran vergilerdir. Bu kanun teklifiyle ihdas edilmek istenen dijital hizmet vergisi ve konaklama vergisi gibi vergilerin bir biçimde yurttaşlara yansıtılacağını öngörmek zor değildir” kaydedildi.
Cumhurbaşkanına borçlanma yetkisi
Şerhte, kanun teklifinin en önemli maddesi olarak nitelenen Cumhurbaşkanına borçlanma yetkisi veren 47’inci maddeye işaret edilerek, “Belli ki bu madde, kalabalık bir torba içerisine yerleştirilerek dikkatlerden kaçırılmak istenmiştir. Ancak bu maddeyle parlamentonun bütçe hakkına açık bir saldırı gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanı’na 70 milyar lira ek borçlanma yetkisinin bu şekilde verilmesi kabul edilemez. Halklar, tüm dünyada yoğun toplumsal mücadeleler sonucu bütçe hakkını kazanmıştır. Bütçe hakkını da seçtikleri temsilcilerden oluşan parlamentolar aracılığıyla kullanmaktadırlar. Ancak böylesi bir düzenleme, evrensel demokratik bir ilke olan bütçe hakkının ihlalinden başka bir şey değildir” değerlendirmesi yapıldı.
Tekelcilik
Şerhte, yeni vergi türü olan Dijital Hizmet Vergisi’nin hasılat esaslı vergilendirmeyi beraberinde getirdiğine yer verildi. Söz konusu maddenin Cumhurbaşkanı’na vergi oranını yüzde 1’e kadar indirme ve yüzde 15’e kadar arttırma yetkisi verdiğinin belirtildiği şerhte, durumun “tek adam rejiminin tekelciliğini gösterdiği” belirtildi. Şerhte ayrıca Cumhurbaşkanı’na bu vergi oranını 10 katına kadar arttırma yetkisinin veriliyor olması da eleştirildi.
Yerelin yetkileri gasp ediliyor
Konaklama Vergisi’ne değinilen şerhte, verginin yerel yönetimler tarafından alındığı ve bunun yeni bir vergi olmadığına işaret edildi. Şerhte, Konaklama Vergisi’nin yeni vergi gibi sunulması “yerelden merkeze bir yetki aktarımı söz konusudur” şeklinde nitelendi.
Vergi adaletsizliği
Şerhte, Değerli Konut Vergisi’nin ise vergi eşitliği ilkesini bozduğu yönünde görüş getirildi. Şerhte, söz konusu maddeyle ilgili, “Emlak değeri 5 milyon TL’nin altında olup, birden fazla, hatta pek çok sayıda mesken nitelikli taşınmaza sahip olan kişiler değerli konut vergisi ödemezken, gelir-servet bağlamı göz ardı edilerek, 5 milyon TL değerinde konuta sahip olan kişilerden değerli konut vergisi alınacaktır” ifadelerine yer verildi.
Kaçakçılık davaları düşürülecek
Torba yasa teklifinin vergi kaçakçılığı suçlarıyla ilgili düzenlemenin ise Bera Holding eski adıyla (Kombassan), İttifak Holding ve Umpaş Holding’e karşı açılan binlerce davanın düşürülmesinin amaçlandığı belirtildi.
