Seçimlere dört gün gibi kısa bir süre kaldı. Siyasi renkler bu son haftada hızla değişti, izler birbirine karıştı. Ortalık toz duman. Seçimlere giderken AKP’nin tarım tablosuna son bir kez bakalım.
Bütün ülkeler tarımlarına verdikleri destekler ile politikalarına yön verirler. Ne kadar destek verirlerse o kadar başarılı olacaklarını bilir, ona uygun davranırlar. Çiftçilerine verdikleri destekle üretim maliyetlerini düşürür, gıda konusunda yeterliliği sağlar. Çiftçilerinin refah seviyesini yükseltir, mutlu eder.
Desteklemeler
AK Parti 2006 yılında çıkardığı Tarım Kanunu’na “tarımsal desteklere ayrılacak kaynak milli gelirin %1’inden daha az olamaz” hükmünü koydu. Ancak kanunun ilk uygulandığı 2007 yılında çiftçiye verilen tarımsal destek, gayrisafi milli hasılanın %0,63’ü kadar oldu. Kanun ön gördüğü %1 oranında çiftçiye hiçbir yıl verilmedi.
Destek oranları şöyle gerçekleşti;
– 2018 yılında %0,41,
– 2019’da %0,39,
– 2020’de %0,39,
– 2021’ de %0,43,
– 2022’de %0,26 oranında verildi.
AK Parti’de değişmeyen; “Tarımsal hasılada Avrupa birincisi, dünyada ise onuncu sıradayız” söylemi artık gerçek değil. 2020 yılında çiftçiye verilen tarımsal destek 21,9 milyar TL’dir. Bu desteği avro cinsinden ifade edersek 2, 7 avroya denk gelir. Aynı yıl Fransa çiftçisine 9,4 milyar avro, İspanya 6,9 milyar avro, Almanya 6,3 milyar avro, İtalya 5,8 milyar avro, Polonya 4,6 milyar avro destek verdi. Türkiye tarımına 2022 yılında verdiği destek ise, 2020 yılının 400 milyon gerisinde kaldı, 2,3 milyar avro oldu. Girdi fiyatları hızla yükselirken ürüne verilen pirim miktarı 3 yıldır artırılmadı.
AB ülkeleri verdikleri desteklerle tarımsal hasılalarını istikrarlı biçimde yükselttiler. Fransa 2021 yılında tarımsal hasılasını 48,5 milyar dolara çıkarttı, Türkiye aynı yıl tarımsal hasılası 45,4 milyar dolara geriledi. Böylece AK Parti’nin övündüğü Avrupa’daki tarımsal hasıla birinciliği 2021’de son buldu.
Çiftçi borcu arttı
Devletten hakkı olan desteği alamayan çiftçiler üretebilmek için banka kredilerine yöneldi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre çiftçiler;
– 2018’de 102 milyar 133 milyon TL
– 2019’da 109 milyar 589 milyon TL
– 2020’de 130 milyar 381 milyon TL
– 2021’de 167 milyar 720 milyon TL
– 2022’de 328 milyar 967milyon TL kredi kullanmak zorunda kaldı.
Çiftçi sayısı azaldı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre sigortalı çiftçi sayısı;
– 2010 yılında 1, 1 milyon,
– 2015 yılında 797 bin,
– 2020 yılında 547 bin,
– 2022 yılında 513 bine geriledi. Çiftçi sayımız 2010 yılından günümüze yaklaşık %54 azaldı.
Çiftçiler yoksullaştı
Dünya Bankası verilerine göre çiftçi başına düşen milli gelir; 2021 yılında 3 bin doların altına indi, 2,975 dolar oldu. Amerikalı çiftçi Türkiyeli çiftçiye göre 22,7 kat, Alman çiftçi 14,6 kat, Fransız çiftçi 8 kat, İspanyol çiftçi 6,6 kat, İtalyan çiftçi 5,8 kat fazla kazanmaktadır.
Adana’da buğday hasadı başladı, fiyat hala açıklanmadı. Hükümet seçim derdinde, kaygılı(!) Çiftçi geçim derdinde, darda!
