Suriye’deki bir mezardan çıkarılan kil silindirler üzerinde insanlık tarihindeki bilinen en eski alfabetik yazıya dair kanıtlar bulundu
Suriye’de bir mezardan çıkarılan kil silindirler üzerinde, bilinen diğer alfabetik yazılardan 500 yıl daha eski olan alfabetik bir yazıya ilişkin kanıtlara ulaşıldı.
Suriye’de bulunan yaklaşık MÖ 2400 yılına ait yazı, alfabelerin kökenine, farklı toplumlar arasında nasıl paylaşıldığına ve erken şehirleşmiş medeniyetlere dair bilinenleri değiştirecek nitelikte.
Kil silindirleri keşfeden Johns Hopkins Üniversitesi’nde arkeoloji profesörü olan Glenn Schwartz, “Alfabeler sayesinde yazı, kraliyet ve sosyal elitlerin ötesine erişilebilir hale geldi. Bu durum, insanların yaşam biçimini, düşünce yapısını ve iletişim yollarını değiştirdi. Bu yeni keşif, insanların çok daha önce ve beklenenden farklı bir bölgede yeni iletişim teknolojileriyle denemeler yaptığını gösteriyor,” diyor.
Orta Doğu arkeolojisi uzmanı olan Glenn Schwartz, Suriye genelinde erken şehirlerin nasıl geliştiğini ve bölgede orta ölçekli şehirlerin nasıl ortaya çıktığını araştırıyor. Amsterdam Üniversitesi’nden meslektaşlarıyla birlikte, Batı Suriye’deki ilk orta büyüklükteki kentlerden biri olan Tell Umm-el Marra’da 16 yıl süren bir arkeolojik kazıyı yönetti.
Mezar ve kil silindirler
Umm-el Marra’da, Erken Tunç Çağı’na tarihlenen mezarlar ortaya çıkarıldı. En iyi korunmuş mezarlardan birinde altı iskelet, altın ve gümüş takılar, mutfak eşyaları, bir mızrak ucu ve sağlam seramik kaplar bulundu. Bu kapların yanında ise üzerinde alfabetik yazıya benzeyen işaretler taşıyan, hafif pişirilmiş dört kil silindir yer alıyordu.
“Silindirler delikliydi; bu yüzden bir ip ile başka bir nesneye bağlanarak etiket olarak kullanıldıklarını düşünüyorum. Belki bir kabın içeriğini, geldiği yeri ya da sahibini belirtiyorlardı,” diyen Glenn Schwartz, yazıyı çevirecek bir yöntem bulunmadığı için bu konuda yalnızca tahmin yürütebildiklerini belirtiyor.
Araştırmacılar, karbon-14 tarihleme tekniklerini kullanarak mezarların, eserlerin ve yazıların yaşını doğruladı.
“Önceki araştırmalara göre alfabenin MÖ 1.900’den sonra Mısır civarında icat edildiği düşünülüyordu” diyen Glenn Schwartz, “Ancak bizim eserlerimiz daha eski ve haritada farklı bir bölgeden geliyor. Bu da alfabenin tahmin ettiğimizden tamamen farklı bir köken hikayesine sahip olabileceğini gösteriyor,” dedi.
KÜLTÜR SERVİSİ
