Çocuklarımızı açlıktan, şefkatsizlikten, soğuktan, tecavüzden koruyamıyoruz. #Elmalida2Cocuk hakkında yazmak gerekirdi. Uzun uzun… Derin derin… Ama olmadı…
Çocuklarımızı açlıktan, şefkatsizlikten, soğuktan, tecavüzden koruyamıyoruz. Hayatımızı, geleceğimizi akıllı uslu insanlar gibi kravat ve tayyörlerimize bürünüp tartışırken her şeyin çocuklardan başlaması gerektiğini, çocuklarını gözden çıkaranın gelecekten geçtim şimdiye tutunabilmesinin imkansız olduğunu hiç aklımıza getirmeden. Tekrarlayalım: Nicedir kendi çocuklarını yemekte olan bu aymazlığa en hafif tabiriyle intihar denir. Çünkü bir toplumun intiharı, çocukların katiliyle başlar.”
Bu cümleler 2010 yılında Yıldırım Türker’in Çocuk Açılımı adlı yazısından… Türker bu yazıyı Siirt Pervari’de ilkokul çağındaki yedi çocuğun iki yıl boyunca cinsel şiddete maruz kalmasının ardından yazmıştı. Tıpkı birkaç gündür iki çocuğun maruz kaldığı şiddetle ilgili mahkemenin kararına yönelik çıkan öfke gibi o dönem de haklı olarak toplumda büyük bir öfke oluşmuştu. Yıldırım, onca yıl sonra hâlâ haklı…
Bugün, aslında sosyal medyada yazıldığı şekliyle #Elmalida2Cocuk hakkında yazmak gerekirdi. Uzun uzun… Derin derin… Ama olmadı. Bu yüzden bugün buraya sadece bazı cümleler bırakıyorum #Elmalida2Cocuk ile bağını belki siz kurarsınız diye…
Cinsel istismar… Bir şiddet türü. Faili kim olursa olsun fark etmez, şiddetin kaynağı eşitsiz güç ilişkilerindedir. Çocuk zayıf, korunmaya muhtaç, ailenin ya da devletin “malı” gibi algılandığı sürece yetişkinlerle kurduğu ilişkilerde daima güçsüz konumda olur. Bu durum da onun şiddete daha kolay maruz kalmasına yol açar. Şiddeti ortadan kaldırmak bu ilişki biçimini değiştirmekle mümkün. İşte bu yüzden, onlar hak ihlaline uğradıklarında da haber konusu olduklarında da onların yararını savunan bir hukukçu olarak delil niteliği taşıyan resimlerini paylaşırken de onların bizlerden bağımsız, hak ve özgürlük sahibi özneler olduklarını unutmamamız gerekiyor.
Aile… Bir çocuğun yaşamla kuracağı temel bağı belirleyebildiği için elbette çok önemli. Onun yaşama güvenle devam etmesinde, kendi gerçekleştirebilmesinde rolü tartışılmaz. Ancak aile kutsal, her aile de her çocuk için en doğru, en güvenli yer değil. Bir aile ne kadar kapalıysa, ne kadar çok kutsal olarak görülürse çocukların aile içinde maruz kaldığı şiddet de o kadar büyük ve görünmez olur…
Medya… Çocukların yaşadıkları ihlalleri görünür kılabilir, toplumu hakikatle buluşturabilir. Ama her zaman mı? Hayır… Medya çocuklara neredeyse hiç yer vermemesine karşın zaman zaman ihlali gerçekleştiren zaman zaman çocuklarla ilgili hakikati yok eden olabiliyor. Bununla ilgili bazı veriler var. Türkiye’de nüfusun yüzde 30’unun çocuk olmasına karşın çocukların haberlerde yer alma oranı yüzde 4’ü geçmiyor. Yani çocuklar medyada neredeyse yoklar. Tıpkı toplumda olduğu gibi görünmezler. Zaten onlar toplumun eşit bireyleri olarak da algılanmıyor. Sadece başlarına çok kötü şeyler gelen, hep korunmasız, hep masum, hep zayıf, hep güçsüz varlıklar. Fazla okunmak için; duyguları harekete geçirmekte, olayları gerçek sebeplerinden koparıp sadece dramatize edebilmekte, çocukluğa atfettikleri masumiyetle okuyucuda acıma duygusu uyandırmakta kullanılan, nesneleştirilen…
Çocukların olmayan sesi… Yok böyle bir şey. Çocukların sesi tabii ki var ve oldukça güçlü. Farklı yöntemlerle olsa da her durumda seslerini çıkarmaktan vazgeçmiyorlar. Önemli olan yetişkinlerin onlara kulak vermesi, onları duyması ve seslerini çoğaltması.
Çocuk haklarını savunmak… İhlallerin yapısal ve kök sebeplerini bilerek yaşanılan ihlallerde çocukların ve yakınlarının yanında olmak, haklarını korumak. Hak ihlallerinin ortaya çıkaran sistemin çocuk yararına dönüşümüne yardımcı olmak. Failleri ortadan kaldırınca şiddetin sona ereceğini düşünmek ya da ağlayarak, kamu görevlilerinden yasa teklifini geri çevirmelerini istemek değil.
Çocuk Odaklı Habercilik Kütüphanesi… Bianet tarafından hazırlanmış medyanın çocuk haklarını korumadaki rolü, çocuk istismarı, çocuk işçiliği, özgürlüğünden yoksun kalan çocuklar gibi konularda haber yaparken dikkat dilmesi gereken etik ilkeler nelerdir gibi sorulara yanıt bulmak isteyen, çocuk odaklı habercilik yapmayı düşünen gazeteciler için pek çok kaynağın bulunduğu site.
Çocuğun yüksek yararı… Çocuğun maruz kaldığı hak ihlalindeki davayı kazanmak için bile olsa çocuğu merkezden çıkarmamak, çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, gelişimini gözetmektir.
İstanbul Sözleşmesi… Kadınların ve çocukların ev içinde maruz kaldığı şiddetin de ortadan kaldırılmasını öngören, bunun için devlete yükümlülükler veren Türkiye’nin taraf olduğu ve bir kararname ile fesih edildiği belirtilen, ancak kadınların asla vazgeçmeyeceği sözleşme.
