Eminim hepimiz; güne umutla, yapacak işlerimizin, günlük sorumluluklarımızın enerjisi ile başlarız. Özgürlüğün giderek yok edildiği bir rejimde siyasetin kıskacının yaşamımızın üzerine ördüğü çelik ağlara rağmen güne umutla başlarız. Yarının dünden güzel olacağına ilişkin inancımız, kararlılığımızdır. Barışın, özgürlüğün umududur hepimize güç veren. Sömürü siyasetinin sinsiliğine karşı bizlerin yaşamı özgürleştirme umudunu yitirmeyenlerin gücüdür, siyasi sömürü sistematiğini aşan.
Siz bu yazıları okurken Aydın’da JES, GES, maden işletmeleri tarım alanları üzerinde yıllardır cirit atarak yürüttüğü sömürüye yenileri eklenmeye çalışılacak. Buharkent (Çubukdagı), Kuyucak ilçesi sınırları içerisinde yapımı planlanan (Kocaer Enerji A.Ş. tarafından) Kocaer 1 Jeotermal Enerji Santrali (24 Mwm/24 Mwe) ve Kaynak Arama Projesi ile ilgili bakanlık ve şirket temsilcileri toplantı düzenliyor. Toplantı ÇED sürecinde yapılması gereken “halkın görüş, öneri ve itirazları” adı altında yapılacak. Proje tarım alanlarının, o bölgeye suları ile yaşam sunan su havzalarını sermaye birikimine sokacak. Benzeri sermaye projelerinin etkilerini Aydın bölgesinde halklar yıllardır bire bir yaşıyor. İncirlerde çıkan ağır metallerle, sık sık nefes darlığı ile gittikleri hastanelerin acil servislerinde vb. ile. Bölgede var olan JES, GES ve maden şirketlerine eklenen bu proje ile en az 5 köyün daha yaşamı doğrudan etkilenecek.
Alanlarda sermaye için siyasi iktidar ve şirket ortaklığında süreçlere her geçen gün yenileri eklenirken iktidar yaptıklarını yasallaştırmak için çalışmalarını her geçen gün devam etmekten de geri durmuyor. Meşru olmayan işleri yasallaştırmanın her yolunu sürdürüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sucul sistemlerle ilgili bir tebliğ yayınlandı geçtiğimiz günlerde. Ticari amaçlı su ürünleri avcılığının düzenlenmesi hakkındaki tebliğ 11 ağustos 2024’te 32.629 sayılı resmi gazete ilanıyla ve 16 Nisan 2025’te 32.872 sayılı resmi gazete ilanı ile aslında son iki yıldır sürekli revize edilmekte, içine yeni sucul sistemler eklenmekte. İlkinde ticari amaçlı ürünlerin avcılığının yapılacağı sucul sistemler arasında İstanbul halkına su sağlayan Alibeyköy Barajı da, Darlık, Elmalı Barajı Elmalı 1 ve 2 kuzuludere Ömerli Sazlıdere ve Terkos Baraj gölleri de, Düzdere ve Büyükçekmece Gölü de bulunmaktaydı. Son tebliğde (Md 10) İstanbul içmesuyu rezervi olarak kullanılan Ömerli ve Sazlıdere diğer sucul sistemlerin yanı sıra tebliğde ticari kullanım statüsünde kaldı. Terkos Barajı (Durusu) Sucul sistemi ticari amaçlı kullanımdan çıkarıldı
Bir önceki yazılarda hatırlayacağınız İstanbul kuzey ormanları, Küçükçekmece Lagünü, Sazlıdere, Kilyos ve Durusu ve havzalarını yeni “nitelikli” şehir yapılanmasına sokacak Su Yollu Kent projesinin baskısı fiil olarak sürmekte diye iletmiştim. TOKİ’nin parsel parsel Arnavutköy Sazlıbosna, Hacımaşlı köylerinde (mahallelerinde) siteler inşa ettiği, yenileri için ihaleler sürdürdüğünü hatırlarsınız. Kanal İstanbul ve Yenişehir yapılanması ile ilgili ekoloji, meslek ve emek örgütlerinin, halkların tüm itirazları bir taraftan hiçe sayılırken bölgede Yenişehir yapılaşması gerçekleştirilmekte. Bu süre içinde meğer Sazlıdere Barajı 2024 yılının Ağustos ayında yayınlanan ilk tebliğden itibaren koruma statüsünden tamamen çıkarılmış.
Üst ölçek çevre nazım planına aykırı diye düşünebilirsiniz ki bizler de öyle düşündük. O kısmını da mahkemeler hallediyor. 20 Mayıs 2025’te Mimar Mühendisler Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin İstanbul ili Arnavutköy ilçesi Sazlıbosna ve Hacı maaşlı mahalleleri Yenişehir rezerve alanının bir kısmına ilişkin 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı ve 1/5.000 ölçekte Nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını yaptıkları itiraz ve açtıkları dava herhangi bir hukuki incelemeye bilirkişi değerlendirmesine gerek duyulmadan mahkeme tarafından reddedildi.
7 Mayıs 2025’te İstanbul 12. İdare Mahkemesi, Pendik ilçesi Harmandere Mahallesi ve çevresini kapsayan rezerv yapı alanına ilişkin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarını iptal etti. Davamız kapsamında söz konusu alanın Ömerli İçme Suyu Havzası sınırları içinde yer aldığı, planla nüfusun 3 katına çıkarılmasının öngörüldüğü, ancak buna karşılık yeterli altyapı, sosyal donatı ve çevresel etki analizlerinin yapılmadığı tespit edildi. Ayrıca bölgenin zemin yapısı açısından kısmen afete duyarlı alanlar içerdiği ve Çevre Düzeni Planları ile çeliştiği de mahkeme kararında vurgulandı. Böylece bilimsel, kamusal ve çevresel gerekçelerle açtığımız dava sonucunda, su havzalarını tehdit eden ve kamu yararı ilkesine aykırı olan bu planlar yargı tarafından iptal edildi.
Hatırlarsanız Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yönetim Kurulu 6 Mayıs 2025’te basın açıklaması ile İstanbul sucul sistemler üzerinde sürdürülen baskıyı, suların ve su havzalarının sermaye birikimine sokulmasını reddetmiş ve yetkililer uyarmıştı: İstanbul’un su havzalarını yapılaşmaya açan tüm projelerden vazgeçilmelidir!
Su havzaları mutlak ve koşulsuz korunmalıdır. Hiçbir gerekçe yaşam hukuku karşısında meşru değildir. Sular ve su havzaları (ormanlar, tarım alanları, akiferler, ekolojik sistemin bütünü) ticari kullanıma, sermaye birikimine açılamaz. Açılmamalıdır.
Bizler bu uyarıları yaparken, alanlarda, mahkemelerde yaşamın özgürlüğü için, suların ve su havzalarının sermaye birikimine sokulmasına karşı mücadele ederken meşru olmayan, yaşam hukukuna da evrensel hukuk normlarına da aykırı yürütülen bu sömürü sistematiğinde tebliğler, cumhurbaşkanlığı kararnameleri sürdürülmekte. Daha da ileri gidilerek, idareler yetki sınırlarını aşarak aldıkları kararlarla, verdikleri onaylarla, fiili olarak sürdürülen izinsiz işlere göz yumarak yaşamın özgürlüğünü, ekosistemleri sermaye birikimine sokmakta. Tüm meşru olmayan süreçler devam ederken bizlerin sorumluluğu her geçen gün artmakta. Yaşamın özgürlüğü için mücadeleye de dayanışmaya da devam edeceğiz. Her geçen gün dünden daha güçlü, vazgeçmeden, kapitalizme ödün vermeden, sistemin umudumuzu, benliğimizi ve özgürlüğümüzü ele geçirmesine izin vermeden.
