New York, kapitalizmin kalbi olarak bilinen o devasa metropol, 4 Kasım 2025 gecesi tarihi bir dönüm noktasına tanıklık etti. Demokrat Parti adayı Zohran Mamdani, eski Vali Andrew Cuomo’nun bağımsız adaylığından ve Trump’ın Cumhuriyetçi Partisinin adayı Curtis Sliwa’dan büyük bir farkla galip ayrılarak şehrin yeni belediye başkanı seçildi.
Ezilenlerin Yükselişi
34 yaşındaki Mamdani, sadece bir seçim zaferi elde etmekle kalmadı; aynı zamanda ABD’nin en kozmopolit şehrinde ezilenlerin, yoksulların, işsizlerin, emekçilerin, ötekileştirilenlerin, mültecilerin, Siyahların ve Filistinlilerin sesini yükselterek bir demokratik hareketi tetikledi.
Onun komünist olup olmadığından, söylediklerine uygun davranıp davranmayacağından bağımsız olarak ezilenler önemli bir başarı elde etti. New York halkının bu zaferi, Trump’ın baskıcı politikalarına karşı aylardır büyüyen kitle hareketlerinin meyvesi olarak, sistemin içinden bir sol rüzgarı estirdi. New York halkı, Mamdani’nin söyleminde kendi hikayelerini gördü ve statükoyu paramparça etti.
Yükseliş tesadüf değil
Mamdani’nin yükselişi, tesadüf değil, biriken öfkenin kapitalizmin bağrında patlamasıydı. Mamdani, sol ve demokratik söylemiyle, Haziran’daki Demokrat Parti ön seçimlerinde Cuomo’yu yenmiş, genel seçimde ise %52’ye varan oylarla hem kendi partisinden hem Trump’ın partisinden olan rakiplerini ezmişti. ‘Demokratik Sosyalist’, eyalet meclisi üyesi olarak tanınıyordu; ancak belediye başkanlığı kampanyası, onu ulusal, dahası uluslararası bir üne kavuşturdu. Sonuç itibariyle iki sistem partisinden birinin içinden çıktı. Bağımsız bir yola girip girmeyeceği belli değil. Ancak ezilenler cephesinde sevinç yaratan bu kazanımı bundan sonra nasıl sürdüreceğini de halkın örgütlü gücü gösterecek.
Trump’a ve statükoya darbe
ABD’de son aylarda Trump’ın hukuksuz uygulamalarına, ekonomik yaptırımlara ve silahlanma ve savaş tehditlerine karşı büyüyen tepki, sokakta eylemlere dönüşmüştü. Filistin’deki soykırım girişimleri, İsrail’in Siyonist politikaları ve Netanyahu-Trump ittifakı, özellikle New York’un kozmopolit dokusunu sarsmıştı.
Mamdani, tam da bu kaosun ortasında, ezilenlerin sesi oldu. Kampanyasını, “New York’un yaşanabilirliği” etrafında ördü. Yoksul mahallelerdeki kira artışı, ulaşım yetersizliği ve hayat pahalılığı, gençlerin, kadınların, göçmenlerin karşı karşıya kaldığı sorunları anlatarak destek buldu.
İşsizler, göçmenler, Siyahlar…
Stratejisi, bir sınıf partisi kadar keskin olmasa da ezen-ezilen, sömüren-sömürülen ikiliğini merkeze aldı. Sürdürülemez bir sistemin yeni bir hikaye yarattığını vurguladı. Evsizler, işsizler, emekçiler, göçmenler, Siyahlar, Latinler, uzak Asyalılar… Bu çok katmanlı şehrin örselenmiş, yok sayılmış kesimleri, Mamdani’de canlandı ve bu yeni bir hareketin başlangıcı olarak sandığa yansıdı.
Bu başarı, sadece Cumhuriyetçilere, Trump’a değil, Demokrat Parti’nin muhafazakar kanadına da büyük bir tokat attı. Cuomo gibi “eski düzen” figürleri, Mamdani’nin “sosyalizm” vurgusunu “tehlikeli yol” diye lanetlerken, gerçekte uyuyan bir devi uyandırdı.
Mamdani’nin, ‘Demokratik Sosyalizm’ akımının kilit isimlerinden olan Bernie Sanders ve Alexandria Ocasio-Cortez gibi DSA’lı figürlerden aldığı ilhamı, onlar gibi sınırlı bir yere kadar sürdüreceği düşünülebilir, sistem partisinin “meşruiyet”ini de kullanarak statükoyu bozmuş olmasının uzun vadeli olmayacağı da söylenebilir. Ancak Trump karşısında farklı bir politik çizgiyi hâkim kıldığı ve başta New York halkı olmak üzere ABD işçi ve emekçilerinin bunu nereye taşıyıp taşımayacakları önemli.
Başarının yankısı ve etkileri
Seçimin zafer yankıları, Amerika’nın ötesine uzanıyor. Kapitalizmin göbeğinde bir emekçi ve ezilenler rüzgarının esmesi, ABD, Avrupa, Afrika, Asya ve tüm kıtalar için umut verici bir işaret. Elbette, New York’ta her şeyin düzeleceği bir hayal kurmak nafile; ancak her siyasi çevrenin buradan ders çıkarması şart.
Müslüman ve sosyalist olduğunu bağıran, “Beyaz Amerikalı” olmayan ilk belediye başkanı olarak, zaferini kutlarken, aynı zamanda Filistin dayanışmasını ve anti-ırkçılığı ABD’nin kalbine taşıdı. Bu, Trump’ın “büyük zafer” retoriğine karşı, halkın sessiz devriminin simgesi olarak ilerletilebilir.
Derslerle dolu bir seçim
Peki, bu dersler Türkiye için ne anlama geliyor? Türkiye, adeta Trump’a öykünerek yol alan bir iktidarın pençesinde kıvranıyor. Adaletsizlik, hukuksuzluk, gelir dağılımındaki uçurum ayyuka varmış; işsizlik, açlık ve yoksulluk rekor kırarken, zengin bir kesim kaynaklara el koymaya devam ediyor.
New York seçimleri, sınıf merkezli olmasa da ezilenlerin sorunlarına dokunan bir mücadelenin, yabancı düşmanlığına ve ırkçılığa karşı tutumla birleşince, devasa bir enerji doğurduğunu gösteriyor.
Türkiye 2026 bütçesi gündemdeyken, tepkiler sadece tartışmayla sınırlı kalmamalı. Konu iki sınıf arasındaki mücadelenin arenası olarak; Kürt sorununda barış ve demokratikleşme, ekmek ve özgürlük meselesiyle iç içe geçirilerek büyütülebilir. Günümüz Türkiye’sinin esas meydan okuması, emek ve özgürlük ekseninde New York’tan ilhamla ezilenlerin sesini, bir hikaye yaratarak daha da yükseltmek olabilir.
