Açık faşizmler birbirlerinin tekrarı olarak yaşanmadılar, yaşanmıyorlar. Ama bugünkü açık faşizmle diğerleri arasındaki fark bu genellikte değil. 12 Mart ve 12 Eylül açık faşizmlerine bakarak Erdoğan açık faşizminin kendine özgülüklerini açıklamak olanaklı değil. Çünkü bugünkü açık faşizminin içerisinden çıktığı“Sömürge Tipi Faşizm”, 12 Mart ve 12 Eylül’ün içerisinden çıktığı“Sömürge Tipi Faşizm” değil.Yeni sömürgecilik ilişkilerindeki değişim ve dönüşümlere bağlı olarak sömürge tipi faşizm de değişiyor, dönüşüyor.
Yani sömürgeciliği ülkemiz açısından iki büyük döneme ayırabilmek mümkün:
Birinci dönem, iki kutuplu dünya koşullarında ve Kemalist miras üzerinde şekillenen “Kuruluş ve Yerleşme Olgunlaşma Dönemi” olarak nitelendirilebilir. İkinci dönem ise tek kutuplu dünyada, 12 Eylül faşizminin mirası üzerinde şekillen Neoliberal Yeni Sömürgecilik Politikaları ve bölgesel sömürgeleştirme hamlesiyle uyumlu “Yeniden Yapılanma Dönemi” olarak nitelendirilebilir.
Bu ekonomik ve siyasi dönüşüm ile Türkiye toplumu hızla mülksüzleşmeye, proleterleşmeye ve yeniden proleterleşmeye başladı. Küçük köylü topraktan koparıldı, kentlere yığıldı. Bu muazzam yoksulluk birikmesi ‘50’li, ‘60’lı yılların güdümleme ve patronaj sistemleri ile yönetilemezdi. Çünkü bu sistemlerin (devlet güdümlü sendikaların,tarımsal korumaların, sosyal güvenlik sisteminin, gecekondulaşmanın) dayandığı altyapı neoliberalizm tarafından tahrip ediliyordu. Bu olgu düzenin temsili siyasetinin geleneksel merkezlerinin rıza üretme yeteneğini derece derece tahrip etti.
Öte yandan 1990’lı yılların ortasına geldiğimizde hem neoliberal sömürge kapitalizmine uyumlu hem de yaşanan yoksullaşma-proleterleşme sürecini yönetme yeteneğine sahip düzen içi bir siyaset merkezi parlatılmaya başlandı: Neoliberal Siyasi İslam. Büyükşehir belediyelerini ele geçiren RP kadroları ve sömürgecilik hareketlerinin hedefindeki Müslüman nüfuslu ülkelere hızla klonlanan Gülen Hareketi dinbaz sağ içinde farklı kökenlerden gelmelerine ve “eski düzen”içerisinde farklı işlevler üslenmelerine karşın,Neoliberal-Lejyoner Yeni Sömürgecilik programı içerisinde yeni bir yaşam enerjisi buldular. Düzenin eski merkezi, emperyalizmin ve oligarşinin yeni gerçekliğine karşılık veremeyip dağılırken, emperyalizmin ve oligarşinin yeni yıldızları Siyasi İslam içinden parlamaya başladı. RP’den çıkan AKP ve AKP’nin yerel ve merkezi iktidarı altında gübrelenerek fışkırtılan Gülen Hareketi kadrolarının oluşturduğu koalisyon 2007-2009 yılları arasına yayılan (ve ABD emperyalizminin ve oligarşinin açık desteği ve yönlendirmesi ile yürütüldüğü aşikar) bir post-modern karşı darbe ile kontrgerillanın geleneksel iktidarını ele geçirdi ve devlet iktidarına el koydu.
Bütün bu anlatımın özeti şudur: AKP-Gülen koalisyonunun kontrgerillanın iktidarını ele geçirmesi ve devlet iktidarına el koyması ile sömürge tipi faşizmin bir dönemi sona ermiş, yeni bir dönemi başlamıştır.
Sömürge tipi faşizmin bu yeni versiyonu, kontrgerillanın yapılanmasından rıza üretim mekanizmalarına, bağımlılaştırma ve kutuplaştırmaya dayalı yönetimden mezhepçi ve ırkçı dışlamaya dayalı kitle temeli yaratma yöntemine kadar birçok bakımdan bir önceki versiyondan farklı özelliklere sahipti. Çünkü kurulan yeni sömürgeciliğin yeni bir döneminin siyasi egemenlik aygıtıydı.Ama aynı zamanda bu yeni versiyon, devlet iktidarını devralan yapıların siyasal islamcı niteliğine uygun olarak,Türkiye’nin sömürge faşizminin üzerinde yükseldiği Kemalist otoriter devlet mirasının yerine Osmanlının (muhayyel) monarşist devlet mirasının geçirilmesi eğilimiyle de şekillendirildi.(1)
AKP-Gülen koalisyonunun krizi sömürge tipi faşizmin bu yeni döneminin damgasını taşıyan bir krizidir. Bu nedenle bugünkü açık faşizmi 12 Mart ve 12 Eylül ile kıyaslayarak “uyduydu, uymadıydı”tartışması yapmak doğru değildir.
Buradan hareketle geleceğe bakarken önemli olan tartışmalardan birini şu eksende yapabiliriz:
Sömürge tipi faşizmin krizi neoliberal sömürge kapitalizminin ve bölgesel sömürgeci istila girişiminin iflasından kaynaklanıyorsa bu krizin (devrimci bir halk ayaklanması dışında) yeni sömürgeciliğin krizine dönüşme ihtimali var mıdır?
Bugünkü açık faşizm,Türkiye’yi ABD/AB merkezli emperyalist kapitalist sistemin dışına taşıyabilir mi?
Bu ihtimaller mevcut değilse, muazzam bir propaganda aygıtıyla yoksul yığınları büyüleyen bütün bu anti-emperyalist, anti-kapitalist, yoksul-dostu “yalancı pehlivanlıkları” en etkili biçimde nasıl açığa çıkarabiliriz?
Açık faşist iktidar, sistemin dışına çıkarmış gibi yapıp, sisteme bir başka kenarından ve en vahşi kapitalizmi dizginlerinden boşaltarak eklemlenmeyi deneyecekse, bu yıkıcılığa karşı mücadelenin açık faşizme karşı mücadele içindeki yeri ne olabilir?
(1)Sömürge tipi faşizmin bu “dönemsel versiyonu”nun özelliklerinin hem genel hem de yerel düzeyde ayrıca çözümlenmesi, kavramlaştırılması gerekiyor.
Not: Bu yazının geniş versiyonu eşzamanlı olarak www.sendika62.org’da yayınlanmaktadır.
