Sudan’ın devrik lideri Ömer el Beşir hakkında farklı konulardaki iç yargı sürecinde karar aşamalarına geçildi
Başbakan Sadık Mehdi’ye karşı 30 Haziran 1989’da askeri darbe yaparak İhvan-ı Müslümin desteğiyle iktidarını pekiştiren Sudan diktatörü Ömer Beşir’e bir davadan 2 yıl ceza verilirken; Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Orta Afrika Cumhuriyeti’nde silahlı Hristiyan grup Anti-Balaka’nın eski liderleri hakkında kovuşturma aşamasına geçti. Muhaliflerine zulmeden, Güney Sudan ve Darfur’da özellikle Hristiyanlara yönelik soykırım yapan, tehcir uygulayan Ömer Beşir hakkında, farklı konulardaki iç yargı sürecinde karar aşamalarına geçiliyor. Sudan’da mahkeme, “yolsuzluk” ve “kara para aklama” suçlarından yargılanan devrik Sudan diktatörü Ömer el Beşir’in (75) 2 yıl boyunca bir rehabilitasyon merkezinde tutulmasına karar verdi.
Sudanlı hâkim, söz konusu karara gerekçe olarak “Yasalara göre, 70 yaşın üzerindekilere hapis cezası verilmiyor” dedi. Hâkim, El Beşir’in devrilmesinin ardından konutunda bulunan milyonlarca euro ve Sudan parasına da el konulmasına karar verdi. Egemen Konsey de, bir kararname yayınlayarak Beşir rejimi döneminde kurulup rejime destek veren Avukatlar Sendikası dahil sendikaların feshedildiğini açıkladı.
Sudan’da, artan fiyatlar ve gıda sıkıntısı nedeniyle Aralık 2018’de başlayan protestolar kısa süre içinde El Beşir’in istifasının istendiği gösterilere dönüşmüştü. Darbeyle gelip 30 yıl diktatörlüğü sürdüren El Beşir Nisan 2019’da düşmüştü. Ordu ve sivil muhalefet ortaklığında bir geçiş hükümeti kurulmuştu.
Suç dosyası ağır
İktidardan devrildiği tarihten bu yana gözaltına tutulan El Beşir’in, göstericilerin öldürülmesi için talimat verdiği gerekçesiyle yargılandığı ikinci bir davada henüz karar verilmedi. Beşir, 2000’li yıllarda Darfur bölgesinde soykırımdan dolayı da Lahey merkezli Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından “soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suç” işlemekle suçlanıyor. UCM, El Beşir hakkında 2009 ve 2010 yıllarında uluslararası tutuklama kararları çıkardı.
Ordu katliam ortağı
Birçok ülkede olduğu gibi etnik temizliği, cinayet, işkence ve katliam ve soykırımın ortağı Sudan ordusu, El Beşir’i UCM’ye iade etmeyeceğini belirtiyor. Beşir döneminde ordu, Cancavidler denen paramiliter güçleri halklara karşı kıyımda kullandı. Geçiş hükümetiyse Beşir’in Lahey’deki UCM’ye mahkemeye iade edilip edilmeyeceği konusunda şu ana kadar bir görüş bildirmedi.
Suudi prensin bağışı
El Beşir, geçen Ağustos ayındaki duruşmada, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’dan 25 milyon dolar aldığını söylemişti. Veliaht Prens’in, bu paranın kaynağının kendisi olduğunun bilinmemesini istediği için söz konusu meblağı Sudan Merkez Bankası’na yatırmadığını belirten Beşir, 25 milyon doların tamamının bağış amacıyla kullanıldığını iddia etti.
UCM’de OAC kovuşturması
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Orta Afrika Cumhuriyeti’nde (OAC), silahlı Hristiyan grup AntiBalaka’nın eski liderleri hakkında Müslümanlara karşı savaş suçu ve insanlığa karşı suç işledikleri şüphesiyle başlatılan soruşturmada kovuşturma aşamasına geçilmesine karar verdi. The Independent haberine göre UCM, çarşamba günü açıkladığı kararında, iki zanlı hakkında savcıların yönelttiği suçlamaları kabul etti. Mahkemeden yapılan açıklamada, Balaka grubunun eski lideri Alfred Yekatom’un, cinayet, tecavüz, işkence, kutsal yapılara saldırı, hürriyeti tahdit, yağma, sürgün etme ve çocuk asker kullanma suçlarından; Patrice-Edouard Ngaissona’nın da bu suçlara işbirliği yapması nedeniyle kovuşturmaya tabi tutulacağı, savcılığın bu konudaki iddialarını destekleyen “kuvvetli deliller” olduğu kaydedildi. Karar, Yekatom ve Ngaissona’nın hakim karşısına çıkarılacağı anlamına geliyor. Alfred Yekatom ve Patrice-Edouard Ngaissona, haklarındaki ithamları reddederek masum olduklarını savunuyor. Savcılar, Ngaissona’nın, ülkenin Müslüman nüfusu üzerinde geniş çaplı saldırılar düzenleyen Hıristiyan milislerin en üst düzey liderlerinden biri olduğunu, Yekatom’un da 20132014 yıllarında çatışma sırasında aynı kuvvetlerde komutanlık yaptığını bildirmişti. Orta Afrika Cumhuriyeti, 2013 yılından bu yana Hristiyan Anti-Balaka ile çoğunluğu Müslüman olan Seleka grupları arasında çatışmalara sahne oluyor.
HARTUM
