Freedom House yıllık raporunda AKP’nin salgını siyasi baskı amacıyla kullandığını kaydetti
Salgını yönetmemekle eleştirilen AKP hükümetinin izlediği politikaları ABD’de ülkelere ilişkin rapor hazırlayan Freedom House, AKP iktidarının salgını kendi lehine kullandığını kaydetti. Merkezi Washington’da bulunan ve demokrasi, insan hakları ve siyasi özgürlüklerin teşvik edilmesini amaçlayan düşünce kuruluşu Freedom House internet özgürlüğünü değerlendirdiği Freedom on the Net 2020 raporunu yayınladı. Raporda Türkiye, internet özgürlüğü olmayan ülkeler arasında yer aldı. Her yıl ülke bazında yayınlanan Freedom on the Net 2020’de, dünya çapındaki internet kullanıcılarının yüzde 87’sini oluşturan 65 ülkede internet özgürlüğü değerlendirildi. Rapor, 2019 yılının Haziran ayı ile 2020 yılının Mayıs ayı arasında meydana gelen gelişmelere odaklandı.
Siyasi baskı için kullanıldı
Amerikanın Sesi’nden (VOA) Türkçe’den Dilge Timoçin’in haberine göre; raporda, dünyanın dört bir yanındaki hükümetler salgını internet üzerinden gözetleme ve veri toplamayı genişletmek, eleştirel konuşmaları sansürlemek ve yeni teknolojik toplumsal kontrol sistemleri oluşturmak için kullandığı belirtiliyor. Freedom House Başkanı Michael J. Abramowitz, “Bu teknolojiler kolayca siyasi baskı için yeniden kullanılabilir” dedi. Raporun açıklandığı basın toplantısında VOA Türkçe’nin sorusu üzerine Türkiye’yi de değerlendiren raporun yazarlarından Adrian Shahbaz, ülkenin özellikle Gezi Parkı protestolarından sonra travmatik bir gerileme yörüngesinde olduğunu söyledi. Türk hükümeti tarafından medya sektörünün kontrolünü yeniden kazanmak için çıkarılan çok sayıda kanunun olduğunu gördüklerini belirten Shahbaz, “ABD’deki birçok firmanın da dahil olduğu teknoloji şirketlerinin, Türk hükümetinin yeni sosyal medya yasasına uyma çağrılarına direnip direnmeyeceğini göreceğimiz bir çarpışma rotasındayız” dedi.
Türkiye’nin puanı düştü
65 ülkenin değerlendirildiği rapordan İzlanda en özgür internete sahip ülke olarak çıkarken Çin son sırada yer aldı. Raporda Türkiye özgürlük puanlamasında geçen yıla göre 2 puan daha yitirdi. 100 üzerinden 35 puana gerileyen Türkiye bu yıl da interneti özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı. Raporun salgına yönelik sansür bölümünde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, konuşmayı suç saymak için yeni acil düzenlemeler geçirmek yerine, hükümetin sıkı bir şekilde düzenlenmiş propaganda kampanyasına meydan okuyan kişileri cezalandırmak için mevcut yasal araç kutusunu kullandığı belirtildi.
Veriler kötüye kullanıldı
Raporun “Kamu Sağlığı Adına İstismarcı Gözetim” başlığı altında ise Türkiye’deki Hayat Eve Sığar (HES) adlı yeni sisteme dikkat çekildi; temas takibini bir sağlık durumu kodu ile birleştirdiği belirtildi. Tüm yurt içi seyahatler için pozitif bir HES kodunun zorunlu olduğunu kaydeden Freedom House, “Türkiye’de hükümet gözetimi ve kullanıcı verilerinin kötüye kullanımı yıllardır yaygın ve sivil toplum yeni uygulamanın potansiyel olarak kötüye kullanımı konusunda alarmda” denildi. Raporda, “Hükümet, özellikle Covid-19 salgını sırasında çevrimiçi etkinlikleri nedeniyle gazetecileri, aktivistleri ve blog yazarlarını giderek daha fazla taciz etti, tutukladı ve gözaltına aldı. İki deprem de telekomünikasyon altyapısına zarar verdi ve binlerce kişiyi geçici olarak internet erişiminden mahrum bıraktı” denildi.
Otorite güçlendi
Raporda, 2002’den beri Türkiye’yi yöneten AKP de, “Başlangıçta bazı serbestleştirici reformları geçirdikten sonra, AKP hükümeti siyasi haklara ve sivil özgürlüklere karşı giderek artan bir küçümseme gösterdi. 2016’daki darbe girişiminin ardından, Türkiye’de liderliğe karşı muhalif olarak algılananlar üzerinde dramatik şekilde artan baskı, hükümetin otoriter doğasını de güçlendirdi” sözleriyle eleştirildi.
HABER MERKEZ
