Yazar Ali Bayramoğlu, Abdullah Öcalan ile doğrudan görüşmelerin, çatışmasızlık-silahsızlanma ve entegrasyon adımlarıyla birlikte Kürt meselesinde tarihi önemde bir barış sürecini başlatabileceğini belirtti
Yazar Ali Bayramoğlu, “Demokratik Toplum ve Barış” sürecine ilişkin yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin en köklü sorunlarından bir olan Kürt sorununu tarihsel bağlamı, güncel dinamikleri ve çözüm perspektifleri üzerinden ele aldı. Ali Bayramoğlu, bugün gelinen noktanın, daha önceki tüm barış arayışlarının deneyimlerini biriktiren ve onları aşan olumlu bir evre olduğunu kaydetti.
Bayramoğlu, Kürt sorununun kapsamı ve kökenine değinerek, meselenin yalnızca Türkiye’nin iç meselesi olmadığını belirtti:
“Kürt sorunu, imparatorluktan bu yana, özellikle Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra çeşitli biçimler ve formüllerle varlığını sürdürmektedir. Kürtlerin arayışları önce bağımsızlık, daha sonra özerklik, bugünlerde ise bulundukları ülkelerde farklılıklarını ve varlıklarını koruyarak o ülkelerin sistemlerine entegre olma; o sistemlerin demokratikleşmesi gibi çözüm yöntemleriyle politikaların merkezinde tutulan bir sorun halini almıştır.”
Ali Bayramoğlu, en yoğun Kürt nüfusunun ve en yoğun çatışmaların Türkiye’de olduğunu belirterek, özellikle Suriye-Türkiye Kürtleri arasındaki sosyolojik akrabalık dikkate alındığında bu alanın daha da genişlediğini vurguladı. Arap Baharı sonrası süreçte Türkiye’deki Kürt hareketinin Suriye’ye kurumsal olarak taşınması ve orada bir politik yaşam alanı oluşturmasının, bölgedeki tüm siyasi dengeleri yeniden şekillendirdiğine dikkat çeken Ali Bayramoğlu, Türkiye açısından bunun “dış ve iç” tehdit algısını pekiştirdiğini ve güvenlik odaklı devlet yapılanmasının güçlenmesinde etkili olduğunu ifade etti.
‘Süreç pozitif ilerliyor’
PKK’nin ortaya çıkışıyla başlayan sürecin yoğun çatışmalarla ilerlediğini belirten Bayramoğlu, şunları söyledi:
“PKK özelinde ele alacak olursak, yaklaşık 50 yıllık çatışmanın 35-40 yılı çözüm arayışlarıyla geçti. Bugün geldiğimiz nokta, bu çözüm arayışlarının birbirini besleyerek ve olgunlaştırarak ulaştığı en yüksek evrelerden biri olarak değerlendirebilir. Bu nedenle mevcut durumu olumlu buluyorum. Oslo süreci yaşandı, ardından 2013-2015 dönemindeki yeni süreçler bunu izledi. Bu dönemlerin tüm deneyim ve birikimleri hem devlet hem de Kürt hareketi açısından bugünkü noktaya yansıdı.
Bu nokta nedir? Abdullah Öcalan bu noktayı gayet net tanımlıyor: Artık çatışma, silah ve bağımsızlık odaklı evre geride bırakılmış; silahtan siyasete geçiş sürecine başladığı görülüyor. Kürt hareketinin taleplerini artık siyaset çerçevesinde dile getirdiğini söyleyebiliriz. Çözümün özü, Kürtlerin bulundukları ülkelerde o ülkenin sistemine katılarak haklarını ve farklılıklarını korumaları; aynı zamanda bu ülkelerin demokratikleşmesi çerçevesinde toplumsal sözleşmeler ve birliktelikler üzerinden ilerlemeleridir.
Bu yönde kısmen adımlar atılmış durumda. Hem Abdullah Öcalan’ın hem de Türkiye’deki sistemin iradesi barış sürecinin ilerlemesi açısından pozitif bir seyir izliyor. Yani devlet grupları, Cumhur ittifakı ve bileşenleri ile Meclis’te kurulan komisyona baktığımızda, bir iki parti dışında tüm partilerin bir araya gelerek barışın sağlanması yönünde hareket ettiği görülüyor. Bu durum, meşru barışa doğru bir sistemin yürüyüşünü gösteriyor.
Elbette bu süreci sadece pozitif görmek yeterli değil; pratik ve teknik sorunlar hala mevcut. Barış iradesi tek başına barışı sağlamaya yetmiyor; somut adımlar atılması gerekiyor.”
Negatif barış sürecinden pozitif barış sürecine geçiş
Bayramoğlu, barış sürecine ilişkin değerlendirmelerini son dönemde kullanılan ‘negatif barış’ ve ‘pozitif barış’ kavramları üzerinden açarak şöyle devam etti:
“Negatif barış, adından anlaşılabileceği gibi ilk evreyi ifade ediyor. Silahların sustuğu, tarafların silahsızlanmaya gittiği ve taleplerin siyaseten en azından kısmen karşılandığı durum. Türkiye halihazırda bu aşamada.
Pozitif barış ise, Kürtlerin öz taleplerinin ve tarihi beklentilerinin tatmin edildiği ileri bir evreyi tanımlıyor. Şu anda Türkiye her iki barış türünü de tartışıyor. Bahçeli, Öcalan ve CHP Genel Başkanı da bundan söz ediyor; yani Kürt sorununun iki derin boyutu olduğundan… Birinci safhada olduğumuzu söyleyebiliriz ve bu safhanın çeşitli kritik aşamaları bulunuyor.”
‘Öcalan, belirleyici ve yönlendirici bir siyasi irade olduğunu gösterdi’
Kürt sorununun çözümünün kritik aşamalar içerdiğini ve bu aşamalardan birinin de Abdullah Öcalan’ın statüsü olduğunu belirten Bayramoğlu, şunları söyledi:
“Kritik aşamalardan biri Öcalan’ın statüsü meselesidir. Abdullah Öcalan, gerek 2013-2015 sürecinde gerekse bugün, Kürt hareketinin belirleyici ve yönlendirici siyasi iradesi olduğunu göstermiştir. Kürt hareketi, onun girişimleri, beklentileri ve talepleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Ancak Öcalan ile devlet arasındaki görüşmeler uzun süredir devam etmekte olup, büyük ölçüde yarı kapalı ve resmi olmayan biçimde yürütülmektedir. 2013’te Abdullah Öcalan’ın mektubunun Sırrı Süreyya Önder tarafından Diyarbakır’da okunması, iktidarda bir kırılma yaratmış olsa da temel denklemi değişmemiştir: Bir tarafta hükümlü, diğer tarafta devlet vardı. Türkiye açısından bu evre, barış sürecinde ilk defa bir taraflık ve muhataplık kabulünün görüldüğü dönemdir.
Meclis’ten bir heyetin doğrudan Öcalan ile görüşmesi, toplumu ve siyasal sistemi temsil etmesi açısından önemlidir. Sürecin olgunlaşması, Öcalan’ın hareket alanın genişlemesi, örgütünü yönetmesinin kolaylaşması ve Suriye ile iletişime geçebilmesi açısından kritik adımlardır. Kürt hareketi aktörlerinin entegrasyonu ve hukuki statülerinin netleştirilmesi de sürecin önemli bir parçasıdır. Bunu için halihazırda komisyonda çalışmalar sürmektedir ve bu sürecin sağlıklı ilerlemesi büyük önem taşımaktadır.
Sürecin ikinci önemli bir aşaması ise, devlet güvenlik bürokrasisi ile Kürt Hareketi arasında görüşmelerin yapıldığını ve hatta planlar ile çerçevelerin belirlendiğini söylemek yanlış olmaz. Ancak önemli olan, yasaların çıkarılması, sürecin meşru hale gelmesi ve bu doğrultuda ilerlenebilmesidir. Dolayısıyla Abdullah Öcalan’ın muhataplığının kurumsallaştırılması yanında, ikinci mesele de budur.”
Kaynak: ANF
