Özdemir’in Türkiye ve Kurdistan’da, zırhlı araçların çarpması-ezmesi sonucu yaşamını yitiren sivilleri konu alan ‘Çürüme’ adlı kitabı çıktı
Selman Çiçek
Gazeteci Ensar Özdemir’in Türkiye ve Kurdistan’da, son 20 yılda zırhlı araçların çarpması-ezmesi sonucu yaşamını yitiren sivilleri konu alan ‘’Çürüme’’ adlı kitabı okuyucu ile buluştu. Çürüme adlı kitapta, sivil ölümlere en fazla yol açan zırhlı araçların sivil yerleşim alanlarında kullanılması olduğu vurgulanıyor. Bu kazalar sonucu meydana gelen ölümlerle ilgili cezasızlık politikasına dikkat çekiliyor.
Zırhlı araçlarla öldürülen 45 kişinin hayat hikayesine odaklanan Çürüme, öldürülen insanların hikayeleri ile anlatılırken öyküler çizimlerle de desteklendi. İnsan Hakları Derneği ve Amed Barosu’nun da giriş yazıları ile destek verdiği kitapta, Türkiye’de zırhlı araçlarla kaç insanın öldüğü devlet makamlarına sorulmuş, ancak alınan yanıtlar cezasızlık politikasının nasıl işletildiğini de gözler önüne sermiş.
AB elçiliklerine gönderilecek
Özdemir kitabın giriş bölümünde, “Yaşanan ölümleri normalleştiren, görmezden gelen, soruşturmayan, ticari kaygıları nedeniyle olmamış gibi davranan, olaylarda en kutsal olan yaşam hakkı ihlal edilen sivilleri kusurlu bulan sendin!” diye seslenerek, kazalara karışan zırhlı araçların Almanya başta olmak üzere Avrupa’dan ithal edildiğine dikkat çekiyor.
Özdemir, üreticisi oldukları araçların ülkelerinde kullanım şartlarını düzenleyen bu devletler, satış yaptıkları ülkelerde araçların sivil yerleşim yerlerinde gelişigüzel kullanımına dönük bir yaptırımda bulunmadığını kaydetti. Bu nedenle kitap bu gerçekliğe ve cezasızlık politikasına dikkat çekmek için, Türkiye’deki AB ülkeleri büyükelçiliklerine, Adalet ve İçişleri Bakanlığı, BM Türkiye Ofisi, uluslararası hak savunucusu örgütlere ve olayların meydana geldiği kentlerin valiliklerine gönderilecek.
Kasıt unsuru değerlendirilmiyor
Amed Barosu Başkan Yardımcısı Mehdi Özdemir’in de görüşlerine yer verilen kitapta Özdemir, “Yargılama süreçlerinde, fail kolluk görevlilerinin taksirle ölüme sebebiyet verme veya yaralama suçlarından yargılamaları yapılmakta, kasıt unsuru hiçbir şekilde değerlendirilmemektedir. Bununla birlikte, alınan bilirkişi raporlarında zırhlı araçların mekaniksel açıdan şehir içi kullanımına uygunluğu araştırılmamakta salt “kaza” olarak tahkikat yürütülmekte ve çoğu zaman mağdur/müşteki asli kusurlu sayılarak failin aklanması, uzun süren yargılama süreçlerinde sağlanmaktadır” sözleri kazalarda cezasızlık politikalarının uygulandığını söyledi.
Kazalar kayda geçirilmemiş
Gazeteci Özdemir kitabın sonunda CİMER’e yazdığı dilekçeleri ve gelen cevapları paylaştı.
CİMER’e yazılan dilekçede, zırhlı araçların kaç ölüme sebebiyet verildiği ve bu ölümler hakkında açılan soruşturmalar sorulurken devletin verdiği cevaplar ise bir devlet geleneğinin tekrarı oldu. Devletin tüm kurumları, hakikatten kaçarak adeta topu birbirine atarak bilgi vermekten kaçtığı görülürken yaşanan hiçbir kazanın kayda geçirilmediği görüldü. Bu da mahkemelerde yürütülen soruşturmaların cezasızlık politikası ile neden sonuçlandığının bir göstergesi oldu.
Zırhlı araçlar 45 insanı öldürdü
Zırhlı araçların karıştığı kazaları da derleyen kitapta, son 20 yılda zırhlı araçların karıştığı 82 olayda 94 sivilin (Uzuvlarını kaybedecek şekilde) yaralandığı, bu kazalarda ise 45 kişinin öldüğü bilgisine yer verildi. Yine kitap sadece Türkiye ve Kurdistan ile sınırlı kalmayıp Suriye’de de 12 yılda yaşanan benzer olayı derledi. Ancak, Suriye’de son 12 yılda sadece iki kazanın kayda geçtiği ve bu kayda geçen iki olayın da yine Türkiye’ye ait zırhlı araç olması şaşırtmadı. Bu iki kazada 2 yurttaş yaşamını yitirdi. Amed Barosu Çocuk Hakları Merkezinin Zırhlı Araç, Mayın ve Çaşma-Savaş Ağı Kaynaklı Çocuk Hakkı İhlaller adlı raporuna da yer verilen kitapta, 2011-2021 yılları arasında zırhlı araç kaynaklı kazalarda 22 kişi ölmüş, 27 kişi yaralanmıştır. Bu rapora göre ölümlerden 18’i Güneydoğu bölgesinde, 3’ü Doğu Anadolu bölgesinde, 1’i Marmara bölgesinde geçmektedir. İHD Amed Şubesi’nin verilerine göre ise, 7 Haziran 2023 tarihi itibari ile Kürt kentlerinde son 15 yılda meydana gelen zırhlı araç ve kolluk hâkimiyetindeki araçların karıştığı 82 çarpma olayında 21’i çocuk 44 yurttaş yaşamını yitirirken, 23’ü çocuk 94 yurttaş da yaralanmıştır.
