İstanbul’da 9 kurum, yaptıkları ortak açıklamayla koronavirüs tehdidi nedeniyle cezaevlerinde alınması gereken önlemleri sıraladı. HDP de benzer bir çağrı yaparak hasta ve yaşlı tutukluların derhal tahliye edilmesini istedi
Dünya genelinde 5 binin üzerinde kişinin hayatını kaybettiği koronavirüs (Kovid-19) salgınında Türkiye’deki vaka sayısı, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın paylaştığı bilgilere göre 5’ye yükselmiş durumda. Salgına karşı kimi tedbirlere başvurulurken riskli görülen alanların başında cezaevleri geliyor.
Bu nedenle Adalet Bakanlığı tarafından alınan kararla ayda bir defa yapılan açık görüşler dahil olmak üzere, her hafta yapılan kapalı görüş ziyaretlerine sınırlama getirildi. Ancak alınan önlemleri yetersiz bulan İstanbul’daki 9 kurum, ortak yazılı açıklama yaparak, alınması gereken önlemleri sıraladı.
Önlemler sıralandı
İstanbul’da bulunan Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği, Hak İnisiyatifi Derneği, İnsan Hakları Derneği (İHD) Şubesi, Diş Hekimleri Odası, SES Şubeleri, İstanbul Tabip Odası, Toplum Hukuk Araştırmaları Vakfı, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) tarafından yapılan açıklamada alınması istenen tedbirler şöyle:
1. Koronavirüs (COVID- 19) ile ilgili bütün kaynaklarda virüsün yayılmasını engellemek için kişisel hijyeni sağlamanın önemine dikkat çekilmektedir. Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi sağlanarak parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır. Hapishanelerde de çevresel ve kişisel hijyenin sağlanması için gerekli önlemleri almak hastalığın yaygınlaşmasını önlemek için azami özen göstermek hapishane idarelerinin ve devletin temel sorumluğudur.
2. Hapishanelerdeki banyo, tuvalet gibi ortak alanların her gün dezenfekte edilmesi,
3. Risk grubunda bulunan mahpusların kalabalık koğuşlarda tutulmaması, kapasitesi az olan ve daha fazla önlem alınmış olan koğuşlarda tutulması,
4. Sağlık çalışanları için alınan önlemlerin tüm hapishane çalışanları için de alınması, özellikle risk grubunda olan çalışanlar olmak üzere maksimum önlemlerin alınması,
5. Mahpuslara besin ve vitamin takviyesinin yapılması,
6. Kurumda düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması),
7. Tüm mahpus, hapishane çalışanı ve yakınları için testlerin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması,
8. Görüşlerin yapıldığı alanlarda önlemlerin artırılması, alanların sıklıkla dezenfekte edilmesi, mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek önlemlerin hızla alınması,
9. Hastanelerin, özellikle hapishanelere yakın yerlerde bulunan hastanelerin, mahpuslara hizmet vermek için gerekli önlemleri alması,
10. Mahpusların hastanelere ring araçlarıyla değil; daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması,
11. İnfaz kanunun 16. Maddesi uyarınca sağlık sebebiyle infaz ertelemeye başvurmuş olan hasta mahpusların dosyalarının hızla incelenmesi ve acilen hapishane dışında tedavi olanaklarının sağlanması,
12. Mahpusların iletişim araçlarına erişimlerindeki kısıt da hesaba katılarak mahpusların salgın ve bundan nasıl korunacakları konusunda bilgilendirilmeleri,
13. Hapishane içine girecek herkesin uyması beklenen hijyen kurallarının oluşturulması ve ilgili kişilerin konu hakkında bilgilendirilmeleri,
14. Sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde ve makul ölçülerde alınmasına özen gösterilmesi
HDP de çağrı yaptı
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu, Koronavirüs’ün (Kovid-19) ulaştığı boyutlar ve bunun cezaevleri açısından yarattığı riske ilişkin parti Genel Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi. Komisyon adına açıklama yapan Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede,
Koronovirüs’ün ilk olarak Aralık 2019 tarihinde Çin’de görülmeye başlandığını ve müdahale edilmesine rağmen dünyanın 6 kıtasında bu virüsün yayıldığını dile getiren Dede, şöyle devam etti: “Bugün dünyaya ve ülkemizde de koronovirüs salgını ile karşı karşıyayız. 13 Mart itibariyle koronovirüsten hayatını kaybedenlerin sayısı 5 bin 397 vaka sayısı da 150 bine ulaşmış durumda. Sağlık Bakanının açıklamasıyla da ülkemizde 5 vaka tespit edildiği açıklandı. Aileler, avukatlar, hak savunucular olarak virüsün en hızlı yayılacak alanlardan birinin cezaevleri olduğunu biliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti devletinde tarihinde hiç olmadığı kadar cezaevlerinde doluluk oranı var. Cezaevlerindeki tutuklular sağlıklı beslenemedikleri, güneşten yeterince yaralanmadıkları için bağışıklık sistemi bizlere göre çok daha zayıf durumdadır. Uzmanların verdiği bilgiye göre bağışıklık sistemi zayıf olanlar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar da bu virüsün ölüme sebebiyet verdiği ısrarla vurgulanmaktadır.”
Adalet Bakanlığı’nın cezaevlerine yönelik önlemlere ilişkin yaptığı açıklamaya da vurgu yapan Dede, “Zaten özgürlükleri kısıtlanmış kişilerin aileleri ile görüşmesinin 2 hafta engellenmesi dışında herhangi bir tedbirden bahsedilmemiştir” dedi.
Dede, cezaevlerinde alınması gereken tedbirlere ilişkin taleplerini şöyle sıraladı:
“* Hasta ve yaşlı tutukluların tahliye edilmeli, hükümlü hasta ve yaşlılar ise cezaları ertelenmelidir. Hasta ve yaşlı tutukluların mahkemeleri, tutuklama inceleme tarihleri beklenmeksizin tahliyesini sağlayacak, hükümlüler açısından başvurular beklenmeden resen yapılacak incelemeler ile cezalarının ertelenmesi sağlanmalı ve tahliyelerinin önü açılmalıdır.
* Havalandırma saatleri kısıtlı olan bütün tutsaklar için havalandırma kapılarının tam gün açık olmalıdır. Uluslararası standartlara uygun bir şekilde gerçekleşmesi gerekiyor.
*Cezaevlerinde doluluk oranları çok fazla. Bu konu ile alakalı Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün derhal bir düzenlemeye gitmesi ve koğuşlarda yaşanabilecek kadar mahkumun kalması sağlanmalıdır.
*Mahkumlara verilen yemeklerin hem hijyen açısından denetlenmesi hem de bağışıklık sistemi açısından güçlendirici besinler içermesi sağlanmalıdır.
*Çocuklu anne tutsaklar ve çocuk tutsaklar hasta ve yaşlı tutsaklarda olduğu derhal tahliye edilmesi gerekiyor.
*Adalet Bakanlığı tarafından cezaevlerinde 400 bine ulaşan tutuklu ve hükümlülerin ailelerin kaygılarını giderecek aydınlatıcı bilgiler verilmelidir.
*Avukat görüşlerinde özellikle cezaevindeki tutsakların sağlık ve güvenliği açısından hijyen önlemleri ve sağlık koşulunun sağlanması gerekiyor.
*Hem cezaevinde hem de dışarıda yaşamanı sürdüren cezaevi personelinin de çalışma koşulları yeniden düzenlemeli ve hijyenik koşullar yaratılmalıdır.
* Ailelerin kaygısını gidermek için telefon görüşme hakkının artırılması ve telefon görüşme hakkının avukatlara da tanınması gerekiyor.”
Dede, Adalet Bakanlığı’na çağrı yaparak taleplerin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
