Geçtiğimiz şubat ayında Meclis’e gelen ve tepkiler üzerine geri çekilen 45. madde geri geldi. Son torbayasa ile termik santral bacalarına filtre takma zorunluluğu Meclis’ten takiyye ile geçti
Geçtiğimiz günlerde Meclis’te görüşülen “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” teklifi kabul edildi. Kanun teklifinin genel gerekçesinde, düzenlemenin çoğunu oluşturan vergi ile ilgili bölümler içinde yenilenebilir enerji süsüyle birlikte, özelleştirilen termik santraller için ‘hak ve yükümlülükleri’ 2019 Aralık ayı itibariyle 36 ay uzaltıldı. Aralarında Afşin-Elbistan Termik Santrali’nin de yer aldığı 10 santralin 2019 yılı sonuna kadar bacalarına filtre takma zorunluluğu olmasına karşın bugüne kadar hiçbir hazırlıklarının olmaması dikkat çekiyordu.
Çevre kirletme özgürlüğü devam ediyor
Geçici 26. maddenin 1. fıkrasında, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihinden önce; 5. maddenin on ikinci fıkrası ve ilgili mevzuat kapsamında yarışması yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam eden ilgili sözleşmeler ile 18. maddenin beşinci fıkrası kapsamında özelleştirme ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle devam eden Devir Sözleşmeleri ve Elektrik Satış Anlaşmaları kapsamındaki hak ve yükümlülükler için öngörülen süreler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz altı ay süreyle uzatılır” ibareleri, termik santrallere halkı ve çevreyi kirletme özgürlüğünün devam edeceğini gösteriyor. Şubat ayında geri çekilen torba yasanın 45. maddesi’nde açık olarak belirtilen özgürlüğün bu kez takiyye yolu ile yeni torbaya eklendiği anlaşıldı.
Termik santrallerin hak ve yükümlülüklerine dair herhangi bir açıklama veya bir açıklık 26. maddenin 1. fıkrasında yer almadığı görülmüştür. Gerekçede yenilenebilir enerji süsü verilerek, “Büyük ölçekli projelerde teknik altyapı faaliyetleri için ilave sürece ihtiyaç duyulması” ibareleri takiyyenin derinliğini göstermektedir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı verilerine göre 2013-2015 yılları arasında özelleştirilen termik santraller Seyitömer, Kangal, Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy, Çatalağzı, Orhaneli ve Tunçbilek ile Soma B termik santralleri 2013 yılından itibaren çevre yükümlülüklerinden muaf tutulmuşlardı.
Afşin-Elbistan Termik Santrali’nin özelleştirmesi daha eski tarihte olmasına karşın daha sonra el değiştirmiş olması nedeniyle bu santralde muafiyetten yararlanacak.
AYM kararı yok sayıldı
Özelleştirilen santraller için 2019 yılı Aralık ayına kadar verilen muafiyet Anayasa Mahkemesi’nin 28.12.2017’de verdiği kararla kesinleşmiş olmasına karşın bu muafiyetin uzatılıyor olması, muhalafet partilerince Anayasa Mahkemesi’ne götürüleceğine de işaret ediyor. AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal, AfşinElbistan A Termik Santrali’nin filtresiz çalıştırılmasına dair, “Tek bir vatandaşımızın bile çevre kirliliğinden zarar görmesine bizim rızamızın olması söz konusu olamaz” demiş ve santralin filtre zorunluluğunun bir an önce yerine getirilmesi için gerekli çalışmaları yaptıklarını belirtmişti. Son çıkan torba yasada hazırlıkların ne olduğu ise açıkça görülmüş oldu.
Yerel Seçim için ertelenmişti
2013 yılında kömürlü termik santrallerin özelleştirilmesinin ardından, santralların çevre yatırımlarını tamamlamaları için 2019 yılının sonuna kadar süre tanınmıştı. Şubat ayında Meclis’e gelen torma yasanın 45. maddesi ile santrallerin muafiyetlerinin uzatılması oluşan yoğun tepki üzerine Meclis’ten geri çekilmişti. 45. maddenin geri çekilmesi için çevre örgütlerince 68 bin imza toplanmış ve Meclis’e sunulmuştu. Maddenin geri çekilmesi sonrası çevre örgütleri zafer kazandıklarını açıklamışlardı. Ancak iktidarın bu maddeyi geri çekmesiyle bu süreçten vazgeçmeyeceği ise ekolojistler tarafından belirtilmiş ve yerel seçim sonrası bu maddeyi mutlaka Meclis’e getirip geçireceklerini belirtmişlerdi. 45. madde özünde hiçbir değişiklik yapılmadan ve muğlak ifadelerle Meclis’ten geçmiş olması termik santral karşıtı mücadelenin büyüyeceğine işaret ediyor.
Yaşam zehirleniyor
Kömürlü Termik Santralleri’ne hem küresel ısınmaya etkisi hem de halkları ve doğayı kirletmesi nedeniyle tüm dünyada tepki gösteriliyor. Dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen bir şey ise Türkiye’de yaşanıyor. Kömür parteküllerinin çevreye yayılmasını azaltan baca filtrelerinin takılmadığı santrallerin bulunduğu kentlerde halk kanserle boğuşuyor. Afşin-Elbistan, Yatağan, Tunçbilek ve diğer termik santrallerin tamamı halkı zehirlerken, akciğer kanseri vakaları bu santrallerin olduğu bölgelerde ciddi artış göstermiş durumda. Santralden kaynaklı çocukların yüzde 95’inin kanındaki kurşun oranı normalin çok üstüne çıktığı raporlanmıştır. Bunun yanında sular içilmez hale gelmiş ve tarım üretimlerinde ciddi rekolte düşüşü yaşanırken aynı zamanda ürünlerde kurşun miktarının yüksek olduğu raporlanmıştı.
EKOLOJİ SERVİSİ
