Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre, BOTAŞ ve EÜAŞ’ın finansman ihtiyacının karşılanması için bu kuruluşlara sene içerisinde sermaye transferi yapılmasının planlandığı belirtildi. EÜAŞ’ın doğalgaz santrallerinden elektrik üretimini artırmasıyla maliyetinin yükseldiği, BOTAŞ’ın da doğalgaz satış miktarında artışların yaşandığı gibi iddialarla yapılması planlanan sermaye transferi BOTAŞ, EÜAŞ ve TEİAŞ’ın özeleştirimesine hazırlanıldığına işaret ediyor.
Mevcut sistem içinde bu kurumların zarar etme ya da sermaye ihtiyacı içinde olma olasılığı mümkün değil. 1’e aldığını 5’e-10’a satan kurumların eğer içi boşaltılmamış ise bu sorunu yaşamayacakları gibi büyük bir sermaye birikiminin ortaya çıkması gerekir. Yurt dışından alınan doğalgazın fiyatı ne kadar artarsa artsın ‘güncelleştirme’ adı altında fiyatlarına kesintisiz zam yapan kurumlarda zorunlu tüketim olması nedeniyle sermaye ihtiyacının ortaya çıkma olasılığı yok. Bu girişim daha önce özelleştirilen kamusal kurumların kasalarında satış bedeli kadar paralarının olduğu, arazilerinin değerinin satış bedelinin üzerinde olduğu gibi durumlar çokça yaşanmıştı.
Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) aktarılan BOTAŞ için temmuz ayında AKP’li Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan’ın başkanlığında bir toplantı yapılmış ve toplantıda 3,5 saat BOTAŞ’ın konuşulduğu duyurulmuştu. BOTAŞ’In özelleştirime planları zaten uzun süredir gündemde yer tutmakta. Bu toplantıda BOTAŞ ve ÇAYKUR’un özelleştirilmesinin konuşulduğu iddiaları yapıldı.
EÜAŞ’ta ise parça parça özelleştirme adımları atılırken, Gebze Dilovası Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali, İstanbul Esenyurt’ta taşınmaz, Ahiköy-1 ve Ahiköy-2 hidroelektrik santralleri ve bu santraller tarafından kullanılan taşınmazlarla başlayan süreç tamamen sermaye eline devredilmesiyle sonuçlanacak. GAMA Enerji Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Kadıoğlu, Dünya’ya verdiği bir röportajda, “EÜAŞ’ın elindeki kapasite ihaleler yoluyla ve tesisler bazında özel sektöre devredilebilir” ifadesi ile bu devir sürecine ışık tutuyor.
Diğer taraftan 3 Ağustos’ta Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) Erdoğan’ın 4222 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile özelleştirme kapsamına alındığı Resmi Gazete’de yayımlandı. Bakan Fatih Dönmezin, TEİAŞ’a 2016-2020 üçüncü uygulama döneminde yaklaşık 40 milyar lira yatırım yapıldı açıklaması, devirden önce kurumların güçlendirildiğinin tipik örneği. BOTAŞ ve TEÜŞ’a milyarlarca lira sermaye aktarılmak istenmesi, bu kurumların özelleştirilme sürecinde boşaltılmış olan içini besleyerek mali yapısını güçlendirme çabasının işlediğini düşünmek için çok fazla nedenimiz var.
Mevcut iktidarın yaptıklarını yapacaklarının garantisi olarak görmek gerekir. Erdoğan’ın, “Ben bu ülkenin anonim şirket gibi yönetilmesini istiyorum” sözleri anonim şirketlerin içinin nasıl boşaltıldığını bildiğini gösteriyor. Bu söze başka bir anlam yüklemek mümkün değil. Tüm kamusal yapıların tamamının anonim şirketlere dönüştürülmüş olması içinin daha rahat boşaltılmasını ve bu yapıların sermaye eline daha rahat devrini sağlamayı amaçlıyordu. BOTAŞ, EÜAŞ ve TEİAŞ’ın özelleşmesiyle birlikte, enerji işinin her yönüyle sermaye eline devredilme çalışmalarının önümüzdeki dönemde tamamlanmak istendiğini belirtmek gerekiyor. Bu da halkın çok daha yüksek elektrik ve doğalgaz faturalarıyla yüz yüze kalacağını gösteriyor.
