Rusya’nın dillendirip Türkiye’nin onay verdiği “Adana Mutabakatı’na dönüş” tezi ile Türkiye’nin rejimi tanıyarak Suriye topraklarından çıkacağı, İdlib’e yönelik operasyona katılacağı ve sınır kapılarını Rusya’ya devredeceği, Antep ile Haleb yolunu kullanıma açacağı belirtiliyor.
Nazım Daştan / MA
Suriye iç savaşının son halkası İdlib, Rusya, İran ve Türkiye başta olmak üzere diplomasi trafiğini arttırdı. Astana üçlüsünün 14 Şubat’ta bir araya gelmesi beklenirken, Rusya ve Türkiye’nin önceden bazı konularda anlaşmalar yaptığı belirtiliyor. Rusya tarafından dillendirilip Türkiye tarafından da karşılık bulan Adana Mutabakatı çerçevesinde Türkiye’nin Suriye topraklarında çıkmasının başlayacağı, İdlib’e yönelik operasyon yapılacağı, Ezaz’ın Rusya’ya bırakılacağı ve Antep ile Halep arasındaki yolun açılacağı kaydediliyor.
Türkiye ABD ile görüşecek
Suriye sahasındaki askeri ve siyasi dengelerin belirlenmesi için sahadaki birçok aktör diplomatik ilişkiler sağlamaya devam ederken, bugün Türkiye ve ABD Washington’da bir araya gelecek. “Güvenli bölge”, ABD’nin çekilmesi, Minbic ile Kuzey ve Doğu Suriye topraklarına Türkiye’nin saldırı tehdidi Türkiye ile ABD arasında çözülemeyen konular olarak dururken, mevcut koşullarda var olan durumu değiştirecek bir uzlaşının çıkmasının mümkün olmadığı görülüyor.
Rusya’da yeni görüşme
Washington’da ikili arasında bu temaslar olurken, Suriye sahasında Rusya tarafından tekrar gündeme getirilen Adana Mutabakatı’nın uygulanıp uygulanmayacağı tartışmaları devam ediyor. Rusya, İran ve Türkiye bu konuyu 14 Şubat’ta Soçi’de masaya yatıracak. Ancak görüşme öncesi Rusya ile Türkiye’nin İdlib’i, Suriye rejiminin tanınması ve Antep-Haleb yolunun açılması gibi önemli başlıkları görüştüğü ve sonuçlara vardığı ifade ediliyor.
Soçi’de onay alacak
Rusya’nın Türkiye’ye sunduğu Adana Mutabakatı tartışmalarına, Soçi’de İran’ın da dahil edileceği kaydediliyor. Bu kapsamda Türkiye’nin, Şam Rejimi’ni tanıma zemini hazırlanıyor. Suriye ve Türkiye’nin Şam’da bazı görüşmeler gerçekleştirdiği de belirtiliyor.
İdlib operasyonu
Adana Mutabakatı olarak öncelenen Rusya ve Türkiye uzlaşısında, İdlib’e yönelik operasyon hazırlıklarının da başladığı ifade ediliyor. Bölgede hakim kılınan Heyet Tahrir El Şam’a (HTŞ/El Nusra) yapılacak operasyona Türkiye’nin de katılması noktasında mutabık kalındığı ve olası operasyonun bahara doğru gerçekleştirileceği dillendiriliyor. Suriye rejimine bağlı güçler, İdlib ve İdlib’in güneyi olarak bilinen Hama ve Haleb kırsallarına yönelik hava ve top saldırıları gerçekleştiriyor. Bölgede hakim olan HTŞ güçleri de rejime karşılık veriyor.
Antep Haleb yolu
Yine Rusya’nın Cerablus-Karkamış, Bab El Hewa-Cilvegözü ve Bab El Selam-Öncüpınar Sınır kapılarının kendilerine teslim edilmesini istediği söyleniyor. İki gücün Antep’ten başlayıp, Haleb’e oradan da Şam’a kadar inen yolun açılması için anlaşmaya vardığı belirtiliyor. Bu yolun inşasının Türkiye’ye bırakıldığı belirtilirken, yolun ticari yükümlülükler noktasında açılacağı öngörülüyor. Yolun inşası için büyük bir bütçe hazırlandığı dile getiriliyor.
Türkiye çıkacak
Türkiye’nin Suriye ile olan ilişkilerinin resmileşmesi ile birlikte Suriye topraklarından çıkmasının fiili olarak başlayacağı varsayılıyor. Sürecin İdlib’teki sorunun çözülmesi ile başlayacağı ve aşama aşama devam edeceği konuşuluyor. Kimi kaynaklar ise, bunun şehir şehir gerçekleşeceğini konuşuyor. İdlib’ten sonraki durağın Bab olacağı tartışılıyor.
Hedef Kürtler mi?
Bölgede bulunan aktörler, bu durumu Adana Mutabakatının güncellenmesi olarak değerlendirirken, Rusya ve Türkiye’nin anlaştığı bir diğer konunun ise “PKK’ye karşı savaşmak” olduğu bildiriliyor. Söz konusu bölgede PKK’nin bulunmaması ise, bölge Kürtlerine yönelik olası bir saldırıyı gündeme getiriyor. Terör listesi grubuna alınan HTŞ’nin bölgede hakim olması bu maddenin nasıl gerçekleştirileceği konusunda soru işaretleri uyandırıyor. Bu noktada kimi farklı görüşler olsa da, Türkiye’nin Kürt karşıtlığı üzerinden ya da Kürtlerin Suriye’de meşrutiyet kazanmaması için rejimle farklı pazarlıklara gidebileceği belirtiliyor.
ABD ne der?
Yapılan anlaşmaya ABD’nin nasıl yaklaşacağı merakla beklenirken, ABD’nin İran’ın bölgede gücünün azaltılması karşılığında buna sessiz kalacağı ifade ediliyor. Ancak İran’ın bu konuda halen ikna edilmediği görülürken, askeri olarak çekilse bile Suriye topraklarından tamamen ayrılmayacağına işaret ediyor.
