Putin’in baskısıyla Suriye’nin tek taraflı ateşkes ilan ettiği gün ABD İdlib’i bombaladı. Cihadist toplantısında onlarca kişi öldü. Rusya, ‘Moskova ve Ankara’ya bildirimde bulunmadı. Ateşkesi tehlikeye attı’ dedi
Rusya, Türkiye, İran, ABD, Suudi Arabistan, BAE, Katar, İsrail, İngiltere, Fransa, Irak, Lübnan gibi ülkelerin içinde olduğu Suriye-İdlib denklemi iyice karışıyor. Ateşkesten saatler sonra ABD’nin, daha önce Rusya’nın inisiyatifine bırakmış olduğu İdlib’e hava saldırısı başta Rusya olmak üzere birçok aktörü şok etti. Rusya, ABD’nin ateşkesten 9 saat sonra İdlib’de Maaret-Misrin ve Kafer-Haya yerleşimlerine hava saldırısı düzenleyerek daha önce varılan tüm mutabakatları ihlal ettiği çıkışı yaptı. İdlib’de Rusya’nın açıkladığı tek taraflı ateşkes 31 Ağustos’ta sabah 06.00 itibariyle yürürlüğe girdi. Putin’in bir jesti olarak yürürlüğe giren ateşkes başladıktan saatler sonra ABD’nin öncülük yaptığı ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) güçleri, İdlib’in kuzey batısındaki Kefraya köyünü vurdu. Hurras el Din ve Ensar el Tevhid gruplarının karargahlarının hedef alındığı haberleri çıktı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, silahlı güçlere ait bir karargahın toplantı halindeyken bombalandığını bildirdi. Yerel kaynaklara göre, saldırıda yaklaşık 40 kişi öldü. CENTCOM da operasyonu twitterda teyit etti. Akşam saatlerinde yayınlanan açıklamada, Kuzeybatı Suriye’nin El Kaide liderlerinin faaliyetlerini aktif olarak yönettiği bir “güvenli liman” haline geldiği belirtilerek “şiddet ve aşırılık yanlılarını hedef almayı” sürdürecekleri ifade edildi. Artı Gerçek sitesi toplantıda Heyet Tahrir-El Şam (El Nusra) komutanı Ebu Muhammet El Colani’nin de bulunduğu iddiaları olduğunu yazdı. ABD uçakları, 2014 yılında da İdlib’e saldırı düzenlemiş yine El Kaide kökenli Horasan grubunu vurmuştu. Rusya, ABD Patriot sistemine ve F-35 uçaklarına alternatif olarak Türkiye’ye S-400 satışı sonrası Su-35 ve Su-57 uçakları pazarlığı kapısı açmıştı.
Rusya: Bize bildirilmedi
Bombardıman sonrası silahlı gruplar tarafından bazı noktalara saldırılar düzenlendiği kaydediliyor. Rus ajansı Sputnik’in haberine göre Rusya’nın Suriyeli Tarafları Uzlaştırma Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre ABD, 31 Ağustos saat 15:00 sularında Moskova ve Ankara’ya bildirimde bulunmadan İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki Maaret-Misrin ve KaferHaya yerleşimlerine hava saldırısı düzenledi. ABD’nin bu saldırıyla daha önce varılan tüm mutabakatları ihlal ettiğini vurgulanan açıklamada, saldırı sonucunda çok sayıda can kaybının ve geniş çaplı yıkımın meydana geldiği belirtildi. Merkez, şöyle devam etti: “ABD, İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki ateşkes rejiminin korunmasını tehlikeye attı, bazı bölgelerde ateşkesi ihlal etti. Washington’un Rusya ve Suriye’ye İdlib’de hava gruplarını keyfi olarak kullanma konusunda sürekli suçlama yönelttiği dikkate alındığında, ABD’nin bu eylemleri anlaşılmaz. ABD’nin bombardımanı nedeniyle silahlı gruplar tarafından düzenlenen saldırılara rağmen Suriye ordusu, gerilimi azaltma bölgesinde en kısa sürede barışçıl çözüm bulunması için ateşkes rejimini sürdürüyor.”
Dondurma ve İdlib
Putin ile Erdoğan arasındaki dondurma ve SU-57 diplomasisi İdlib’deki grupları ve sivilleri korkuttu. Erdoğan’ın 27 Ağustos’ta Moskova’da önce silah fuarına gidip, Rusya Başkanı Vladimir Putin’den Limuzin promosyonlu SU-35, SU57 uçakları alma niyetini göstermesi, Putin’in dondurma ısmarlaması İdlib’deki Türkiye müttefiklerinde “İdlib Halep gibi satılıyor” algısını oluşturdu. İdlib=dondurma yazan Putin-Erdoğan karikatürleri duvarlara çiziliyor. İdlib’in “dondurma” karşılığı satıldığı algısı yerleşiyor. Daha önce Suriye ordusu bünyesinde karada savaşan, eğitim veren Rusya Özel Kuvvetleri’nin de bağımsız olarak operasyona katılması, Rus uçaklarının bombardımanının sürmesi, İran güçlerinin artması üzerine 30 Ağustos Cuma günü Cilvegözü Sınır Kapısı’nın karşısındaki Bab el Hava Sınır Kapısı önünde toplanan aralarında cihadist grupların olduğu Suriyeliler Türkiye’yi protesto etti. TSK TOMA’larla müdahale etti, ateş açtı, göz yaşartıcı gaz kullandı. Silah fuarını gezerken bir tezgahta dondurma seçtikten sonra “Benim parayı da veriyorsun değil mi?” diyen Erdoğan’a Putin, “Tabii. Siz misafirsiniz” diyeyanıt verdi. Erdoğan uçak incelemesi esnasında da uçağı işaret edip “SU-57 bu mu? Bu şimdi uçuyor mu?” diye sormuş, Putin “Uçuyor, size bugün göstereceğiz” demişti. Erdoğan “Bundan mı alacağız?” deyince de Putin duraksayıp “İstiyorsanız alabilirsiniz” demişti.
