AYM, Türkiye’nin Efrin’e dönük başlattığı saldırılara karşı TTB’nin yayınladığı ‘Savaş Bir Halk Sağlığı Sorunudur’ başlıklı açıklaması nedeniyle görevden uzaklaştırılan Dr. Dursun Yaşar Ulutaş’ın dosyasında ihlal kararı verdi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Adana’da aile hekimi ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi üyesi Dr. Dursun Yaşar Ulutaş’ın, TTB’nin 2018 yılında yayımladığı “Savaş Bir Halk Sağlığı Sorunudur” başlıklı açıklama nedeniyle görevden uzaklaştırılmasına dair yapılan başvuruyu değerlendirdi.
Şavaşa karşı açıklama
TTB Merkez Konseyi 24 Ocak 2018 tarihinde, Türkiye’nin Efrin’e dönük başlattığı işgal saldırılarına karşı, resmi internet sitesinde “Savaş Bir Halk Sağlığı Sorunudur” başlıklı bir açıklama yayımladı. Açıklamada, savaşın doğada ve insan yaşamında yarattığı tahribata dikkat çekilerek, “Her çatışma, fiziksel, ruhsal, sosyal ve çevresel sağlık açısından onarılmaz sorunlara yol açar. Yaşatmaya ant içmiş bir mesleğin mensupları olarak, yaşamı savunmanın, barış iklimine sahip çıkmanın birincil görevimiz olduğunu aklımızdan çıkarmıyoruz” ifadelerine yer verildi. Açıklama, adil, demokratik ve barışçıl bir yaşamın gerekliliğini vurgulayarak, “Savaşa hayır, barış hemen şimdi!” çağrısıyla sona erdi.
TTB’ye gözaltı operasyonu
TTB’nin bu açıklaması sonrası aralarında Dr. Dursun Yaşar Ulutaş’ın da bulunduğu TTB Merkez Konseyi’nin 11 üyesi, “örgüt propagandası yapmak” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçlamalarıyla gözaltına alındı. Üyeler, 7 gün gözaltında tutuldu. Dursun Yaşar Ulutaş hakkında, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturmanın yanı sıra, idari soruşturma da açıldı.
Görevden uzaklaştırma
Adana Valiliği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Ceza kovuşturması sırasında görevden uzaklaştırma” başlıklı 140. maddesi ve 30 Aralık 2010 tarihli Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği’nin 13. maddesi uyarınca, Dursun Yaşar Ulutaş’ı iki ay süreyle görevden uzaklaştırdı. Bu süreçte, Dursun Yaşar Ulutaş’ın Adana Seyhan’daki Gazipaşa Aile Sağlığı Merkezi’nde yürüttüğü aile hekimliği görevine ara verildi.
Sözleşmesi feshedildi
19 Kasım 2018 tarihinde, Adana İl Sağlık Müdürlüğü’nün talebi ve valiliğin onayıyla, Dr. Dursun Yaşar Ulutaş’ın aile hekimliği sözleşmesi feshedildi. Dursun Yaşar Ulutaş, bu kararın iptali için Adana 2. İdare Mahkemesi’ne başvurdu, ancak mahkeme, idarenin takdir yetkisinin hukuka uygun kullanıldığını gerekçe göstererek davayı reddetti. Bölge İdare Mahkemesi de istinaf talebini reddederek yerel mahkemenin kararını onadı.
AYM’ye başvurdu
Bunun üzerine Dursun Yaşar Ulutaş, 18 Haziran 2019 tarihinde AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. Başvurusunda, görevden uzaklaştırma ve sözleşme feshinin, bilim ve sanat hürriyetini, ifade özgürlüğünü ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini savundu. Ayrıca, yaklaşık 3 bin kişinin aile hekimi olarak görev yaptığını, bu müdahale nedeniyle hasta kaybına uğrayarak maddi gelirinin azaldığını ve mesleki itibarının zarar gördüğünü belirtti. Ulutaş, görevden uzaklaştırma süresince maaşının üçte birinin kesildiğini ve sözleşmeli aile hekimleri için 657 sayılı Kanun’daki telafi düzenlemelerinin uygulanmadığını, bu durumun maddi kayıplara yol açtığını vurguladı.
‘Özel hayata saygı’ ihlali
AYM, yaptığı inceleme sonucunda, Dursun Yaşar Ulutaş’ın özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme, görevden uzaklaştırma işleminin, Ulutaş’ın sosyal ve mesleki itibarına zarar verdiğini, özellikle aile hekimliği gibi kişisel ilişkilerin ve mesleki itibarın kritik olduğu bir meslekte bu müdahalenin ciddi etkiler yarattığını belirtti. Kararda, idarenin ve derece mahkemelerinin, görevden uzaklaştırmanın kamu hizmetinin devamlılığı için zorunlu olduğunu somut ve yeterli gerekçelerle ortaya koyamadığı ifade edildi.
Yeniden yargılama ve manevi tazminat
AYM, müdahalenin “demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun” olmadığını ve Dursun Yaşar Ulutaş’ın özel hayatına orantısız bir müdahale teşkil ettiğini vurguladı. Mahkeme, idarenin Dursun Yaşar Ulutaş’ın görevde kalmasının kamu hizmetini nasıl olumsuz etkileyeceğine dair yeterli gerekçe sunmadığını ve mesleki itibar ile hasta ilişkilerine yönelik etkilerin göz ardı edildiğini tespit etti. Ayrıca, görevden uzaklaştırma nedeniyle Dursun Yaşar Ulutaş’ın yaşadığı maddi kayıpların tam olarak telafi edilememesinin de orantısızlık yarattığı belirtildi.
AYM, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için Adana 2. İdare Mahkemesi’nde yeniden yargılama yapılmasına ve Dursun Yaşar Ulutaş’a 34 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Haber: Fırat Can Arslan / MA
