Geçen yıl iç borcun tamamı TL cinsi, TL borçların yaklaşık yüzde 80’i krizlerden etkilenmeyen sabit faizli borçlardan oluştu. Bu yıl TL cinsi borç yüzde 60’a, sabit faizli borç ise yüzde 67’ye kadar geriledi. Ekonomik kriz devletin hem borç yükünü artırdı, hem de borçların faiz ve döviz cephesinden gelebilecek spekülatif ataklara karşı uğrayacağı riskleri yükseltti. Hazine, kriz yüzünden bu yılın ilk 4 ayında, geçen yıldan 3.6 kat daha fazla net iç ve dış borçlanma yaptı. Üstelik borçlar artarken, borcun kalitesini gösteren sabit faiz ve TL cinsi borçlanmanın ağırlığı azaldı, değişken faizli ve döviz cinsi borçlanmanın ağırlığı arttı. Borçlanma kalitesindeki bozulma, ekonomide yaşanabilecek olası risklerin devletin mevcut borçlarını durduğu yerde artırabileceğine işaret ediyor. Türkiye 2001 krizi sonrası uyguladığı ekonomi programlarıyla önceliği borçlanma kalitesinin arttırılmasına vermişti
Net borçlanma
16 milyar TL Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kamu Borç Yönetimi Raporu’nun son sayısına göre, henüz ekonomik krizin tam etkisini göstermediği geçen yılın ocak-nisan döneminde Hazine 56.1 milyar lira yeni borçlanma yapıp 40.3 milyar liralık borç ödemesi yaptı. Böylece geçen yılın ilk 4 ayında yapılan net borçlanma 15 milyar 763 milyon TL oldu. Buna karşılık, ekonomik krizin derinden yaşandığı, bütçe açığının artıp ekonominin küçüldüğü bu yılın aynı döneminde ise Hazine’nin aldığı yeni borç 94.8 milyara çıktı, ödediği borç miktarı ise 37.6 milyara düştü. Böylece bu yılın ilk 4 ayında devletin yaptığı net borçlanma, geçen yılın aynı dönemine göre tam 3.6 kat, diğer bir ifadeyle yüzde 263 gibi olağanüstü artarak 57 milyar 224 milyon liraya fırladı. Net borçlanmadaki bu artış, devletin borç yükünün de aynı miktarda artmasına yol açtı. Devletin net borç yükündeki 57.2 milyar liralık artışın 39.7 milyar lirası net iç borç artışından, 17.5 milyar lirası da net dış borç artışından kaynaklandı. Geçen yıl borçlandığından daha fazla borç ödemesi yaptığı için net dış borcu 1.6 milyar lira azalan Hazinenin bu yıl dış borç yükünü 17.5 milyar lira artırması dikkat çekti.
Sabit azaldı değişken arttı
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, geçen yılın ocak-nisan döneminde Hazine’nin yaptığı iç borçlanmanın yüzde 100’ü, TL’den, bunun da yüzde 79.7’si sabit faizden oluşuyordu. Faiz arttıkça borcunuzun faizini artıran, düştükçe düşüren değişken faizin oranı yüzde 20.3’tü. Bu yılın aynı döneminde ise TL ile yapılan borçlanma yüzde 59.5’e düşerken, krizden olumsuz etkilenen değişken faizli borçlanmanın oranı yüzde 20.3’ten yüzde 33.2’ye fırladı, sabit faizli borçlanma oranı yüzde 66.8’e düştü. Aynı şekilde kur artışından olumsuz etkilenen döviz cinsi borçlanma da yüzde 40.5 oldu. Döviz cinsi riskli borçlanma oranının böylesine artmasında altın tahvili ve altına dayalı kira sertifikası türü borçlanmalara ağırlık verilmesi etkili oldu.
7.4 milyar lira borçlandı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, düzenlediği 2 tahvil ihalesinde 7 milyar 445 milyon lira borçlandı. Bakanlık, önceki gün yaptığı ilk ihalede 12 ay (364 gün) vadeli, kuponsuz devlet tahvilinin ilk ihracını gerçekleştirdi. İhalede basit ve bileşik faiz yüzde 24.45 oldu.
Mayıs-Temmuz borçlanması
Hazine ve Maliye Bakanlığı, mayıs-temmuz döneminde 52 milyar liralık iç borç servisine karşılık 49.3 milyar liralık iç borçlanmaya gidecek. Buna göre Hazine, söz konusu dönemde 52 milyar liralık iç borç servisine karşılık 49.3 milyar liralık iç borçlanma gerçekleştirecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın mayıs-temmuz dönemine ilişkin iç borçlanma stratejisine göre, mayısta 19.2 milyar liralık iç borç servisine karşılık 18.8 milyar liralık, haziranda 11.4 milyar liralık iç borç servisine karşılık 11 milyar liralık, temmuzda da 21.4 milyar liralık iç borç servisine karşılık 19.5 milyar liralık iç borçlanma yapılması öngörülüyor. Mayıstaki iç borçlanmanın 15.9 milyar lirasının piyasadan, 2.9 milyar lirasının kamuya satışlardan, hazirandaki iç borçlanmanın 8.1 milyar lirasının piyasadan, 2.4 milyar lirasının kamuya satışlardan, temmuzdaki iç borçlanmanın 14.5 milyar lirasının piyasadan, 5 milyar lirasının da kamuya satışlardan oluşması bekleniyor.
