405 enerji yatırımına verilen teşviklerde en yüksek payı alan Limak Holding’e; yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 50 yatırıma katkı desteği ile faiz, stopaj, KDV, sigorta primi gibi teşvik destekleri yer aldı
Türkiye’de enerji üretiminde aşırı arz fazlası olmasına karşın enerji şirketlerine yer tahsisi dahil birçok teşvikler verilerek şirketler kamu eliyle beslenmeye devam ediliyor. Çalışanların ve emeklilerin yaşam standardını açlık sınırının yarısına kadar indirip halkı açlığa mahkûm eden iktidar halktan çaldıklarını şirketlere aktarmayı aralıksız sürdürüyor. Son yapılan duyuruda 1503 şirkete teşvik verildiğini açıklarken bunlar içinde 405 enerji projesi yer aldı.
Toplam 1503 şirket
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2023 yılının Mayıs ayında çeşitli sektörlerde toplam 1503 projenin yatırım teşvik belgesi almaya ‘hak kazandığını’ bildirdi. Teşvik verilen projelerden 405’i enerji sektörüne yönelik projeler oldu. Mayıs 2023 döneminde 19 madencilik projesine de teşvik belgesi verildi. Mayıs 2023’te yatırım teşvik belgesi alan projelerin toplam yatırım tutarı 83 milyar 424 milyon 263 bin 320 lira oldu.
En büyük teşvik Limak’a
Enerji sektöründe teşvik belgesi verilen projeler arasında yatırım tutarı en yüksek olduğu belirtilen proje, 2.870.154.672 lira ile Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat AŞ’nin Hatay Erzin’de gerçekleştireceği 100MW kapasiteli, arazi tipi güneş enerjisi santrali (GES) yani güneş tarlası projesi oldu. Projeye verilen teşvik paketinde faiz desteği, 10 yıllık gelir vergisi stopajı desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 10 yıllık sigorta primi desteği, 10 yıllık sigorta primi işveren hissesi desteği, %90 vergi indirimi ve %50 yatırıma katkı oranı desteği bulunuyor. Proje tamamlandığında ise sadece 20 kişiye yeni iş imkanı sağlayacağı belirtiliyor.
Eksim Enerji 2. sırada
Eksim Enerji AŞ’nin Riha’nın (Urfa) Weranşar (Viranşehir) ilçesinde inşa edeceği 843 milyon 031 bin 408 lira yatırım tutarına sahip, 50MW kapasiteli lisanslı güneş enerjisi santrali (GES) projesi, en yüksek yatırım tutarlı ikinci proje oldu. Tamamlandığında ‘15 kişiye’ yeni iş imkanı yaratacak olan projenin teşvik paketinde 10 yıllık gelir vergisi stopajı desteği, gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası bulunuyor.
Galatya Enerji 3. sırada
791.482.097 liralık yatırım tutarıyla Galatya Enerji Üretim AŞ’nin Kütahya ilinin Gediz ilçesinde gerçekleştireceği, yabancı sermayeli, komple yeni yatırım nitelikli ve 50MW kapasiteli rüzgar enerjisi santrali (RES) projesi ise en yüksek yatırım tutarlı üçüncü proje oldu. 12 kişi için yeni istihdam yaratacak olan projenin teşvik paketinde gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası yer aldı.
Enerji üretmeyen şirketlere 380 milyon ödeme
Piyasa şartlarına uygun maliyetten elektrik üretemediği veya ihtiyaç olmaması nedeniyle şirketlerin beklentisi altında kalan enerji alımları gerekçesiyle yılın büyük bölümünde çalışmayan ya da çalıştırılmayan santrallere verilen destek kamu geliri üzerinden, yapılan anlaşmalara dayanılarak gerçekleşiyor. 100 bin MW’ı aşan enerji üretim kapasitesine rağmen bu kapasitenin ortalama 1/3’ünün piyasalaştığı Türkiye’de, yapılan ödemelerin gerekçesini enerji arz güvenliğine bağlamaları ise gerçeği yansıtmıyor. Mayıs ayı için 43 kömür, gaz ve hidroelektrik santral sahibi şirketlere 380 milyon TL kapasite ödemesinin Temmuz ayı sonuna kadar yapılması bekleniyor.Halkın açlık ve sefalet girdabına itildiği Temmuz ayı içinde gerçekleştirilmesi dikkat çekici.
16 kömür santraline 259 milyon
Doğalgaz maliyetleri nedeniyle neredeyse hiç çalışmayan doğalgaz santral sahibi şirketlere üretmedikleri enerji için 259 milyon TL verilecek. Kapasite ödemesi yapılan santrallerin 16’sı kömür yakıtlı termik santral, 17’si doğalgaz yakıtlı elektrik santrali ve 10’u da hidroelektrik santrali. Mayıs ayında kömürlü elektrik santrallerine toplam 86 milyon 701 bin TL kapasite ödemesi verilirken, 10 hidroelektrik santraline ise yaklaşık 34,4 milyon lira kapasite ödemesi yapılacak.
Amaç şirketlere destek olmak
Enerji santrallerine kapasite mekanizması adı altında 4 yılı aşkın süredir ‘Piyasa şartlarında ayakta kalmakta zorlandıkları’ iddiasıyla her ay 300-400 milyon lira ödeme yapılırken, onbinlerce insanın faturayı ödeyemediği için elektriği kesilebiliyor. Kürt coğrafyasında ise bu durum misliyle uygulanarak onlarca baraja rağmen su vermeyen çiftçiler DEDAŞ’a mahkum edilerek tarım yapamaz, suya ulaşamaz hale getirildi. Kapasite mekanizmasının uygulanma gerekçelerinden biri olan ‘şirketlerin ekonomik durumlarına yönelik destek olma’ maddesi bu şirketlerin özelleştirme veya yatırım süreçlerinde bankalardan aldıkları borçların ödenmesini de içerdiği mekanizma gerekçelerinde yer alıyor olması soygunun ilk adımdan itibaren kesintisiz sürdürüldüğünü ortaya koyuyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
