Günlüğüne gardiyanları Retkit çizgi filmindeki ‘Avarel’ karakterine benzettiği için disiplin cezası alan tutuklunun itirazını değerlendiren AYM, verilen cezayı haksız bularak ‘ifade özgürlüğü ihlali’ saydı
Anayasa Mahkemesi (AYM), Sincan 1 No’lu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Mehmet Günhan Baysan’ın günlüğüne cezaevi yönetimi tarafından el konulması ve günlükte yer alan ifadeler nedeniyle kendisine disiplin cezası verilmesinin “ifade özgürlüğü ihlali” olduğuna karar verdi.
20 Nisan 2018’de, Baysan’ın kaldığı odaya gardiyanlar tarafından baskın düzenledi. Baskın sırasında yapılan aramada Baysan’a ait günlüğe el konuldu. El konulan günlüğü inceleyen idare, Baysan’ın günlüğünde cezaevi idaresi personeline “hakaret” ve “iftara” attığını iddia ederek, 26 Nisan’da tutanak tuttu.
Avarel’e hücre cezası
Tutanağın ardından Baysan hakkında disiplin soruşturması başlatıldı. İdare, soruşturma nedeni olarak da günlükte gardiyanların bir çizgi film karakterine benzetilmesini öne sürdü. Baysan, günlükte arama yapmaya gelen gardiyanlara, “Avarel” dediğini kabul etti. Bunun üzerine Cezaevi Disiplin Kurulu, Baysan’ın gardiyanları Retkit çizgi filminde yer alan Daltonlar adı verilen hırsızlık çetesinin en aptal üyesi olarak bilinen Avarel ile özdeşleştirdiğini ileri sürerek, Baysan’ın bu nedenle hakaret suçu işlediğini iddia etti. Soruşturma neticesinde, Baysan’a 7 gün hücre cezası verilmesi kararlaştırıldı.
AYM’ye başvurdu
Baysan sırasıyla Ankara Batı İnfaz Hakimliğine, ardından Ankara Batı 1’inci Ağır Ceza Mahkemesine başvurdu. Ancak başvuruları reddedildi. Bunun üzerine 29 Eylül 2018’de AYM’ye bireysel başvuruda bulunan Baysan suç iddiasını somut olarak işlemediğini, günlüğünün ise zorla alındığını söyledi. Baysan, günlüğüne el konulmasının özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının da ihlali olduğunu belirtti.
Baysan AYM başvurusunun bir örneğini de Adalet Bakanlığı’na gönderdi ancak bakanlık, ‘Avarel’ söyleminin “boş insan”, “gereksiz insan”, “soyguncu” ve “aptal” anlamlarında ele alınması gerektiğini iddia etti.
AYM: Döküman değil, günlük
Başvuruyu 26 Temmuz’da karara bağlayan AYM, “düşünceyi açıklamanın anayasada güvence altında olduğuna” işaret ederek, “Günlük olduğu belirtilen dokümanında geçen sözler nedeniyle hakkında disiplin cezası uygulanan başvurucunun ifade özgürlüğüne bir müdahalede bulunulmuştur” diye kaydetti.
İfade özgürlüğü ihlal edildi
Ayrıca, somut olayda ilgili idare ve derece mahkemelerinin Baysan’ın eylemi nedeniyle disiplin cezası ile cezalandırılmasının zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşıladığına ilişkin bir gerekçe göstermediğine dikkat çeken AYM, “Başvurucunun ifade özgürlüğüne hücre cezası vermek suretiyle yapılan gerekçesiz bir müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olduğu söylenemez. Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir” diye belirtti.
AYM, ayrıca verilen disiplin cezası nedeniyle ortaya çıkan ihlalin ortadan kaldırılması için yeniden yargılamanın yapılması gerektiğine ve Baysan’a 5 bin TL manevi tazminat ödemesine hükmetti.
ANKARA
