Adıyaman’ın Kahta, Sincik ilçeleri ile Çelikhan ilçesine bağlı Bulam Beldesi ve merkeze bağlı Kömür Beldesi’nde kurulan ve inşası devam eden Hidroelektrik Santralleri (HES), mermer ve kum ocakları ile barajlar doğanın dengesini değiştirmiş vaziyette. HES’ler, kenti susuzluğa iterken birçok dere ve doğal su yatağının kuruduğu öğrenildi. Doğaya zarar veren projeler, halkın ve çevre örgütlerinin uyarılarına rağmen hayata geçirilirken yargıya taşınan projelerde de şirketler lehine kararlar çıkıyor. Birinci dereceden sit alanı olan Nemrut Dağı Milli Parkı ile havzadaki tarihi Cendere Köprüsü ve Karakuş Tümlüsü arasında kalan geniş alanda yapımı devam eden HES’e su sağlamak için kazılan tünellerin, bölgenin tarihi dokusuna ve canlı yaşamına verdiği zarar görülüyor.
Nefes almak bile zor
Merkezden Kahta ilçesine yol alırken göze çarpan sayısız kum ocağı, yükselen toz bulutlarıyla tahrip ettiği doğanın yanında canlıların nefes almasını güçleştiriyor. Yine ocakların çevreye bıraktığı atıkların, insan sağlığını olumsuz etkilediği ifade ediliyor. Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışan bir sağlıkçı, son 3 yıldır nefes darlığından kaynaklı sağlık ocaklarına ve hastanelere yapılan şikayetlerde ciddi oranda artış yaşandığını söyledi. Bölgede yaşayan yurttaşlardan Abuzer Sarı ise, kum ocaklarından kaynaklı dışarı çıkamadıklarını dile getirdi. Kum ocaklarından çıkan tozun ekinlerine zarar verdiğini söyleyen Sarı, “Sabah kalkıyoruz, tarlarımızı toz örtüsüyle kaplanmış bir vaziyette buluyoruz. Sulama yaptığımızda bu toz çamur oluyor. Bu yüzden ekinlerimizin çoğu zarar görüyor” dedi. Ocaklardan kum taşıyan kamyonların çocuklar için büyük bir tehlike oluşturduğuna dikkat çeken Sarı, “Çok süratli geçtiği için her an bir çocuğun kamyon altında kalma tehlikesi var. Bu yüzden aileler çocuklarını dışarı gönderemez duruma geldi” diye konuştu.
Arazi köstebek yuvası gibi
Merkeze bağlı Kömür Beldesi ile Çelikhan ilçesine bağlı Kaş köyü arasında kurulan 10 tane mermer ocağı ise, bölgeyi mermerden görünmez kılmış. Kömür ile Kaş köyü arasında faaliyette olan Diyar Mermercilik, Dimer Mermercilik, Adel Madencilik, Alacakaya Madencilik, Tercih Madencilik ve Dünya Madencilik’e ait mermer ocakları, yerin altını köstebek yuvasına çevirirken, üstteki faaliyetler de bölgeyi organize sanayiye çevirmiş. Madenler nedeniyle yer altı ve yer üstü su kaynakları kirlenirken, birçok yer de de madenler nedeniyle kaynaklar kurudu. Madenler, yöre insanının hayvanlarının yanı sıra yaban yaşamını da etkiliyor.
Erdoğan Alayumat – Adıyaman/MA
