Alaçatı RES’e bakanlık el koydu. İzmir Basmane Çukuru’ndaki gökdelen inşaatında ise Büyükşehir Belediyesi Sancak Holding’den yana tutum aldı. Her iki gelişmenin odağında Zorlu grubu kontrolündeki Güçbirliği Holding varken gelişmelerin aynı zaman aralığında ortaya çıkması dikkat çekti
Yusuf Gürsucu / İstanbul
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye’nin ilk rüzgar santrali olan Alaçatı Rüzgar Enerji Santrali’ne (ARES) el koydu ve Elektrik Üretim AŞ’ye (EÜAŞ) devretti. 1998 yılında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile imzalanan sözleşme kapsamında 20 yıl süreyle işletme izni verilen Alaçatı Rüzgar Enerji Santrali’nin lisans süresi 28 Kasım 2018 tarihinde doluyordu. 6 ay sonra süresi zaten dolacak olan şirketin RES’lerini devralan bakanlığın bu uygulaması birçok soru işaretine neden oldu.
1 milyonu olmayan Holding
Santralin işletmecisi olan Güçbirliği Holding’in sözleşme süresi sonunda santrali tam ve işler vaziyette devlete devretmesi gerekiyordu. Ancak bakanlık, Alaçatı RES’in sözleşme süresinin dolmasını beklemeden, işletmecinin 20 yıl önce imzaladığı sözleşmenin gereklerini yerine getirmediği gerekçesiyle santrale el koyduğunu duyurdu. Şirketin işletmenin onarım ve bakım işleri için ayırması gereken 1 milyon lirayı ayırmamış olmasının gerekçe gösterilmesine karşın tüm gerçeğin bu olamayacağı konusunda birçok soru işareti oluştu.
İç içe geçen holdingler!
Güçbirliği Holding AŞ, 23 Kasım 1995’te Mazhar Zorlu Holding ve EGS Holding ortaklığında İzmir’de kuruldu. Güçbirliği Holding, halen Mazhar Zorlu Holding’in kontrolünde olan bir şirketler topluluğu. Mazhar Zorlu Holding’in Yönetim Kurulu’nda A. Nazif Zorlu da yer alıyor. Zorlu Holding’in kontrol ettiği bu şirketin Yönetim Kurulu Başkanı ise yine Zorlu ailesinden Kemal Zorlu. Holdingin 1 milyon lira parayı onarım için ayıramamış olmasına inanmak zor. Eğer ayrılmadıysa farklı nedenleri olmalı. Ya holding batışın eşiğinde ya da farklı nedenleri var. ARES’in zamanından önce santralleri ve özellikle üzerinde bulunduğu arazilerin hem imar için hem de yeni RES’ler için uygun olması dikkat çekiyor. EÜAŞ’ın RES’ler konusunda hiçbir deneyiminin olmaması ise bu RES’leri çalıştırmalarının olanaksızlığını ortaya çıkarıyor. Güçbirliği Holding’in bazı teknik elemanları EÜAŞ’e yardıma gönderdiği ve 5-6 RES’in çalıştırılabilmesini olanaklı hale getirdiği belirtiliyor.
Basmane Çukuru!
Öte yandan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu yılan hikayesine dönen Basmane Çukuru ile ilgili açıklamalarda bulundu. Kocaoğlu yaptığı açıklamada, “Hala Basmane Çukuru’nu konuşanlar var. O araziyi ben vermedim. Oradaki adamları ben iflas ettirmedim” sözlerine Güçbirliği A.Ş., ‘iyi niyet ve gerçeklikten uzak olduğunu’ belirten bir yanıt verdi. İzmir’de 19 yıldır süren ve ‘Basmane Çukuru’ adıyla bilinen 20 bin 855 metrekarelik alanın 2013 yılında onaylanan imar planı, 2017 yılı sonunda İzmir 5. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi eski başkanlarından Yüksel Çakmur ve arkadaşlarının açtığı dava sonucundan çıkan karar Folkart Yapı’nın ruhsat aşamasına gelen projesini durdurdu.
İzmirliler ne istiyor?
Son süreçte Güçbirliği Holding’in devre dışı bırakılarak Basmane Çukuru’nun Ethem Sancak’ın sahibi olduğu Folkart’a verilmesi sonrası mahkemenin bu işlemi geçersiz kılan kararı ortalığın iyice karışmasına yol açmış gibi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Kocaoğlu’nun İzmir’in hafızasında kayıplara yol açacak Basmane Çukuru projesinde inşaat metrekaresini yükselterek inşaatların gökdelene çevrilmesinin İzmir’in çıkarına olduğunu belirtmesinin ne anlama geldiğini tüm İzmirliler ve Türkiye halkı biliyor. Belediyenin Folkart’tan ya da Güçbirliği Holding’ten yana tutum alması İzmirlileri ilgilendirmiyor. İzmirlileri ilgilendiren şey Basmane Çukuru’nda herhangi bir inşaat istemedikleri gerçeği. Alaçatı RES’e el koyulması ile Basmane Çukuru’ndaki gökdeleni Sancak Holding’in sahibi olduğu Folkart’ın yapmak istemesi arasında grift ilişkiler olduğu ilk bakışta anlaşılabilirken, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Kocaoğlu’nun Folkart lehine tutum aldığı görülüyor.
Rantı aynı eller paylaşıyor
Alaçatı RES ile Basmane Çukuru arasında garip bir bağ olabileceğine yönelik kuşkular var. Kocaoğlu, ‘Güçbirliği Holdingi biz iflas ettirmedik’ derken, holding de iflas iddialarına karşı çıkıyor. Holdingin Alaçatı RES için 1 milyon doları bulamayacaklarına inanmak zor ancak ortaya çıkan iflas algısının da bir tiyatroya benzediği görülüyor. Enerji Bakanlığı’nın Alaçatı RES’ e el koyması ile mahkemenin Folkart aleyhine verdiği karar arasında bir bağ olup olamayacağı değerlendirmeye muhtaç. Türkiye’nin doğal yaşam alanları ve kentlerinde açıkça ortaya serilen rantsal yağma artık gözlerden ırak tutulamıyor. Meraların ve dağların RES şirketlerine peşkeş çekildiği günümüzde benzer durumlar kentlerin hafızası olan alanların yağmalanmasında görülüyor. Aralarındaki ilişkiye bakıldığında ise her türden yağmanın belli ellerce paylaşıldığı, eğer paylaşılamazsa büyük elin soruna müdahil olup daha yüksek rant yönünde tutum aldığını gösteriyor.
