Dünyada yaş kayısı üretiminin yüzde 60’ının karşılandığı Malatya’da üretici ‘kayısı ağalarından’ şikayetçi. Üreticiler çözüm kooperatif diyor: ‘Koca Malatya 4 kişinin elinde. Kooperatif kurulsa kayısı kurtulur’
Dünya yaş kayısı üretiminin yüzde 60’ını, kuru kayısı üretiminin ise yüzde 80’inin gerçekleştiği Malatya’da, kayısı üreticisi bu yıl bırakın kar elde etmeyi oluşan zararını kapatmanın derdinde. Geçtiğimiz yıla oranla iklimsel etkilerden dolayı yaklaşık yüzde 50 verim kaybı yaşayan kayısı üretici, geçen sene kilosu 6 lira civarında satılan kuru kayısının bu yıl pazarda 18 liradan satıldığını söylüyor. Kayısısını ambara kaldıran yetiştirici, zararını kapatmanın arayışına girdi. Kayısı üretici Şenay Gündoğdu, verdikleri emeğin karşılığını alamadıklarını, üreticinin kurtuluşunun kooperatifleşme olduğunu dile getirdi.
Mahsul azaldı
Doğanşehir ilçesine bağlı Ören Mahallesi’nde yıllardır kayısı yetiştirmekle uğraşan Gündoğdu, geçen yıl 12 ton mahsul aldığı, bu yıl ise ancak 1.5 ton mahsul alabildiğini söyledi. Kayısı ağaçlarının çiçek açtığı dönemde yoğun yağış olduğunu ve tozlaşma olmadığı için mahsul çok az düzeyde kaldığını söyleyen Gündoğdu, sözlerine şöyle devam etti: “Kayısı daldan inip ambara gelinceye kadar ki süreçte çok fazla işçilik istiyor. Bir kayısı daldan kopup ambara girinceye kadar büyük riskler taşıyor. Kayısı çiçekken acaba çiçeği yanar mı diye endişeleniyoruz. Çiçek döküldükten sonra dolu vurur mu diye endişe yaşıyoruz. Yani kayısının her aşaması risktir. Maddi ve manevi olarak çok emek veriyoruz. Ancak geriye dönüp baktığımızda o emeğin karşılığını alamadığımızı görüyoruz.”
Piyasa ‘kayısı ağalarının’ elinde
Malatya’da işlettiği 2 kantinden kazandığı parayı kayısı bahçesine harcadığını anlatan Gündoğdu, ancak yetiştirdiği kayısıdan kar edemediğini söyledi. “Ürettiğimin bir değeri yok” diyen Gündoğdu, kooperatifleşmenin üretici açısından önemine dikkat çekti: “Mesela kooperatifleşme olsa, her şey çok daha farklı olabilir. Biz kendi mahsulümüzü kendi topraklarımızda kendi insanlarımızla işleyip satarsak eğer, emeğimizin karşılığını alabiliriz. Öyle olursa bu işi isteyerek yaparlar. Kooperatif bence olmazsa olmazdır. Şire pazarında 4 tane kayısı tüccarı var. Ben onlara tüccar değil ‘kayısı ağaları’ diyorum. Adam geliyor benim emeğimin üzerine ayağıyla çıkıyor. Burun kıvırarak ‘Olmamış işçiliği yok’ diyor. Koca Malatya 4 kişinin elinde dönüyor. Onun yerine bir kooperatif kurulsa insanlar orada emeğinin karşılığını alsa, işlese, piyasada 4 kişinin dediği değil tüm Malatyalının dediği olursa kayısı kurtulur.”
MALATYA/MA
