Avrupa genelinde 61 binden fazla çöp sahasının sel, içme suyu ve koruma alanlarıyla iç içe olduğunu gösteren çalışma, uzmanların ‘zehirli sızıntı’ uyarılarını güçlendirdi. Risk modelleri gerçek tehlikenin çok daha büyük olabileceğine işaret ediyor
Guardian, Watershed Investigations ve Investigate Europe’un kıta genelindeki çöp depolama alanlarını mercek altına alan çalışması, Avrupa’nın iç içe geçmiş bir çevre tehdidiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor.
Çalışmaya göre Avrupa’da on binlerce çöp sahası sel riski altında, binlercesi içme suyu havzalarında ve önemli bir bölümü koruma alanlarının içinde bulunuyor. Bu durum, zehirli sızıntıların toprak, nehir ve ekosistemlerle temas etmesi halinde halk sağlığı açısından ciddi bir tehlike yaratıyor.
Çöp alanlarının yüzde 28’i sel riskinde
Avrupa genelinde 61 binden fazla çöp depolama sahası haritalandı ve bunların yüzde 28’i sel riski yüksek bölgelerde yer alıyor. Risk modellerine göre sel tehdidi altındaki çöp sahası sayısı 140 bine ulaşabilir. Avrupa Birliği’nde toplam çöp alanı sayısının 500 bine yaklaştığı tahmin ediliyor ve bunların yaklaşık yüzde 90’ı düzenli depolama yönetmeliklerinin çıkmasından önce açılmış olduğu için sızdırmazlık altyapısından yoksun.
İçme suyu havzalarında binlerce tarihi çöp alanı
Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya, Hollanda ve İtalya’da içme suyu bölgelerinde yaklaşık 10 bin çöp sahası tespit edildi. İngiltere ve Galler’deki 4 bini aşkın çöp sahasının kirlilik önleme tedbirlerinden yoksun olması dikkat çekiyor. Avrupa Komisyonu, içme suyunun “muslukta güvenliğini” garanti eden düzenlemelerin bulunduğunu hatırlatsa da uzmanlar, hangi sahalarda ne tür atıkların gömülü olduğuna dair verilerin eksik olduğuna dikkat çekiyor.
Zararlı kimyasallar nehirlere ve toprağa sızıyor
Queen Mary Üniversitesi’nden çevresel jeokimya profesörü Kate Spencer, kıta genelindeki riskin büyüklüğüne işaret ederek, bazı sahalarda hastane atıklarından zehirli kimyasallara kadar çok çeşitli atıkların bulunduğunu belirtti. Spencer, “Bunlar astarlı değilse, sel riski varsa yeraltı suyuna, yüzey sularına ve gıda zincirine karışmanın birçok yolu var” uyarısı yaptı.
İngiltere’de Cheshire’daki tarihi bir çöp sahasından sızan atığın bir dereye karıştığı tespit edildi. İncelemelerde “sonsuz kimyasallar” olarak bilinen Pfas seviyeleri içme suyu limitlerinin 20 kat üzerinde çıktı. Yunanistan’da Taygetos Dağları’ndaki eski Maratholaka çöp sahasından Nedontas Nehri’ne Pfas, cıva ve kadmiyum sızıntısı tespit edildi.
Veri eksikliği en büyük engel
Uzmanlar, Avrupa çapında merkezi bir çöp sahası kayıt sistemi olmamasının risk analizi ve izleme çalışmalarını zorlaştırdığını vurguluyor. Mevcut veriler parçalı, uyumsuz ve çoğu zaman erişilemez durumda. Bu durum hangi sahaların gerçek bir tehdit oluşturduğunu tespit etmeyi zorlaştırıyor.
Yasa dışı atık ticareti büyüyor
Europol, yasa dışı atık ticaretinin Avrupa’nın en hızlı büyüyen organize suç alanlarından biri olduğunu belirtiyor. Hırvatistan’da şubat ayında 35 bin ton atığın yasa dışı olarak İtalya, Slovenya ve Almanya’dan ülkeye sokulması nedeniyle 13 kişi tutuklanmıştı. İngiltere’de halen 137 yasa dışı çöp döküm soruşturması sürüyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
