AYM, 2015 yılında yaşanan çatışmalarda cenazesi 7 gün sokakta bekletilen Taybet İnan için ‘yaşam hakkı’ ihlalleriyle yapılan başvuruyu ‘süre aşımı’ gerekçesiyle reddetti
Şirnex’in Silopiya (Silopi) ilçesinde, 19 Aralık 2015’te ilan edilen sokağa çıkma yasağı sırasında 57 yaşındaki Taybet İnan, keskin nişancılar tarafından vurularak katledildi. Taybet İnan’ın ailesi, 112’yi defalarca aramasına rağmen herhangi bir müdahalede bulunulmadı, cenazeyi almaya çalışan yakınlarına ise ateş açıldı. Taybet İnan’ın cenazesi, 7 gün boyunca sokakta bırakıldı. Bu süreçte yardım etmek isteyen kayınbiraderi Yusuf İnan da vurularak katledildi. Olayın ardından Silopi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldı. Ancak soruşturma da herhangi bir ilerleme kaydedilmedi.
İnan ailesi, olayda “yaşam hakkı”, “adil yargılama hakkı” “işkence ve kötü muamele yasağı”, “etkin soruşturma yükümlülüğü” ve “özel hayata saygı ilkesi” ihlal edildiği başlıklarıyla 1 Ocak 2021’de Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. Başvuruda, Taybet İnan’ın vurulmasından sonra tıbbi yardım almasının engellendiği, yaşam hakkının korunmadığı ve olayla ilgili yürütülen soruşturmanın etkin şekilde yapılmadığı belirtildi. Başvuruda, cenazesinin bir hafta alınmasına izin verilmemesi nedeniyle “kötü muamele yasağının ihlal edildiği”, sorumluların bulunması için ise etkin bir soruşturma yürütülmeyerek, “etkin soruşturma yükümlüğünün yerine getirilmediği” kaydedildi. Başvuruda, cenazenin teslimi ve defin sürecinin engellendiği hatırlatılarak, “aile hayatına saygı hakkının” ihlal edildiğinin altı çizildi.
AYM, “yaşam hakkı”, “işkence ve kötü muamele yasağı” ile “adil yargılama hakkı” ihlallerinde başvurunun yasal süre içerisinde yapılmadığını, bu nedenle dayanaktan yoksun olduğunu belirterek, başvuruyu kabul edilemez bularak reddetti.
AYM, cenazenin resen defnedilmesi ve defin törenine getirilen sınırlamalar nedeniyle “aile hayatına saygı hakkının ihlal” edildiğine hükmetti. Mahkeme, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere Mardin 1’nci İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi. Define müdahalenin kanuni dayanağının bulunmadığını ve bu nedenle aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğini belirten AYM, başvurucuların tazminat talebini ise reddetti.
Taybet İnan’ın eşi Halit İnan, çocukları Mehmet, Ömer, Abdürrahim İnan ile Halime Akın ve Azime Tunç tarafından defin için tedbir kararının alınmasına ilişkin yaptığı başvuruyu da karara bağlayan AYM, defin işleminin gerçekleştiğini ve başvuru yollarının tükenmediğini belirterek, tedbir alınma başvurusunu da kabul edilemez buldu.
Ne olmuştu?
Taybet İnan ve Yusuf İnan’ın katledilmesiyle ile ilgili Silopi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma da bir ilerleme kaydedilmedi. Savcılar bütün araştırmalarını İnan’ın ölümünün örgüt mensupları tarafından yapıldığı ön kabulüyle yaptı. Keskin nişancıların ateşi sonucu ölümün gerçekleştiğinin araştırılmasına ilişkin ise savcılar yine olayın faili güvenlik güçlerine araştırmaları yaptırarak sonuca ulaşmıştır. Taybet İnan’ın avukatlarının bağımsız kişiler ve soruşturmacılar tarafından soruşturmanın yürütülmesi talepleri ise kabul edilmedi. Emniyet, soruşturma makamına verdiği yazıda, olaydan 6 gün sonra durumu öğrendiklerini belirtti. 2020 yılında dosya için “Daimi arama kararı” çıkarıldı. Ancak bu arama kararının sonucu, failin kim olduğunun tespit edilmedi. Şirnex Milletvekili Newroz Uysal Aslan’ın Adalet Bakanlığı, 2024’te verdiği soru önergesine, “Gizli yürütülen ve yargısal faaliyet kapsamında olan soruşturma sürecine dair bizim elimizde doğrudan bilgi yok” yanıtını verdi. Daimi arama kararı sonrası ise İnan ailesi avukatları aracılığıyla AYM’ye bireysel başvuru yaptı. AYM, başvuruyu “kabul edilemez” bularak reddetti.
MA / Zeynep Durgut
