Seçim konuşmalarında sık sık ‘mermi’ ile ‘ekmek’ karşılaştırması yaparak ekonomik krizin savaş harcamalarıyla ilgisini itiraf eden Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliğinden F-16 ithalatını çıkarırken, maliyeti yine yurttaş üstlenecek
AKP iktidarı ile ABD arasında uzun süredir devam eden “İsveç’in NATO üyeliği” tartışması sonunda Batı’nın verdiği tavizlerle ‘tatlıya’ bağlanırken, ortaya çıkan fatura o kadar da ‘tatlı’ olmayacak. Kürtlerle savaşta kullanılacağı şimdiden belli olan yeni F-16 uçaklarının satışı, eğer Kongre tarafından da onaylanırsa, gitgide ağırlaşan vergilerle oluşan bütçenin üzerine ağır bir yük binecek.
ABD Dışişleri Bakanlığı, TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasının ardından Türkiye’ye 40 F-16 savaş uçağının satışı ve mevcut F-16’ların modernizasyonu konusunda Kongre’ye resmi bildirimde bulundu. Bu konuda son kararı 15 gün içinde Kongre verecek. Bu süre içinde Kongre görüş belirtmezse, karar onaylanmış sayılacak. Resmi açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti’ne yaklaşık 23 milyar dolar değerinde F-16 alımı ve modernizasyonu ve ilgili ekipmanların satışını onaylayan kararını verdi.” ifadelerine yer verilirken, Ankara’ya 40 yeni F-16 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kitinin yanı sıra ilgili ekipmanların temin edileceği belirtildi. ABD Kongresinin satışı değerlendirmek için 15 günlük yasal süresi bulunuyor, bu süre zarfında itiraz olmazsa satış resmen gerçekleşmiş oluyor.
Satışa karşı bildiri
ABD Başkanı Joe Biden’ın F-16 savaş uçaklarının satışı için Kongre’de etkili isimlere mektup göndermesinin ardından aralarında Yunan, Ermeni, Kürt ve Hindu kuruluşlarının da bulunduğu bir grup, Türkiye’ye F-16 savaş uçakları satışını engelleme ya da bu satışın kontrol edilmesini talep ediyor. Kendilerini “Türkiye İçin Savaş Jetlerine Hayır Koalisyonu” (#NoJetsForTurkey) olarak isimlendiren grup, ABD Kongresi’nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler Komiteleri’nin liderlerine bir mektup göndererek, Türkiye’ye olası F-16 savaş uçağı satışıyla ilgili son detayların kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesini istedi. Mektup Yunan Amerikan Liderlik Konseyi (HALC), Kürdistan’ın Amerikalı Dostları (AFK), Amerika Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA), Hindu Amerikan Vakfı (HAF), Hristiyanların Savunma organizasyonu (IDC) ve Orta Doğu Forumu (MEF) tarafından imzalandı.
Mektupta, “Türkiye’ye silah transferinin insan hakları ihlallerine katkıda bulunacağı ve çatışma olasılığını arttıracağı konusunda ciddi endişelerimiz var. Türkiye daha önce Amerikan F-16’larını Dağlık Karabağ’a saldırması için Azerbaycan’a ödünç vermiş, Suriye’deki Kürt ortaklarımızı bombalamak için kullanmış, Yunan hava sahasını ihlal etmek ve Yunanistan’ın egemenliğini tehdit etmek için kullanmıştır.” ifadelerine yer verildi.
Maliyet ne kadar?
ABD Dışişleri’nin bildirimine göre Türkiye; 40 yeni F-16 ve 79 modernizasyon kiti alacak. Yeni uçakların 32 adeti F-16 C Block 70, kalan sekizi F-16 D Block 70 tipi olacağı belirtildi. Modernizasyon kitleriyle birlikte tahmini toplam satış bedeli 23.0 milyar dolar. Tek bir F-16 Blok 70/72’nin etiket fiyatının 63 milyon dolar olduğu hesaplanıyor.
F-35’ler ne olacak?
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 aldığı gerekçesiyle F-35 projesinden çıkarılmasının ardından ABD, Türkiye’nin parasını ödediği 6 adet F-35 uçağına el koymuş, Türkiye’yi de programdan çıkarmıştı. Yaklaşık 1,4 milyar dolarlık ödemenin nasıl geri alınacağı ise belirsizliğini koruyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2021 yılında yaptığı bir açıklamada, F-35 için ödenen paranın F-16 alımında kullanılmak istendiğini söylemişti. Ancak Türkiye’nin F-35 programına yatırdığı 1.4 milyar dolar sadece uçak alımı için değil, program ortaklığı kapsamında yapılan araştırma-geliştirme ve idari masrafları da kapsıyordu. Dolayısıyla ABD’nin, bu paranın tamamını F-16 alımına saymada zorluk çıkartabileceği belirtiliyor.
Ağır bir yük
Enflasyonla baş etmekte zorlanan ve halkın her geçen gün daha da yoksullaştığı Türkiye’de bütün bu militarist harcamalar ağır bir yük oluşturuyor. Açlık sınırın bile altında seyreden emekli maaşlarına zam yapmak için ‘kaynak yokluğu’ndan söz eden iktidar, savaş ve saray harcamalarından kesinti yapmıyor. Örneğin toplamda 7 milyar dolara bile ulaşmayan emekli zammı yükü, bütçede kırk türlü hesapla karşılanırken, deprem kuşağında bir ülke olarak Türkiye’nin en çok parlattığı AFAD’a ayırdığı 76 milyon dolarlık bütçe tek F-16 fiyatından birazcık daha yüksek.
Türkiye genel savaş harcamaları bakımından da bütün zirveleri zorluyor. 2024 bütçesinde sadece askeri harcamalar, savaşa ayrılan bütçe yaklaşık 40 milyar doları bulmuş durumda. Bu bütçede yüzde 10’un üzerindeki bir payın savaşa ayrılması anlamına geliyor.
HABER MERKEZİ
