Dêrsim’de anıt mezar bulunan bölgeye pomza ve kum ocağı kurulmak istenmesine karşı mücadele eden yurttaşlar, ‘toplumsal hafızaya saldırı’ olduğunu belirttikleri ocağa karşı direniyor
Dêrsim’in Xozat (Hozat) ilçesine bağlı Bargini köyü ile Pêrtag (Pertek) ilçesine bağlı Zeve, Orcan ve Desiman köylerinde, 2 bin 200 dönümlük alanda pomza ve kum ocağı kurulmak isteniyor. Tunceli Valiliği, Arven Doğu Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. tarafından kurulmak istenen ocak için 28 Nisan’da “Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) gerekli değildir” kararı verdi.
Köylüler, buna karşı Hozat Pertek Sekasur Doğa ve Çevre Koruma Platformu kurdu. Platform, ÇED kararına karşı Erzincan İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuruda, kurulmak istenen ocağın toplumsal hafızanın yanı sıra doğal kaynakları yok edeceğine vurgu yapıldı.
‘Anıt mezarlarımız var’
Bargini Köyü sakinlerinden Hüseyin Baran, “Proje 3-4 köyün ortak kullanım alanını kapsıyor. Buradaki insanlar hayvancılık ve arıcılıkla geçiniyor. Buranın tek geçim kaynağı hayvancılıktır. Burası kültürümüz ve inancımız için önemli. Ağuçan ve Sultan Hıdır’ın ortak noktada buluştuğu yerdir. 2 ziyaretin olduğu ortak bir yer. 14 Ağustos 1938 tarihinde katliama maruz kalan büyüklerimizin kemiklerinin bulunduğu bir yer ve burada bir anıt mezarımız var” dedi.
‘Doğa satın alınabilir mi?’
Kum ocağının göçe neden olabileceği uyarısında bulunan Hüseyin Baran, “Yerel halk buna dahil edilmeye çalışılıyor. Bu doğa satın alınabilir mi? Milyonlarca lira para harcasan buraya bu ağaçları dikemez ve bu yeşili elde edemezsin. Kum ocağı diyerek bunu basitleştiriyorlar ama öyle değil. Burada pomza denen bir madeni çıkaracaklar. Bu ponza buradaki doğanın ciğeri gibi. Bir insanın akciğeri alındığında yaşayabilir mi? Mesele bundan ibaret” şeklinde konuştu.
‘Yaşam alanımız yok olacak’
Zeve Köyü’nden Kezban Kent, projenin hayata geçmesi halinde yaşam alanlarının yok olacağını söyledi. Kezban Kent, “Bizlerin ve gelecek neslin geleceği yok oluyor. Madene izin verilmesi tüm canlıların yaşam alanının yok edilmesi demektir. Buna izin vermeyeceğiz. Kendi çocuklarımızın ve doğanın geleceği için karşı çıkıyoruz. Bu topraklar kutsaldır, kutsal kalacak. Dêrsim halkı olarak omuz omuza verip direneceğiz ve bırakmayacağız. Yetkililere de sesleniyoruz; topraklarımıza dokunmasınlar. Çocuklarımızın geleceğini yok etmesinler” diye konuştu.
‘Mücadele edeceğiz’
Sultan Hıdır Cem Evi Başkanı Songül Koyun, projenin 1938’de yaşanan katliamda hayatını kaybedenlerin anıt mezarının da olduğu bölgeyi kapsadığını kaydetti. Songül Koyun, “Şu an bizler büyük bir savaş içerisindeyiz. Topraklarımızda madene izin vermeyeceğiz. Duyar duymaz hukuki süreci başlattık” dedi.
Songül Koyun, “38’de yıkma ve yakmayla yapamadılar, şimdi de doğayla bunu yapmaya çalışıyorlar. Başaramayacaklar. Buranın yok olması demek, doğanın yok olması demektir. Projenin uygulanması demek insanların göç etmesi, kutsal ziyaretgahlarımızın zarar görmesi, sularımızın kesilmesi, doğamızın tahrip olması demektir. Hayvancılığın yok olması demektir. Bunun olmaması için mücadele edeceğiz ve başaracağımıza da inanıyoruz. Sonuç alana kadar durmayacağız” diye konuştu.
Hukuki süreç başlatıldı
Projeye dair hukuki süreci takip eden avukat Sinan Can, projenin kapsadığı alanda Ağucan Anıt Mezarlarının bulunduğunu söyledi. Sinan Can, “Buraya yönelik bir müdahale toplumsal hafızaya yönelik bir saldırıdır. Maden projesi hem toplumsal hafıza, hem su, hem doğal yaşam, hem habitat, hem de insanların geçim kaynağı açısından ciddi bir tahribat oluşturacaktır. Alanın yakınında SİT alanları mevcuttur. Kaya mezarlar, Erzurum Bölge Müdürlüğü tarafından Kültür ve Tabiat Varlıkları tarafından tescillenmiştir. Su kaynakları mevcuttur. Özel mülkiyet, bağ, bahçe ve tarım arazisi niteliğinde özel mülkiyet alanları mevcut. Alanda çok zengin bir orman örtüsü var. Birçok endemik bitki ve hayvan türü yaşıyor. Erzincan İdare Mahkemesi’ne davamızı açtık” dedi.
Şirketin 4’ncü grup maden ruhsatı aldığını kaydeden Can, “Kum ocağı” adı altında pomza çıkarılmasının basitleştirildiğini belirtti.
Haber: Şirvan Şilan Çil / MA
