Açıklanan TÜİK ocak ayı enflasyon verileri ekonomistleri de şaşırttı
İktidarın tüm çabaları ve TÜİK’in “iyi niyet” verilerine rağmen mızrak çuvala sığmayacak noktada. Açıkladığı verilerle tartışma konusu olan ve verilerle “oynandığı” tartışmaları yaratan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), aylık enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre, yılın ilk ayında enflasyon aylık bazda beklentilerin üzerinde yüzde 1.35’lik artışla yüzde 12.15 olarak gerçekleşti.
Sepet değişti
12 aylık ortalamalara göre ise enflasyonda yüzde 14.52 oranında artış olurken, TÜİK, enflasyon sepetinde de değişikliğe gitti. Buna göre aspiratör ve fotoğraf makinesini enflasyon sepetinden çıkartan TÜİK, davlumbaz ve çocuk taytını ise sepete dâhil etti.
Tüketici fiyatlarında artış
Açıklanan verilere göre, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise yüzde 1.84 arttı. Böylece, yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 12.15, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8.84 oldu. Ocak ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 14.52, yurt içi üretici fiyatları yüzde 15.71 arttı. AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistlerin ocak ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması iseyüzde 1.14 olmuştu. Ekonomistlerin yılsonu enflasyon beklentisinin ortalaması ise yüzde 9.91 olarak belirlenmişti.
Haberleşmede düşüş!
Açıklanan verilerde, yıllık en düşük artış yüzde 2.14 ile haberleşme grubunda gerçekleşirken, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 5.66 ile eğlence ve kültür, yüzde 6.00 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 7.51 ile ev eşyası oldu
Eğitimde artış
Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 42.21 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 15.11 ile eğitim ve yüzde 15.01 ile çeşitli mal ve hizmetler oldu. Ana harcama grupları itibarıyla Ocak ayında azalış gösteren diğer gruplar ise yüzde 1.44 ile ev eşyası, yüzde 0.25 ile haberleşme ve yüzde 0.02 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı ocak ayında artışın yüksek olduğu gruplar sırasıyla yüzde 4.88 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 4.65 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 3.96 ile sağlık oldu.
268 üründe artış
Veriler için sepette değerlendirilen 418 maddeden, 125 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 25 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 268 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Sepette Ali Cengiz oyunu
TÜİK enflasyon verilerinin yanı sıra sepetteki ürünleri de güncelledi. Dünya gazetesinde yer alan habere göre, güncellemede dikkati çeken ise gıda, ulaştırma, konut, ev eşyası, giyim ve ayakkabı gibi hem tüketimin çok olduğu hem de fiyat değişimlerinin vatandaşı direkt etkilediği grupların ağırlıklarının düşürülmesi oldu.
Ağırlıkları düşürüldü
Gıdanın geçen yıl yüzde 23.29 olan ağırlığı yani enflasyonu etkileme oranı yüzde 22.77’ye çekildi. Bu ise 0.52 puanlık bir gerilemeye işaret ediyor. Yine otomobil, benzin, motorin, köprü, otoyol ücretleri gibi kalemleri barındıran ulaştırma grubunun da ağırlığı 1.16 puan birden indirildi. Ulaştırmanın yüzde 16.78 olan ağırlığı yüzde 15.62’ye çekildi.
Bir indi bir yükseldi
Elektrik, su, doğalgaz ve kira gibi en temel barınma ihtiyaçlarının bulunduğu konut grubunun ağırlığı ise 0.82 puan düşürüldü. Böylece konut grubu artık enflasyonu yüzde 15.16 değil yüzde 14.34 etkileyecek. Giyim ve ayakkabı grubu 0.28, ev eşyası grubu ise 0.56 puan daha az etkili olacak. AKP’nin vergi düzenlemeleriyle etkileyebildiği gruplardan içki ve sigaranın ağırlığı ise 1.83 puan artırıldı. Aynı şekilde sağlık, lokanta ve oteller, eğitim ve çeşitli mal ve hizmetler de ağırlığı artırılan diğer gruplar oldu.
EKONOMİ SERVİSİ
