Şirketlerin yararına bugüne dek 16 kez değişiklik yapılrıekn 7’inci kez ise tamamen değiştirildi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2014 tarihli Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’ni yürürlükten kaldırdı. Yerine yeni yönetmelik yayımlandı. Eski yönetmelikte “halk” tanımının içerisinde “ulusal mevzuat çerçevesinde bir veya daha fazla tüzel kişi veya bu tüzel kişilerin birlik, organizasyon veya grupları” da yer alıyordu. Yeni yönetmelikte bunlar tanımdan çıkarılarak, “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile Türkiye’de ikamet eden yabancılar” ibaresi kaldı. Bakanlık, ÇED kararları verme yetkisini Valiliklerden alırken,sadece ufak projelerin il müdürlüklerine devredilmesi sağlandı. Kalan tüm projelerle ilgili ÇED kararlarının ise Bakanlık tarafından verileceği değişiklikte yer aldı.
Yedinci kez değişti
ÇED yönetmeliği çıkarıldıktan sonra yürürlüğe girmesi 10 yıl boyunca ertelenmişti. 1993 yılında çıkarılan ilk yönetmelikten bu zamana kadar geçen yaklaşık 29 yıllık süre içinde ÇED Yönetmeliği’nin maddelerinde 16 kez değişiklik yapıldı. 6 kez de yönetmelik tamamen değiştirilerek, yeni yönetmelikler yürürlüğe koyuldu. Son değişiklikle birlikte 7. kez değiştirilmiş oldu. ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 1993-2020 yılları arasındaki ÇED istatistiklerine göre, 27 yıllık dönem içinde Bakanlığa sunulan 73 bin 247 projeden sadece 61 proje için ‘ÇED olumsuz’ kararı verilirken, bu süreçte ÇED Gerekli Değildir kararı verilen proje sayısı ise 65 bin 934 olduğu görüldü.
Hep yalan dolan
Sayıştay’ın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ilgili raporunda, ÇED Raporu ya da Proje Tanıtım Dosyası hazırlaması gereken bazı işletmelerin, söz konusu belgeleri hazırlamamak için kapasitelerini olması gerekenden daha düşük gösterdiği tespit edilmişti. Sayıştay’a göre, yatırımcı kişi ya da kuruluşların ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı alabilmek ya da kapsam dışı kalabilmek için kapasitelerini ya da ÇED sahalarını olduğundan farklı gösterdiği ve bu amaçla, yapacakları yatırımı parça parça işletecek farklı isimlerdeki şirketler üzerinden ya da bitişik ve işletmecisi aynı olan ruhsat sahalarından ayrı ayrı sundukları belgelerle gösterdikleri yer almıştı.
ÇED’siz aramada engel kalktı
Yeni yönetmeliğe göre, halkı, proje ve etkileri hakkında bilgilendirmek, halkın projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere, bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından paydaş katılım planı (PKP) hazırlanacak. Eski yönetmelikte komisyonun ÇED raporunu, ilk inceleme değerlendirme toplantısından itibaren 10 gün içinde incelemesi ve değerlendirmesi öngörülüyordu. Yine bakanlığın ÇED olumlu ya da olumsuz kararlarını da 10 gün içerisinde vermesi gerekiyordu. Yeni yönetmelikte bu 10 gün şartlarının yer almaması dikkat çekti. Yeni ÇED Yönetmeliği, ÇED raporu olmadan sondaj süsü altında maden aramaları yapılmasına izin veriyor. Yeni yönetmelikte metal endüstrisine, inşaat sektörüne, atık sektörüne ÇED raporu hazırlamadan, ÇED Gerekli Değildir kararları alarak hızlıca faaliyete geçme kolaylığı sağlanıyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
