Türkiye, Rojavalı Hişman Ali’ye 17 yaşındayken ‘ağırlaştırılmış müebbet’ hapis cezası vermiş. Ali’nin doğum tarihi dava dosyasında gün, ay, yıl şeklinde yazılmamış
Bedri Adanır
Türkiye’nin ‘hukuk faciaları’ arasına; yaşı büyütülerek idam cezasına mahkûm edilen Erdal Eren’in davası ile yaşı küçültülerek idam cezası verilen Seyid Rıza’nın davasından sonra “yaşı sadece yıl üzerinden hesaplanmak suretiyle 18 yaşında sayılan” Zaim Hişman Ali’nin davası da eklendi.
Zaim Hişman Ali, jet bir yargılamayla eski adıyla idam, yeni adıyla ‘ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası’na çarptırılmış. Eğer Ali’nin beyanı esas alınsaydı, 18 yaşına girmesine 2 ay 11 gün olduğu anlaşılacak, ‘ağırlaştırılmış müebbet’ ile cezalandırılamayacaktı.
Tek celsede ‘ağırlaştırılmış müebbet’
Zaim Hişman Ali, 13 Ekim 2019 tarihin Türkiye’nin Til Ebyad’a yönelik operasyonunda gözaltına alınıp 8 Kasım 2019’da Türkiye’ye getiriliyor ve 13 Kasım 2019’da tutuklanıyor. Bundan 7 ay sonra, 26 Haziran 2020’de ise tek celsede ‘ağırlaştırılmış müebbet’ veriliyor ve bu ceza üç ay sonra, 23 Eylül 2020’de İstinaf Mahkemesi’nde onaylanıyor. Yargıtay ise cezayı 16 Şubat 2022 tarihinde onaylıyor.
Hişman Ali, Til Ebyad’a bağlı Sülük Köyü’nden Arap bir ailenin çocuğu… Biraz Kürtçe biliyor, Türkçe’yi de çok az biliyor. Ailesi Kobanê’de yaşıyor. Ağırlaştırılmış müebbet ile cezalandırıldığı için tekli hücrede tutuluyor. Yine aynı sebeple birinci dereceden ailesi dışında kimse ziyaretine gidemiyor. Belki de ailesinin Türkiye’de cezaevinde olduğundan dahi haberi yok.
Üniformaya ceza
Köyleri YPG kontrolüne geçtikten sonra YPG’ye katılıyor ancak yaşı küçük olduğu için geri hizmette kalıyor. Yakalandığında üstüne YPG üniforması olması, aslında aldığı cezanın tek nedeni… Çünkü dosyasında herhangi silahlı eylem yok, hatta “Adam öldürme veya adam öldürmeye teşebbüs” ile suçlanmış ama beraat etmiş.
Ali, gözaltından sonra Urfa Cezaevi’ne gönderilmiş. Bir süre sonra siyasi koğuş değiştirerek siyasi tutsakların bulunduğu koğuşa geçmiş. Cezası onandıktan sonra da Antalya S Tipi Cezaevi’ne sürgün edilmiş. Şu an aynı cezaevinde, tekli hücrede tutuluyor.
…/…/ 2001…
2001 doğumlu olan Ali, gözaltına alındığında 17 yaşında; dava dosyasında doğum tarihi gün ay yıl olarak yazılmamış! Yargılaması jet hızıyla yapılmış. Ali, gerçek doğum tarihini gözaltında ve savcılıkta tam olarak söylemiş ancak kayıtlara geçmemiş. Soruşturma ve kovuşturma aşamalarının hiçbirinde, yine yüksek yargı sürecinde bu detaya kimse ‘takılmamış’. Çünkü doğum tarihi gün ay yıl olarak kayıtlara geçseydi, Ali’nin aslında 17 yaşında olduğu ortaya çıkacaktı.
Ali şu an cezaevinde, tekli hücrede tutuluyor. Elimize ulaşan bilgiler, yan hücresindeki Burhan Güneş’in Osman Uludağ’a yazdığı mektuptan… Güneş deyim yerindeyse Ali’nin yargılama sürecini, gözaltından Yargıtay’da onanıncaya kadar, tane tane anlatmış.
Dava dosyası 9-10 sayfa
Güneş, mektubunda Ali’nin dava dosyasından da bahsetmiş; “Tüm yargılama evrakları 9-10 sayfayı geçmiyor. Sıradan bir insan bile bu 9-10 sayfayı okuduğunda mevcut hukuksuzluğu ve absürtlüğü görebilir,” demiş. Oysa yargılama aşamalarında resen atanan ‘avukatı’ dahil, kimse görememiş.
Ali’ye atanan avukatın yargılama boyunca tek cümle kurduğundan, “Müvekkilime katılıyorum,” dediğinden de bahsediyor Güneş: “Baro avukatı tamamen göstermelik ve kukla olarak sadece davayı izliyor.”
Ali’nin herhangi bir silahlı eyleme katılmadığına, bunun “Adam öldürme veya adam öldürmeye teşebbüs” suçlamalarından beraat etmesinden anlaşıldığına da dikkati çekmiş…
Ailesiyle hiçbir iletişimi yok
Güneş mektubunda, yakınları dışındaki tutsaklara para yatıranların ‘örgüte yardım etmek’ ile suçlandığından da bahsedip ailesiyle hiçbir iletişimi olmayan Zaim Hişman Ali’nin tekli hücrede yaşamını idame ettirmesinin zorluklarına vurgu yapıyor ve hukuk kurumlarından hukuki yardım talep ediyor.
Üç soruya cevap aranıyor?
Şimdi Ali’nin hikayesinden geriye kalan sorulara gelelim.
1) Zaim Hişman Ali’nin yargılamasına geçilmeden önce kimlik tespiti nasıl yapıldı? Yapıldıysa doğum tarihi neden gün ay yıl olarak yazılmadı?
2) Ali’nin yaşının tespiti için Adli Tıp Kurumu’na sevki yapıldı mı?
3) Suriye ile Ali’nin yaşının tespiti için resmi yazışmalar yapıldı mı? Yapılmadıysa neden yapılmadı? (Ki hala Türkiye ile Suriye arasında resmi ilişki yok. Kuzey ve Doğu Suriye Yönetimi ise tanınmıyor.)
