Çewlîg’de 15 adet altın, gümüş ve diğer maden ruhsatları dağıtılmış durumda. Gêxî’nin Ölmez köyü coğrafyasında girişimi başlayan altın madeni, bölge için büyük tehdit oluştururken, DEM Parti Milletvekili Hülagü Meclis’e soru önergesi verdi
Çewlîg’in (Bingöl) Gêxi (Kiğı) ilçesinde 4, Dara Hênê (Genç) ilçesinde 11 adet altın, gümüş ve diğer 4. Grup maden ruhsatları oluşturulmuş ve ihaleler yapıldı veya yapılmaya devam ediliyor. Peri Suyunun önemli bir kolu Ölmez Köyü’nden gelirken, Gêxî ilçe merkezinin içme suyu kaynağı ise Sey Kasım Dağı. Bölgede açılmak istenen altın madeni; Yoncalı, Açıkgüney, Kuşluca, Çomak, Çiçektepe, Güneyağıl, Kadıköy ve Ağaçöven köylerinin içme suları da siyanür ve diğer ağır metallerle zehirlemeye hazırlanıyor. Aynı zamanda Kadıköy, Duranlar, Yeşilyurt köylerinin tarımsal sulama suyu da tehdit altına alınırken, tarımda ve hayvancılıkta önemli bir yer tutan Ölmez Çayı’nın varlığı tehdit altında.
ÇED süreci başlatıldı
Gêxî’nin ormanlık alanında altın, gümüş ve bakır madeni arama çalışmaları için ÇED süreci başlatıldı. Orman varlığı bakımından bölgenin en zengin coğrafyasına sahip Çewlîg’de, Ekin Maden Tic. San. ve A.Ş. tarafından Kiğı’nın Ölmez Köyü Mevkiinde, ‘Altın – Gümüş – Bakır Ocağı Maden Arama projesi kapsamında, ormanlık alan ve hazine arazisi niteliğinde olan 600 hektarlık alanda cevher tespit çalışması yapılacağı duyurulmuştu. Gêxî’de girişimleri süren madenlere karşı tepkiler her geçen gün büyürken, altın madenine karşı mücadele ise genişliyor.
Şirket Ekin Madencilik
Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin Ve Denetim Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz ocak ayında proje ile ilgili yaptığı duyuruda, “Bingöl ili Kiğı İlçesi Ölmez Köyü Mevkiinde Ekin Maden Tic. San. ve A.Ş. tarafından yapılması planlanan 200903367 Nolu IV. Grup Kompleks Cevher (Altın -Gümüş – Bakır) Ocağı Maden Arama projesi ile ilgili olarak Bingöl Valiliğimize sunulan proje tanıtım dosyası Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin 16. maddesi doğrultusunda incelenmiş ve projeye ilişkin ÇED Süreci başlamıştır” denilerek süreç başlatılmıştı. Bu duyuru sonrası yaşanan sürece dair DEM Parti Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü TBMM’ye soru önergesi verdi.
Bakanlara sordu!
Kiğı İlçesi Ölmez Köyü’nde yapılması planlanan altın maden ocağı ile ilgili Meclis’e soru önergesi veren Hülakü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ve Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından cevaplandırılmasını istemiyle Meclis’e sunduğu önergede, Gêxî’de maden arama faaliyetlerinin durdurulmasını istedi. Çewlîn’in Gêxî İlçesi Ölmez Köyü mevkiinde, ormanlık alanda bir maden şirketi tarafından altın, gümüş ve bakır madeni arama çalışmaları için başvuruda bulunulduğunu belirten Hülakü, “Altın, bakır ve gümüş gibi maden arama çalışmaları, çevreye ciddi zararlar vermektedir. Bu çalışmalar sırasında kullanılan kimyasallar ve işlemler toprak, su ve havanın kirlenmesine neden olmaktadır” dedi.
Habitatlar yok edilecek!
Maden arama faaliyetleri sırasında ormanlık alanların tahrip edilmesi, su kaynaklarının kirlenmesi ve yer altı su seviyelerinin düşmesi gibi birçok olumsuz sonucun ortaya çıktığını hatırlatan Hülagü, “Ayrıca, maden çıkarımı için açılan maden ocakları doğal habitatları yok ederek biyoçeşitliliği azaltmakta ve yerel ekosistemlere zarar vermektedir. Bu sebeplerden dolayı, Kiğı ilçesindeki maden arama faaliyetleri bir an önce durdurulmalıdır” dedi. Hülakü, soru önergesinde, “Söz konusu maden arama projesinin çevresel etkileri hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapılmış mıdır? Yapıldıysa, bu değerlendirmede hangi çevresel etkiler belirlenmiştir?” diye sordu.
‘ÇED süreci ne aşamada?’
Milletvekili Hülagü Özhaseki’nin yanıtlaması için verdiği soru önergesinde; “Projenin gerçekleştirileceği bölgedeki yerel ekosistem ve biyoçeşitlilik üzerindeki olası etkileri nasıl değerlendirilmiştir? Maden arama faaliyetlerinin su kaynaklarına ve yeraltı su seviyelerine olası etkileri konusunda hangi önlemler alınmıştır? Projenin ÇED süreci ne aşamadadır? Maden arama faaliyetlerinin çevresel etkilerinin yanı sıra, proje bölgesinde yaşayan yerel halkın sağlığı ve yaşam kalitesi üzerindeki potansiyel etkileri nasıl değerlendirilmektedir? Projeye ilişkin ÇED sürecinde yerel halkın katılımını sağlayacak ve görüşlerini dikkate alacak bir çalışma yapılmış mıdır? Bakanlık olarak projenin iptal edilmesine dair bir çalışmanız var mıdır?” diye sordu.
‘İptal çalışması yapılacak mı?’
Tarım Bakanı Yumaklı’ya yönelik vrdiği soru önergesinde ise; “Maden arama projesinin gerçekleştirileceği bölgedeki tarım alanları üzerindeki olası etkileri hakkında yapılan bir değerlendirme var mıdır? Varsa, bu etkiler nelerdir? Projenin uygulanacağı alanlardaki ormanlık alanlara olan etkileri nasıl değerlendirilmektedir? Ormanlık alanların tahrip edilmesini önlemek için hangi tedbirler alınacaktır? Maden arama faaliyetlerinin su kaynaklarına olan etkileri hakkında detaylı bir analiz yapılmış mıdır? Projenin tarım, orman ve su kaynaklarına verebileceği zararlar konusunda kamuoyuyla ne düzeyde paylaşım yapılacak ve yerel halkın görüşleri ne ölçüde dikkate alınacaktır? Maden arama projesinin çevresel etkilerini en aza indirecek ve tarım, orman ve su kaynaklarını koruyacak önlemler neler olacaktır? Tüm bunlar göz önünde bulundurularak, söz konusu maden arama projesinin iptal edilmesi için Bakanlığınızca herhangi bir çalışma yapılacak mıdır?” sorularını sordu.
EKOLOJİ SERVİSİ
