BM, sivillere yönelik saldırıları, çevre yıkımı, hastane, okul, enerji tesisi ve su kaynaklarının hedef alınmasını savaş suçu olarak tanımlasa da, Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’deki saldırılarına karşı denetim mekanizmalarını harekete geçirmiyor
Birleşmiş Milletler (BM), savaş suçlarını uluslararası insancıl hukukun temel prensiplerini ihlal eden ciddi eylemler olarak tanımlıyor. Buna göre, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) Roma Statüsü’nde sivillere kasten saldırılar düzenlemek, savaş esirlerine işkence veya zalimce muamelede bulunmak, çevresel yıkım yaratacak saldırılar gerçekleştirmek, hastaneler, okullar, ibadethaneler, enerji tesisleri ve su kaynaklarını hedef almak, sivilleri zorla öldürmek ya da tehcir etmek, yaralı ve hastaların korunmasını ihmal etmek, kimyasal veya biyolojik silahlar kullanmak savaş suçları olarak tanımlanıyor.
BM, savaş suçlarının yargılanması için birden fazla mekanizma oluşturdu. Bunlar; 1998 tarihli Roma Statüsü ile kurulan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Geçici Mahkemeler; örneğin, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTR) Ulusal ve uluslararası hukuku birleştiren mahkemelerdir. Örneğin, Sierra Leone’deki Özel Mahkeme, uluslararası anlaşmalar, savaş suçlarının engellenmesi ve sorumluların hesap vermesi için, denetim mekanizmaları ise Cenevre Sözleşmesi, Roma Statüsü, BM Güvenlik Konseyi olarak belirlendi.
Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanan savaş suçları, kurulan yargılama mahkemeleri ve denetim mekanizmaları Türkiye ve bağlı grupların Kuzey ve Doğu Suriye’deki saldırılarına karşı sessizliğini koruyor. Birleşmiş Milletler ’in savaş suçları tanımı ve mekanizmalarına göre, Türkiye ve bağlı grupların 1 Ocak’tan 25 Ocak’a kadar Kuzey ve Doğu Suriye’nin sivil yerleşim alanlarına, alt yapısına, doğal kaynaklarına ve benzeri hedeflere yönelik savaş ve keşif uçakları ve ağır silahlarla gerçekleştirdiği saldırılar, savaş suçu kapsamına giriyor.
8 Aralık 2024’ten bu yana Tişrîn Barajı’na ve 8 Ocak’tan itibaren Tişrîn’de nöbet tutan Kuzey ve Doğu Suriye halkına yönelik saldırılar, keşif uçakları, savaş uçakları ve ağır silahlarla aralıksız devam ediyor.
Ocak ayında gerçekleşen saldırılar
1 Ocak: Tebqa’ya bağlı Dêr Hafir beldesinde şeker fabrikası hedef alındı. Saldırı sonucu maddi hasar meydana geldi.
- Girê Spî’nin batı kırsalındaki Gopirlik köyü ve Kobanê’nin güneyindeki Bîr Hiso ile Qereqozax bölgeleri ağır silahlarla vuruldu.
2 Ocak: Zirgan’a bağlı Mişêrfê köyü ve Kobanê’nin güneyi ile Qereqozax kırsalı ağır silahlarla hedef alındı.
3 Ocak: Tebqa’nın 40 km kuzeybatısında yer alan Hurriye köyü keşif uçakları tarafından hedef alındı.
4 Ocak: Eyn Îsa’nın doğusunda bulunan El-Ebd El-Cumaa ve El-Fetsa köyleri ağır silahlarla vuruldu.
6 Ocak: Sirîn’e bağlı Cad köyü ağır silahlarla vuruldu. Aynı gün, Eyn Îsa’nın kuzeyinde yer alan Cideyde köyüne düzenlenen saldırıda Emmar Hemed Elî El-Hisên (45) adlı yurttaş yaralandı.
8 Ocak: Kobanê’nin güneyinde bulunan Girik köyünde bir yurttaşın arabası hedef alındı.
9 Ocak: Eyn Îsa’nın doğusundaki Segiro köyü ile Kobanê’nin Xerab Eto, Şêxler, Êlecax köyleri ağır silahlarla vuruldu.
- Girê Spî’nin batı kırsalındaki Îbrahîm Kurdo köyü ağır silahlarla vuruldu. Kobanê’de de bir sivilin evi hedef alındı.
- Eyn Îsa’nın çevresi ve doğusundaki El Mişêrfa köyü ağır silahlarla vuruldu.
- Tebqa’ya bağlı Cirniyê köyü keşif uçakları tarafından 2 kez hedef alındı. Bu saldırılarda bir buğday silosu ve bir elektrik istasyonu vuruldu. Elektrik istasyonu, saldırı sonucu hizmet dışı kaldı.
10 Ocak: Sirîn çevresi ve Sirîn’deki buğday silosu savaş uçakları tarafından hedef alınırken, Zirgan’ın kuzeyindeki Xedrawî köyü ve bir su tankeri ağır silahlarla vuruldu. Saldırı sonucunda su tankeri hizmet dışı kaldı.
- Til Temir’in kuzeyindeki Miselta köyü ağır silahlarla hedef alındı.
11 Ocak: Sirîn ve Qereqozax kırsalına düzenlenen saldırıda, Elî Hesnawî adlı yurttaşın evi harabeye döndü. Saldırı sonucunda Elî Hesnawî’nin çocukları, Casim Elî Şewax (12) ve Hanî Elî Şewax (16) yaralandı.
- Sirîn’e bağlı Mesreb köyüne yönelik saldırıda 3 yurttaş katledildi, 5 yurttaş ise yaralandı.
- Katledilen yurttaşların isimleri; Îsmaîl Hisên Mistefa (37), Fatma Îsmaîl Misteda (12), Ayşe Îsmaîl Mistefa (13)
- Yaralananların yurttaşların isimleri; Hisên Îsmail Mistefa (10), Xilud Îsmaîl Mistefa (8), Îman Îsmaîl Mistefa (5), Elî Îsmaîl Mistefa (2), Behriye Îsmaîl Mistefa (1)
12 Ocak: Zirgan yakınlarında bulunan yakıt istasyonu ağır silahlarla hedef alındı. İstasyon hizmet dışı kaldı.
- Sirîn’in çevresi ile Kobanê’nin güneyindeki Sepet köyü, Sêvê ve Berkel Tepesi ağır silahlarla hedef alındı.
13 Ocak: Tişrîn Barajı kırsalında Heyva Sor a Kurd ambulansı keşif uçakları tarafından vuruldu.
14 Ocak: Kobanê’ye bağlı Berkel Tepesi savaş uçaklarıyla ve 2 kez de ağır silahlarla bombalandı.
- Zirgan’ın kuzeyindeki Esediye köyü ağır silahlarla hedef alınırken, Sirîn’e bağlı Dîkan köyü bombalandı. Ayrıca Sirîn’in çevresi, 8 kez savaş uçaklarıyla hedef alındı.
15 Ocak: Tişrîn Barajı’nda Heyva Sor a Kurd ambulansı bombalandı.
17 Ocak: Kobanê’nin güneyindeki Bîr Hiso köyü ağır silahlarla hedef alınırken, Kobanê’nin Çelebiyê köyündeki Loktê ve Goltep Tepeleri de savaş uçaklarıyla vuruldu.
- Sirîn’in köyleri savaş uçaklarıyla bombalanırken, Eyn Îsa’nın doğusundaki El Fatsa ve Mişêrfê köylerine giden suyun pompası ağır silahlarla hedef alındı.
18 Ocak: Eyn Îsa ve Girê Spî’nin batısındaki köyler ile Girê Spî’nin batısındaki Zenoba, Nahît, Sebaa Cefer köyleri ve Eyn Îsa kampı ağır silahlarla vuruldu.
- Eyn Îsa ve çevresinin hedef alınması sonucunda aynı aileden Mehmûd El-Cassem El Ebid (3), Buşra Al Jassim El Ebid (16) ve Îsamîl El-Cassim El Ebid (14) adlı çocuklar yaralandı.
- Sirîn’e bağlı Dîkan köyü savaş uçaklarıyla, Eyn Îsa’nın doğusundaki El Hîşa köyü yakınlarındaki su pompası da ağır silahlarla hedef alındı.
- Sirîn’e bağlı Cad köyü savaş uçaklarıyla hedef alınırken, köyde bulunan okul bombalandı. Aynı gün, araç tamirhanesi de savaş uçaklarıyla hedef alındı.
- Tişrîn Barajı’ndan yaralanan yurttaşları Tebqa Hastanesine nakleden Heyva Sor a Kurd ambulansı seyir halindeyken keşif uçaklarıyla hedef alındı. Aynı gün, Kobanê’nin güneyindeki köyler de ağır silahlarla hedef alındı.
19 Ocak: Zirgan’ın Til El Werd köyü ağır silahlarla bombalandı.
20 Ocak: Tirbêspiyê’nin doğusundaki Himara köyü savaş uçaklarıyla hedef alındı. Saldırı sonucunda yurttaşların su depoları kullanılamaz hale geldi.
- Sirîn Kavşağı, buğday silosu ve demir atölyesi savaş uçaklarıyla bombalandı. İlçede bulunan yağ fabrikası ağır silahlarla vuruldu.
- Girê Sipî’nin batısındaki Qertal köyü ağır silahlarla hedef alınırken, Kobanê’deki Berkel Tepesi de savaş uçaklarıyla bombalandı.
21 Ocak: Zirgan kenti ağır silahlarla hedef alınırken, Kobanê’nin çevresi ile Sepet köyü savaş uçaklarıyla bombalandı.
22 Ocak: Kobanê’nin güneyindeki Bîr Hiso köyü savaş uçaklarıyla bombalanırken, Sirîn’deki buğday deposu da savaş uçaklarıyla hedef alındı.
23 Ocak: Sirîn merkezi ile Kobanê’ye bağlı Bîr Rem ve Qurê köyleri ağır silahlarla hedef alınırken, Kobanê’deki Bîr Hiso köyü savaş uçakları vuruldu.
24 Ocak: Zirgan’a bağlı Um Hermela (4 kez), Rebîat ve Xirbet El-Şeîr köyleri ağır silahlarla vuruldu.
- Siluk’un güneyindeki El Tirwaziyê ile Eyn Îsa’nın doğusundaki El-Ebd El-Cumaa köyleri ağır silahlarla hedef alınırken, Eyn Îsa’nın batısındaki Um El-Saharic köyü ağır silahlar bombalandı.
25 Ocak: Sirîn’e bağlı Dîkan köyü ile Kobanê’nin güneyindeki Bîr Hiso köyü savaş uçaklarıyla hedef alınırken, Sirîn’in güneyindeki El Tirwaziye köyü ağır silahlarla vuruldu.
26 Ocak: Sirîn beldesi ve Eyn Isa merkezi savaş uçakları tarafından bombalandı. Tişrîn’de ise nöbet eylemindeki halk SİHAlar tarafından hedef alındı. Gece saatlerinde Qereqozaq Köprüsü de bombalandı.
- Eyn Îsa doğusundaki El-Cemas köyü de ağır silahlarla bombalanırken saldırıda 6 aylık bebek Ebdurehman Îsmaîl El Hisên, 12 yaşındaki ablası Asya Hemed El Hisên katledildi, 20 yaşındaki abisi Erîc Xalid El Hisên yaralandı.
27 Ocak: Türkiye gün boyu 15 köy, 2 kent ve Tişrîn Barajı’nda 20 noktayı savaş uçakları, ağır silahlar ve SİHA’larla bombaladı.
- Bombalanan merkezler şöyle; Tişrîn Barajı ve çevresi, Zirgan kent merkezi ve bağlı Xedrawî köyü, Reibate köyündeki bir akaryakıt istasyonu, Siluk’un El Gazlî, El Hewîcê ve El Heco köyleri, Eyn Îsa kent merkezi, M4 karakolu ile kente bağlı Um Seharic, Saramide, Siwêdiyê, Mişêrfê, Hec Hesen ve Taîs köyleri; Kobanê’nin Tîna, Bîr Heso, Xesiq ve Sepet köyleri ile Sirîn kentindeki buğday deposu.
Kaynak: ANF
