Türkiye’de Paris İklim Anlaşması yürürlüğe gireli 1 yıl oldu. Ancak hiçbir taahhüt yerine getirilmedi. Kurdistan, Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz’de AKP ve şirketler eliyle ağaçlar katledilerek yaşam alanları yok ediliyor
Karbon emisyon oranlarını dengelemek ve küresel ısınmayı önlemek için imzalanan Paris İklim Anlaşması, Türkiye’de yürürlüğe gireli 1 yıl oldu. 7 Ekim 2021’de Resmî Gazete’de yayınlanan karar, 10 Kasım 2021’de yürürlüğe girdi. Ancak Türkiye, anlaşmayı onaylayarak verdiği hiçbir taahhüdü yerine getirmemenin yanı sıra karbon yutak alanları olan ormanlara saldırılarını sürdürdü. Ormanlık alanlar enerji, maden ve turizm şirketlerinin talanına açılırken, on binlerce ağaç kesildi.
Ormanlık alanların talanının yanı sıra yine havayı kirletici fabrika, termik ve jeotermal santrallerin denetlenmesi yapılmadı. Yeni JES’ler için ihaleler başlatıldı, acele kamulaştırma kararları alındı. Yine son 1 yılda Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından çeşitli projeler de 4 bin 175 “Çevresel etki değerlendirmesi gerekli değildir” kararı verildi.
Ormanlar yok oluyor
Türkiye Ormancılar Derneği’nin verilerine göre; yalnızca 2017-2021 yılları arasında toplam odun üretiminde yüzde 69,5’luk bir artış yaşandı. Yine Orman Genel Müdürlüğü’nün resmi verilerine göre, odun üretimi miktarında 2016’dan sonra ciddi bir artış yaşandığı görülüyor. Bu rakam bu sene daha da büyümüş durumda. Bu da karbon emisyonunu azaltacak ormanların her geçen gün yok olması anlamına geliyor. 26 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ihale duyurusuna göre ülke genelinde 344 alan, maden sahası olarak ihale edilecek. Toplamı 8 bin hektarı bulan 11 alan ise, ormanlık alanda yer alıyor.
Talanın yasası
Bu süreçte yasal yollarla da ormanlıklar talana açıldı. 30 Kasım 2021’de Resmî Gazete’de yayınlanan Orman Kanunu’nun 17’nci maddesinde yapılan değişiklikle orman alanlarında verilen ormancılık dışı kullanım izinleri genişletildi. Yönetmeliğe göre, ormanlık alanlarda “kamu yararı” ve “zaruret” bulunması halinde ulaşım tesislerine, savunma ve güvenlik tesislerine, enerji üretim santralleri, petrol ve doğalgaz boru hatlarına, ruhsata dayalı petrol ve doğalgaz arama ve depolama tesislerine, sağlık tesislerine, eğitim tesisleri ve ceza infaz kurumu tesislerine izin verilebilecek. Sağlık, eğitim, spor, adli hizmet ve ceza infaz kurumu tesisleri için genel bütçe kapsamındaki ilgili kamu idarelerine izin verilebilecek. Ardından 8 Nisan 2022’de kabul edilen kararnameyle üzerinde yerleşim yeri bulunduğu belirtilen ormanlar, orman statüsünden çıkarılarak satılabilecek.
Marmara betona gömülüyor
Betonlaşmanın en çok yoğunlaştığı Marmara bölgesinin yeşil alanları yok olmaya devam ediyor. Çanakkale’nin Bayramiç iliesi Kazdağları eteklerinde tadilat gereçkçesiyle tonlarca çam ağacı kesildi. İstanbul’un Maltepe ilçesine bağlı Zümrütevler Mahallesi’nde bir şirket tesis yapmak için yüzlerce ağaç kesti. Aydos Ormanı’nda Millet Bahçesi yapımı için doğal yaşam alanları yok edilmek isteniyor. Tekirdağ’da Marmaraereğlisi ve Kapaklı belediyeleri, 240 dönümlük ormanlık alanda mıcır ocağı ve kırma eleme tesisi inşaatı için ağaç kesimine başladı.
Ege’de kıyım sürüyor
Talanın en çok yoğunlaştığı Ege’de ise neredeyse hiç orman bırakmamak adına kıyım sürüyor. Kütayha, Muğla, İzmir ve Manisa’da enerji, eko-turizm, madenler gerekçesiyle tonlarca ağaç katledilecek. Muğla’nın Bodrum, Yatağan, Menteşe ilçelerinde çimento fabrikaları ve Cengiz İnşaat nedeniyle dönüm dönüm araziler için ruhsat alındı.
Kurdistan’da ağaç kıyımı
Kurdistan’da da ağaç kıyımı hız kesmeden devam ederken, bölge askeri operasyonlardan sonra şirketlerin de talanıyla karşı karşıya. Onlardan bazıları şöyle:
* Şirnex kırsalında bulunan Besta, Cudi, Gabar ve Çiyayê Nimêja (Namaz Dağı) bölgelerinde korucular tarafından “güvenlik” gerekçesiyle yapılan ağaç kıyımı 2 yıldır aralıksız sürüyor. Asker gözetiminde yapılan kıyım nedeniyle şimdiye kadar bölgede birçok ormanlık alan yok edildi. Şubat ayından eylül ayına kadarki 7 aylık sürede ormanlarının yüzde 7’si yok edilirken bölgede kesim sürüyor.
* Öte yandan Cudî’nin Deriyê Çirçiro, Çala Nêriyan, Avreşka, Xera Pîno, Duguhka, ve Çalazêrê alanlarında da ağaç kıyımı başlatıldığı öğrenildi. Bu bölgelerde kesilen ağaçların yerine ise kömür ocaklarının açılacağı belirtildi.
* Amed’in Licê ve Hezro ilçeleri arasında bulunan alanda Kasım ayı içerisinde binlerce ağaç kesildi. Ağaç kıyımının kimler tarafından gerçekleştirildiği öğrenilemedi.
* Meletî Weranşer ilçesinde 2022 Şubat ayında Esan Eczacıbaşı şirketi, 4 köyün ortasında bulunan tamamı ormanlık alanda maden sondajlarına başladı. 26 bin metrekarelik alanda demir, kurşun, altın ve gümüş arayacak olan şirket bunun için 17 Haziran 2021 tarihinden 19 Eylül 2026 tarihine kadar izni aldı.
* Xerpet kent merkezinde bulunan Hankendi Kuştepe’de, 2022 Şubat ayında ormanlık alanda polis okulu inşaatına başlandı. İnşaatı için 30 yıllık yüzlerce ağaç katledildi. Polis okulu yapılan ormanın toplam alanı bin 450 dönümden oluşuyor.
* Dersim Xozat ilçesinde bağlı 1994 yılında boşaltılan Ali Boğazı ve Yılan Dağı bölgesindeki Şamoşi (Boydaş) ve Zogar (Kurukaymak) köyleri kırsalında ağaçlar “yeniden yeşertme” bahanesiyle 5 aydır kesiliyor. 30 hektarlık alan için verilen ihalenin bir sonraki aşamada 400 hektara kadar ulaşacağı belirtiliyor.
Akdeniz ve Karadeniz
Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde de son 1 yılda şunlar yaşandı:
Antalya ve Mersin illeri sınırlarında bulunan Kaledran’da özel bir firma tarafından 2022 yılında açılacak mermer ocağı için yüzlerce ağaç yok edildi. Yine Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde taş ocağı açılması için 250 dönümlük orman arazisi talan edilecek. Rize’nin İkizdere ilçesinde şimdiye kadar binlerce ağaç kesildi. Trabzon’un Maçka ilçesinde Paparza Yaylasında “bakım çalışması” nedeniyle yüzlerce ağaç kesildi.
Kaynak: Tolga Güney – MA / İzmir
