Bingöl Barosu, 14 Haziran’da Karlıova ilçesinde meydana gelen depreme ilişkin gözlem, değerlendirme ve öneriler içeren rapor hazırladı.
Bingöl Barosu 14 Haziran’da Karlıova ilçesinde meydana gelen depreme ilişkin gözlem, değerlendirme ve önerileri içeren rapor hazırladı. Gözlem, tespit ve sonuçların aktarıldığı raporda şunlara yer verildi:
*Karlıova (Çatak)-Yedisu yolundan ulaşılan köylere gidilen ilçe yolunun dar olması, yolun taş ve kaya dökülmesine neden olacak kadar dağlık bir bölgeden geçmesi depreme müdahalede güçlükler yaratmaktadır. Yardım araçlarının, yardım tırlarının bu yolda güçlükle hareket ettikleri, manevra kabiliyetlerinin azaldığı da gözlemlenmiştir. Deprem nedeniyle yola büyük kaya kütlelerinin düştüğü görülmüş ayrıca yol yarılarak heyelan yaratacak duruma gelmiştir.
*Köy mezralarına yollarının büyük bir kısmının AFAD ve diğer yardım kuruluşların araçlarının gidemeyeceği şekilde bozuk olduğu bu nedenle bu mezralara traktörlerle çadır ve diğer yardım malzemelerinin daha geç ulaştırıldığı yerinde görülmüştür. Traktörlere yüklenen çadır ve diğer yardım malzemeleri mezralara yaklaşık bir gün sonra ulaştırılmıştır.
* Can kaybı bir betonarme yapıda (karakol güvenlik kulesi) meydana gelmiştir. Güvenlik kulesi yıkılmış, kulübenin tavanın çökmesi nedeniyle nöbetteki güvenlik korucularından biri yaşamını yitirmiş biri de ağır yaralanmıştır. Taziyesine gittiğimiz güvenlik korucusunun yakınları kulübenin standartlarına uygun olarak yapılmadığını, demir ve diğer taşıyıcı malzemenin eksik kullanılmasından kaynaklı olarak yıkımın gerçekleştiği tarafımıza söylemişlerdir.
*Köylülerden bir kısmı 2005 depreminde zarar gören yapıların talep etmelerine rağmen ağır hasarlı olmadıkları gerekçesiyle yıkılmadığını ve bu yapıların hepsinin bu depremde tamamen yıkıldığını anlatmışlardır.
*Elmalı köyünde bir vatandaşa ait hayvanların göçük altında kalarak telef oldukları muhtar ve köylülerce tarafımıza iletilmiştir.
*Köylerin mezralarında deprem nedeniyle iletişim sorunu olduğu, mobil iletişimin kesildiği bu yönde ihtiyaç ve sıkıntılar tarafımıza iletilmiştir.
Öneriler
*Bingöl ilinin iki deprem fay hattının kesişme noktasında yer alması nedeniyle Bingöl Üniversitesi bünyesinde Deprem Araştırma Merkezi kurulmalıdır. Merkez bünyesinde deprem simülasyon birimi de oluşturulmalıdır. Kurulacak bu merkez hem ilimizin deprem tehdidine hazırlanması hem de ülkenin depreme hazırlanması açısından çok önemli ve hayati bir boşluğu dolduracaktır.
*Deprem sonrası kurtarma ve sağlık müdahalesi hayati bir önem taşımaktadır. Büyük bir deprem riski altındaki şehrimizde üniversite bünyesinde başta ilimiz olmak üzere tüm ülkeye hizmet edecek konusunda uzmanlar yetiştirecek Afet ve Acil Durum, Sağlık Meslek Yüksek Okulu açılmalıdır.
*Hasar tespitleri ivedilikle yapılarak hasarlı yapılar kimseye zarar vermeden yıkılmalıdır. Hasar tespitinde çeşitli nedenlerle diğer illerden teknik elemanlar getirilmektedir. Bu ekiplerin zaman zaman halkla iletişim sorunları yaşadıkları bilinmektedir bu sorunların yaşanmaması için il dışından gelen teknik ekiplerle birlikte çalışacak yerelde halk ile iletişim konusunda yeterlilikleri bulunan teknik elemanların da hasar tespit çalışmalarına katılımı sağlanmalıdır.
*Depreme maruz kalıp yapıları yıkılan, ağır hasar gören ve güçlendirilmesi mümkün olmayan yapıların yerine hak sahiplerine Anayasanın sosyal devlet ilkesi uyarınca bedelsiz olarak konut yapılmalıdır. Hayvanları enkaz altında kalan yurttaşlar ile ev eşyaları enkaz altında kalan yurttaşların da maddi zararları karşılanmalıdır.
*Depremden bağımsız bir şekilde özellikle köylerdeki betonarme olmayan yapılar yarattıkları risk yüzenden bir an önce tespit edilmelidir. Bu yapılardan hasarlı olanlar tespit yapılır yapılmaz, diğerleri de belli süreler içerinde kademeli olarak yıkılmalıdır. Vatandaşlara bu yıkım nedeniyle mağdur edilmemeleri için isteklerine göre yeni yapı, nakdi ödeme veya ayni yardım yapılmalıdır.
*Karlıova (Çatak)- Yedisu yolu ulaşım açısından yeterli değildir. Bu yolun depremde ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Dar ve engebeli bir arazi üzerinde yapılan bu yolun acilen genişletilmesi standartlara uygun hale getirilmesi aciliyet gerektirmektedir. Yol genişletme veya istinat duvarları ile bu sağlanamayacaksa alternatif uygun bir güzergâh belirlenerek ulaşıma açılmalıdır.
*Kırsal bölgelerde depreme veya başkaca bir afete maruz kalan vatandaşların ihtiyaçlarını tespit edilmesi, acil durumlarda yardım talebinde bulunabilmeleri ve depremden kaynaklanan psikolojik etkilerin azaltılması bakımından ek mobil telefon/internet verici istasyonlarının kurulması önemli bir ihtiyacı giderecektir.
*Belediyeler tarafından imara açılacak alanlar olası bir deprem tehlikesi ve riski dikkate alınarak belirlenmelidir. Deprem yönünden riskli alanlarda ve tarım alanlarında yapılaşmaya kesinle izin verilmemelidir.
*Deprem veya başkaca bir afete maruz kalan tüm yurttaşların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın “Afetin genel hayata etkili olduğuna” dair belirlemesine gerek olmaksızın hak arama yoluna giderek gerek idari gerek adli yargıda açacakları her türlü dava ve resmi başvurular harç, vergi ve giderlerden muaf tutulmalıdır. Hiçbir belge aranmaksızın afetzede olmaları yeterli kabul edilmeli ve adli yardımdan faydalanmaları sağlanmalıdır.
*Deprem, afet mevzuatımız eski ve oldukça karmaşık olup mevzuatın güncel ve derli toplu bir hale getirilmesine ihtiyaç olduğu kanaatindeyiz. Hukukçular bile bu dağınık ve karmaşık mevzuat sistematiği nedeniyle zorlanmaktadır. Bu nedenle doğal afete ilişkin mevzuatın güncellenerek sadeleştirilmesi, anlaşılır kılınması için deprem/afet öncesi, deprem/afet sırası ve deprem/afet sonrası hukuki durum ve olayları karşılayacak üç ana başlık altında toparlanması hem vatandaşın hem de kanunu uygulayacak kamu görevlilerinin hak ve sorumluluklarını bilmesini ve kullanmasını sağlayacaktır.
*Deprem nedeniyle ölüm ve yaralanmaların yaşandığı yapılarla ilgili olarak bu binaların yapım, denetim ve bakım yükümlülüklerden sorumlu olanlar derhal tespit edilerek haklarında etkin bir soruşturma yürütülmelidir. Cumhuriyet Başsavcılıklarınca yapılacak soruşturmalarda öncelikle delillerin karartılmaması bakımından bu yapılarda derhal uzman bilirkişiler marifetiyle keşif yapılmak suretiyle gerekli yapı numuneleri (karot vb. yöntemlerle) alınmalıdır. Bu yapılarla ilgili soruşturma ve kovuşturmalar etkili olur ve sorumluların cezalandırılması yoluna gidilmesi halinde kamu vicdanını rahatlatacağı gibi yapım, denetim ve bakım yükümlülüğü olanların görev ve sorumluk bilinciyle hareket etmeleri sağlanacaktır.
*Gerçekleşen depreme, genelde ise deprem afetine ilişkin Bingöl Barosu’nun görüş, değerlendirme ve önerilerini içeren bu raporu deprem bilincini arttırması ve önerilerimizin dikkate alınması dileğiyle yaşadığımız tüm depremlerde yitirdiklerimizi saygıyla anarak kamuoyunun bilgisine sunarız.”
