245 km uzunlukta ve 11,5 km2 kare genişlikte verimli tarım havzası var etmiş olan Kelkit Çayı üzerinde 10 adet baraj bulunmakta. Buna karşın Erbaa’da Kelkit Çayı’na 500 metre mesafedeki arazilere su verilmemekte
Tokat’ın Erbaa ilçesine bağlı Tosunlar köyünde çiftçiler, yıllardır su sorunuyla mücadele ediyor. 300 dönümlük arazisinde tarım yapan bir yurttaş, 1980’lerde suya kavuşturulan topraklarda 2024 yılına gelinmesine rağmen sulama sorunlarının hâlâ çözülemediğini belirtti. Devlet Su İşleri ve sulama birliklerinin görevlerini tam anlamıyla yerine getirmediğini söyleyen yurttaş, bu durumun hasat gecikmelerine ve tarımsal üretimde aksamalara yol açtığını dile getirdi. Arazilerinin Kelkit Çayı’na sadece 500 metre uzaklıkta olmasına rağmen su kıtlığı yaşadıklarını ifade ederek, yıllardır çözüm bekledikleri bu sorunun tarımsal faaliyetlerini olumsuz etkilediğini ifade etti.
Büyük Ova’da 10 baraj
Tosunlar köyüne tarımsal su taşınmazken bölgede bulunan OSB’ye sınırsız su verilmekte. Diğer yandan KelkitÇayı üzerinde 10 adet yapılmış olan barajların varlığı dikkat çekici. Bu 10 baraj ise şunlardan oluşmakta: Kılıçkaya Barajı 120 MW, Akıncı HES 99 MW, Tepekışla Barajı 70 MW, Reşadiye Barajı 64 MW, Koyulhisar Barajı 63 MW, Niksar HES 40 MW, Muratlı HES 38 MW, Çamlıgöze Barajı 32 MW, Koçak HES 25 MW, Yakınca HES 19 MW. Benzer bir durum Tosunlar köyünün de içinde bulunduğu Erbaa Ovası 2017 yılında ‘Büyük Ova’ statüsü verilmişti.
Sular barajlara bağlandı
Ortalama eğimi yüzde 8’den az olan, büyük ova sınırları içerisinde kalan tüm araziler, büyüklüklerine bakılmaksızın büyük ova statüsünde kabul edildi. Tarım arazileri kendi içerisinde; mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ve sulu tarım arazileri gibi türlerden oluşmaktadır. Erbaa Büyük Ova sulu tarım arazisi olarak işaretlenmiş durumda. Buna karşı Kelkit Çayı kenarındaki arazilere sulama amacıyla suyun verilmeyişinin temel nedeninin bölgedeki barajların su ihtiyacından kaynaklandığı belirtilmektedir.
Yaşam kaynağı: Kelkit Çayı
Kelkit Çayı, Gümüşhane topraklarından doğar ve Suşehri yakınlarında Sivas il sınırlarına girer. Kelkit Çayı’nın Sivas il sınırlarındaki kesimi 50 km’dir. Daha sonra Tokat il sınırlarına giren çay Reşadiye, Niksar, Erbaa şehirlerinden geçer. Niksar Ovası’nda genişleyerek ovayı sular ve ovanın veriminin artmasında büyük önem taşırken, buradan Erbaa Ovası’nı da sulayarak Erbaa -Taşova sınırındaki Boğazkesen denilen mevkide Yeşilırmak ile buluşarak Samsun il sınırlarına girer ve Çarşamba’dan Karadeniz’e dökülür. Kelkit Çayı uzunluğu 245.5 km, havza alanı ise 11. 455 km2 ile geçtiği her yere yaşam veren çok önemli bir akarsudur.
Erbaa’nın iklimi değişti
Kelkit Çayı’nda su debisi, inşa edilen barajlar nedeniyle ekim ayında dip seviyelere düşüyor. Diğer yandan Erbaa’daki Sanko Holding’in elinde tuttuğu devasa baraj nedeniyle bölgede yerel bazda iklim değişimi yaşanmakta. İlçede inşa edilen baraj, hem tarım hem de çevresel faktörler üzerinde önemli değişikliklere yol açmış durumda. Bu değişim, Erbaa’nın iklimini dönüştürerek, yerel halkın yaşam şartlarını olumsuz etkiliyor. Barajın devreye girmesiyle birlikte, ilçede hissedilen sıcaklıklar ve nem oranları aşırı yükselmeye başladı. Baraj suları, buharlaşma yoluyla atmosferdeki nem oranını artırırken, aynı zamanda hava sıcaklıklarının da yükselmesine neden oluyor. Bu durum, yaz aylarında zorlayıcı iklim koşullarını yaratırken, susuz bırakılan çiftçi can çekişiyor.
Riha’da çifçi yer altına mahkum
Benzer durum Türkiye coğrafyasının neredeyse tamamında yaşanırken, tarım üretimleri her geçen yıl gerilerken bunun nedeni suların enerji ve sanayiye bağlanması ile tarım arazilerinin amaç dışı kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Riha’da da (Urfa) çiftçilere devasa büyüklükteki barajlardan su verilmemekte ve çiftçiler yeraltı suyuna mahkum edilerek hem üretimler olumsuz etkilenmekte hem de yeraltı suları bu nedenle 700 metrelere gerilerken, çiftçiler elektrik dağıtım şirketi olan DEDAŞ’ın oyuncağı haline getirilmiş durumda.
EKOLOJİ SERVİSİ
