AİHM, TAYAD Adana Şubesi’nin kapatılması ve yöneticilerine ceza verilmesine ilişkin yapılan başvuru hakkında “dernek kurma özgürlüğü ihlal edildi” kararı vererek, Türkiye’yi mahkum etti
Tutuklu Aileleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TAYAD) Adana Şubesi binasına 2008 yılında baskın düzenleyen polisler, PKK Lideri Abdullah Öcalan için toplanan imzaları, binadaki Öcalan’a ait fotoğraf ve Şopên Rojê gazetelerine el koydu. Hemen sonrasında söz konusu imzalar ve gazeteler gerekçe gösterilerek, dernek yöneticileri hakkında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla dava açıldı. Adana 6’ncı Ağır Ceza Mahkemesi, dernek yöneticileri hakkında aynı gerekçeyle 2’şer yıl hapis cezası verdi. Ceza, 2012’de Yargıtay tarafından bozuldu. Ancak, sonrasında yapılan yargılamada da benzer kararlar verildi. Mahkeme, kararı erteledi.
AİHM süreci
Adana Cumhuriyet Başsavcılığı, yöneticilerin yanı sıra 2008 yılında dernek hakkında da soruşturma başlatarak, tüzüğünde tanımlanan amaçlarla uyumlu faaliyetlerde bulunmadığı ve “örgüt propagandası yapmak” iddiasında bulunduğu derneğin kapatılması talebiyle iddianame hazırladı. İddianameyi kabul eden Adana Asliye Hukuk Mahkemesi, 2009’da “Kanuna ve ahlaka aykırı hale geldiği” iddiasıyla derneği kapattı.
TAYAD avukatı Beyhan Günyeli, kararı bir üst mahkemeye taşıdı. Ancak, iç hukuk yollarının tüketilmesi üzerine Av. Günyeli davayı 2010’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı. AİHM, 21 Temmuz 2020 tarihinde görülen duruşmada başvuruyu karara bağladı.
AİHM:11. Madde ihlal edilmiştir
Ma’dan Hamdullah Kesen‘in haberine göre, AİHM, derneğin kapatılmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 11’inci Maddesi’nin ihlali olarak değerlendirdi. AİHM, “Yeterli delil ve gerekçe gösterilmeden üye ve yöneticilerinin örgüt propagandası yaptığı iddiasıyla bir derneğin kapatılması, dernek kurma özgürlüğünün ihlalidir” diyerek, Türkiye’yi mahkum etti.
AİHM kararını değerlendiren Av. Günyeli, “Derneğin kapatılma davası görülürken, ceza davasının sonucunun beklenmesi gerektiğini ve yukarıda sayılan fiillerin örgüt propagandası içermeyeceğini, derneğin kapatılmasının demokratik yaşama bir müdahale olup, alternatif olarak para cezasının uygulanabileceğini belirttik. Ancak, dernek kapatıldı ve cezalar verildi. AİHS’nin 11’inci Maddesi’nin ihlal edildiğini belirterek AİHM’ye başvurduk. AİHM de 11’inci Maddenin ihlal edildiği sonucuna vardı” diye konuştu.
ADANA
