Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinden sonra ülkede insan haklarının ayaklar altına alındığını söyleyen Münir Edib, Türkiye ve Katar’ın ülkeyi radikal gruplar için güvenli liman haline getirmeye çalıştığını söyledi
Afganistan’da Taliban’ın yönetimi ele geçirmesiyle kadınlar hakları başta olmak üzere insan haklarında ciddi bir geriye gidiş yaşanmaya başladı. Afganistan’da yıllardır süren çatışmalı hal nedeniyle zaten insanlar zorlu koşullarda yaşarken Taliban’la birlikte yaşam alanları iyice daraldı. Birçok küresel güç ise bu yaşananları görmezden gelerek Taliban’la diplomatik ilişkiler kuruyor. Kurulan diplomatik ilişkiler çıkar temelli kurulduğu için Taliban’ın insan haklarının canına okuması bu güçlerin gündemine girmiyor.
Bölgesel güçlerin hedefinde
Ülkede 20 yıldır süren savaştan sonra ABD’nin çekilmesiyle doğan boşluğu birçok bölgesel güç doldurmaya çalışıyor. Türkiye, İran, Rusya ve Çin başta olmak üzere birçok güç Afganistan’a girmek için her yolu denedi. Keza Pakistan ve Katar gibi güçlerde ülkeye “arabulucu” olarak girmeye çalışıyorlar. Orta Asya’nın önemli bir noktasında bulunan Afganistan, petrol, gaz, altın, demir, kobalt, lityum ve uranyum gibi değerli maddeler bakımından zengin bir coğrafyaya sahip.
Çeteler Afganistan’a mı gönderildi?
ABD, Afganistan’dan çekilmeden önce ağustos ayında Türkiye ile imzaladığı anlaşmayla Kabil Havaalanının güvenliğini Türkiye’ye devretti. Bu görevi Katar ile birlikte koordineli olarak devralan Türkiye’nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki radikal gruplara destek verdiği birçok kez kamuoyuna yansıdı. Fransız gazetesi La Figaro, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a yakın bir şirketin Suriyeli bir grup çeteyi Afganistan’a gönderdiğini yazdı. Afganistan’ı ele geçiren Taliban 7 erkekten oluşan geçici hükümeti 7 Eylül’de kurdu. Taliban hükümeti uluslararası alanda tanınma çalışmalarına hızla başlarken Türkiye ve Katar ile yakın ilişkiler geliştirmekten geri durmadı.
ANHA’ya konuşan Radikal Grupları Araştırma ve Terör Uzmanı Münir Edib, “Dünya kamuoyu Türkiye ve Katar’ın radikal İslami grupları kendi topraklarında korumaması için baskı yapıyor. Çeteleri Afganistan’a sevk eden Türkiye ve Katar bu ithamlardan da kurtulacak” diye belirtti.
El Kaide yeniden örgütleniyor
Uzmanlar Taliban’la birlikte Afganistan’ın radikal örgütler için güvenli liman haline geleceğini söyleyerek buna karşı uluslararası kamuoyunun tedbir alması gerektiğini söylüyor. ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Frank McKenzie de yaptığı açıklamada, “Görünen o ki El Kaide örgütü Afganistan’da yeniden örgütlenmeye çalışıyor” ifadelerini kullanmıştı. Washington Post Gazetesi, binlerce militanın ve Taliban destekçisinin, komutanlarından ve nüfuzlu din insanlarından hareketin savaş yeteneklerini geliştirme ve idari uzmanlığı artırma çağrılarına yanıt olarak Pakistan’dan Afganistan’a kaçtığını yazdı.
Edib: Güçlenince saldırıya geçecekler
Taliban’ın El Kaide gibi radikal örgütleri öteden beri desteklediğini hatırlatan Edib, “Taliban’ın izlediği politikalar ve benimsediği strateji Afganistan’ın çeteler için güvenli bir yer haline gelmesine neden oluyor” ifadelerini kullandı. Afganistan’da toplanan örgütlerin güçlendiklerinde saldırıya geçeceğini düşündüğünü vurgulayan Edib, “90’lı yıllarda buradaki örgütler Mısır ve Avrupa’daki birçok devlete saldırmıştı. Taliban’ın kontrolündeki bir Afganistan’da istikrar ve güven ortamının tesis edilmesi mümkün değildir. Katliamların devam edeceğini tahmin ediyorum” dedi.
Uyuşturucunun merkezi oldu
Hazırlanan birçok raporda Afganistan’ın dünyanın uyuşturucu merkezi haline geldiğine dikkat çekiliyor. Uyuşturucu madde Afganistan’dan İran ve Türkiye üzerinden dünyaya yayılıyor. Türkiye’den kaçan Sedat Peker, Erdoğan ve bakanlarının uyuşturucu ticaretinden haberdar olduğunu açıklamıştı.
Dünyanın en tehlikeli ülkesi
Taliban’ın iktidara gelmesinin ardından Afganistan’da suç oranı arttı. 2021 yılında Afganistan dünyanın en tehlikeli ülkesi olarak nitelendirildi. Her geçen gün durumun kötüleştiği Afganistan’da yaklaşık 40 milyon insan yaşıyor. Dünyada insani koşulların en kötü olduğu ülke olarak adlandırılıyor.
