ABD yaptırımları 5 Kasım günü yürürlüğe girdi. Türkiye yaptırımlardan muaf tutulduğu için rahat bir nefes alırken, Ruhani, ABD’yi ülkesine ekonomik savaş açmakla suçladı. İran aynı gün kapsamlı bir askeri tatbikat başlattı
Yaptırımların açıklanmasından sonra ABD ve İran yönetimlerinde karşılıklı meydan okumalar devam ediyor. Yaptırımların başladığı gün, İran büyük bir askeri tatbikata başladığını duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump ise dünyada petrol fiyatlarının artmaması için yaptırımlar konusunda yavaş gideceğini duyurdu. Yaptırımlara rağmen İran’ın silahlanma ve savaş politikalarında bir değişiklik yapacağı sanılmıyor. Askeri tatbikatlar sürerken, halkın yiyecek ve ilaç sıkıntısı çektiği haberleri medyada eksik olmuyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD’nin ikinci aşama yaptırımlarının devreye girmesinin ardından yaptığı açıklamada, İran’ın petrol satmaya devam edeceğini ve böylece yaptırımları deleceğini söyledi. Ruhani, “ABD ülkemize ekonomik savaş açtı” dedi. Hasan Ruhani’nin, ekonomistlerle yaptığı ve İran Devlet Televizyonu’ndan canlı yayımlanan toplantıda, “Amerika, İran’ın petrol satışlarını sıfıra indirmek istiyor ancak biz yaptırımları delmek için petrol satmaya devam edeceğiz” diye konuştu. Ruhani konuşmasında ayrıca ABD’nin yaptırımlarının ikinci aşamasının bugün devreye girmesini kastederek, “Bugün düşman (ABD) ekonomimizi hedef alıyor, yaptırımların asıl hedefi halkımızdır” ifadelerini kullandı. Önceki gün uygulamaya konulan yaptırımlar, İran ekonomisinin kalbi konumunda olan petrol ihracatı, deniz taşımacılığı ve bankacılık sektörlerini hedef alıyor. Yaptırımlar, İran ile ticaret yapan ülkeleri de olumsuz etkileyecek. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Cuma günü isim vermeden 8 ülkeye muafiyet tanıyacaklarını açıklamıştı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bu ülkelerden birinin Türkiye olmasını beklediklerini söylemişti. Muafiyet tanınan ülkeler arasında Hindistan, Japonya ve Güney Kore’nin de olması bekleniyor.
İran’dan kapsamlı tatbikat
Öte yandan, İran ABD yatırımlarının devreye girdiği gün ülkenin kuzeyinde kapsamlı bir askeri tatbikat başlattı. İran Devlet Televizyonu, tatbikattan hava savunma sistemleri ve uçaksavar bataryalarının görüntülerini yayımladı. Orgeneral Habibillah Sayyari yarın da devam edecek olan tatbikata hem ordunun hem de Devrim Muhafızları’nın katıldığını söyledi.
Trump’tan açıklama
Trump, petrol fiyatlarının artmasını istemediğini belirterek, “Yaptırımlar konusunda biraz daha yavaş gitmek istiyorum. Tüm dünyada petrol fiyatlarının artmasını istemiyorum” dedi. İsrail Ortadoğu’da tek nükleer gücün olarak kalmak istiyor. Trump ülkesindeki İsrail lobisinin desteğini kaybetmemek için seçim sürecinde İran ile yapılan anlaşmada çekileceğini açıklamıştı. Böylece sözünü tutmuş oluyor. İsrail ise bölgedeki dengeleri dikkat alarak fazla sevinç gösterisinde bulunmuyor.
Dünyanın dengesini bozar
ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarına ilişkin, “İran’a yaptırımları doğru bulmuyorum. İran’dan 10 milyar metreküp doğalgaz alıyoruz. Böyle bir yaptırıma kesinlikle uymayız” diyen Erdoğan, şöyle devam etti: “Çünkü bize göre bu yaptırımlar dünyanın dengesini bozmaya yönelik yaptırımlardır. İran yaptırımları uluslararası hukuka da diplomasiye de aykırı. Emperyal bir dünyada yaşamak istemiyoruz.”
Avrupa Birliği ABD yaptırımlarını onaylamıyor
ABD’nin İran’a yönelik ikinci yaptırım paketi, 180 günlük sürenin dolmasının ardından önceki gün devreye girdi. 5 Kasım’dan itibaren İran Ulusal Petrol Şirketi, İran Petrol Ticaret Şirketi ve Ulusal Tanker Şirketi’ne uluslararası kısıtlamalar getirilirken, ekonomisi büyük ölçüde petrole dayalı İran’dan petrol ve ürünlerinin satışına yaptırımlar uygulanacak. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ekonomik ve Mali İşlerden Sorumlu Üyesi Pierre Moscovici, ABD’nin İran’a tekrar yaptırım uygulama kararını onaylamadığını söyledi. Pierre Moscovici, Franceinfo radyosuna ABD’nin, 2015 nükleer anlaşması kapsamında kaldırılan tüm İran yaptırımlarını yeniden uygulama kararı hakkında açıklamada bulundu. Moscovici, “Avrupa Birliği, ABD’nin İran’a tekrar yaptırım uygulamasını onaylamıyor” ifadesini kullandı. ABD yaptırımları sadece İran’ı değil, İran’da faaliyet gösteren Batılı firmaları da etkileyecek. Avrupa Birliği’nden tüm onaylamama açıklamalarına rağmen Avrupa’lı şirketler İran pazarından hızlı bir şekilde çekildiler. Fransız Total ve Renault ile Alman Mercedes İran’dan çıkan şirketler arasında.
DIŞ HABERLER
