AYM, yargılandığı davada 7 yılı aşkın hapis cezası verilen tutuklu HDP Muş eski milletvekili Burcu Özkan’ın yaptığı ihlal başvurusunu dayanaktan yoksun buldu. AYM, kararında “kişi hürriyeti ve özgürlüğü”nün kolluk güçlerinin suç ve suçlularla mücadelesini güçleştirecek şekilde yorumlanmaması gerektiğini savundu.
Yargılandığı Muş Ağır Ceza Mahkemesi’nce hakkında verilen 6 yıl hapis cezası, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bozulması üzerine Nisan 2018’de yeniden yapılan yargılamada 3 ayrı suç inşadı ile 7 yıl 3 ay 10 gün hapis cezası verilen tutuklu HDP Muş eski milletvekili Burcu Özkan’ın, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yaptığı başvurusu dayanaktan yoksun bulundu.
Özkan, milletvekili hakkında uygulanan tutuklama tedbirinin hukuki olmaması nedeniyle “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”nın, ifade özgürlüğü kapsamındaki eylemlerinin tutuklamaya konu edilmesi nedeniyle “ifade özgürlüğü”nün, tutuklama dolayısıyla milletvekilliği görevinin yerine getirilememesi nedeniyle de “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı”nın ihlal edildiği gerekçesiyle 10 Temmuz 2017’de AYM’ye başvurmuştu.
Ancak AYM, ihlal gerekçelerini dayanaktan yoksun bularak Özkan’ın başvurusunu ret etti.
Mahkeme paylaştığı kararında, Özkan’ın siyasi faaliyetlerine, hakkında açılan davalara ve bunlara dair mahkeme tutanaklarına yer verdi.
Bakanlık: Öyle bir anayasal kural yok
Bunlara göre, Özkan’ın başvurusuna dair görüş istenen Adalet Bakanlığı, “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı” konusunda “Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) tutukluluğa ilişkin benzer kararları hatırlatarak, Ağır Ceza Mahkemesi’nin karar verirken bireyselleştirmede bulunduğu, suç işlemiş olabileceğinden şüphelenilmesi için inandırıcı deliller ortaya koyduğu, tutuklama nedenlerini açıkladığı ve somut delillerle ilişkilendirme de bulunulduğu belirtilmiştir. Tutuklama kararının gerekçesinden ve iddianameden başvurucunun suç işlemiş olabileceğinden şüphelenilmesi için inandırıcı delillerin bulunduğunun anlaşıldığını, dolayısıyla tutuklamanın haksız ve gerekçesiz olduğuna ilişkin şikayetin açıkça dayanaktan yoksundur” yanıtı verdi.
Bakanlık ayrıca milletvekili dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekilinin tutuklanmayacağına ilişkin bir anayasal kural olmadığını da savundu.
‘Dayanak, dokunulmazlıkların kaldırılması’
AYM de bu yanıt doğrultusundan aldığı kararda bir milletvekilinin Meclis kararı olmadan tutuklanamayacağı, yargılanamayacağı ve sorgulanamayacağına yer vermesine rağmen, Özkan ile birlikte 70 milletvekilinin 20 Mayıs 2016’da yapılan oylama ile dokunulmazlıklarının kaldırılmasını dayanak yaptı.
Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasının AYM tarafından Anayasa değişikliği niteliğinde bulunduğunu savunulan kararda, “Anayasa değişikliğiyle belirli aşamalardaki dosyalarla ilgili olarak yasama dokunulmazlığı yönünden bir istisna getirildiği anlaşılmıştır” denildi. Özkan’ın tutuklanmasının da bu istisnadan kaynaklandığı ileri sürülerek, tutuklanmanın kanuni olduğu savunuldu.
Kararda bu duruma dair şu ifadeler yer aldı: “Hendek olayları olarak bilinen olayların gerçekleştiği dönemde güvenlik güçleriyle girilen çatışmada ölen teröristlerin cenaze törenlerine katılmıştır. Cenaze törenine katılmasının, cenaze töreninde yaptığı konuşmanın cebir, şiddet ve ya tehdit içeren yöntemleri meşru göstermek olarak yorumlanmasının, koruculara yönelik söylemleriyle korucuları açık, yakın bir tehlike ve hedef gösterme olarak yorumlanmasının keyfi olduğu söylenemez.”
‘Kolluğun işini güçleştirilmemeli!’
Tutuklanmasına konu olan olay ve fiillerin 2015 yılı Haziran ve Eylül ayları ile 2016 yılı Mart ve Nisan aylarındaki eylemler olsa da Özkan’ın 10 ay sonra tutuklandığını belirten AYM, buradan hareketle “Ölçülülük İlkesi”nin dikkate alındığını savundu.
Yine terör suçları soruşturulmalarının kamu makamlarını ciddi zorluklarla karşı karşıya bıraktığını savunan AYM’nin, bu nedenle “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”nın, “adli makamlar ve güvenlik görevlilerinin özellikle organize olanlar olmak üzere suçlarla ve suçlulukla etkili bir şekilde mücadelesini aşırı derecede güçleştirmeye neden olabilecek şekilde yorumlanmaması” gerektiği yönündeki yaklaşımı dikkat çekti.
‘Demokratik toplumda olmalı’
Özkan’ın “ifade özgürlüğü” ile “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlali” başvurusuna ilişkin ise, Bakanlık tarafından bu başlıkların altındaki iddialar açısından ayrı bir değerlendirme yapılmasına ihtiyaç olmadığı yanıtı yer aldı.
Bakanlık, ayrıca “ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin kanuni, meşru amaca hizmet ettiğini, ölçülü ve demokratik toplumda olması gerektiğini” de savundu.
AYM, bu gerekçelerle dayanaktan yoksun olduğunu savunduğu Özkan’ın her üç başvuru için de “kabul edilemez” hükmü verdi.
Kaynak: MA
