Cizîr’de Nerdüş deresi üzerine yapılması planlanan HES projesine karşı çıkan köylüler, ‘Köyümüzde barajın yapılmasını istemiyoruz’ dedi
Şirnex’in Cizîr (Cizre) ilçesinde Devlet Su İşleri (DSİ) 10. Bölge Müdürlüğü tarafından Cudi Dağı’nın en önemli su kaynaklarından biri olan Nerdüş Deresi üzerinde yapılması planlanan Nerdüş Barajı, Hidroelektrik Santrali (HES), sulama projesi, malzeme ocakları, kırma-yıkama-eleme tesisi ve beton santrali projesine karşı köylüler açıklama yaptı.
Silopi yolu Pınarönü Köyü girişinde yapılan açıklamaya Hebler ve Şax köyü sakinleri, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Ekoloji Komisyonu, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Amed Barosu, Tevgera Jinên Azad (TJA), DEM Parti ile Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) il ve ilçe örgütleri, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), ekoloji örgütleri ve çok sayıda yurttaş katıldı. “Cudi yaşar barajlar yıkılır”, “Şax û Hebler ya me ye sermayedar biteqize” dövizlerinin taşındığı açıklamada “Bê xweza jiyan nabe” sloganları atıldı. Açıklamanın Türkçe metnini avukat Reyhan Gök, Kürtçe’sini ise Dilan Elçi okudu.
‘Ekosistem zarar görecek’
Yapılmak istenilen proje ile tarım arazilerinin sular altında bırakılacağını kaydeden Reyhan Gök, “Proje kapsamında Barajın inşası halinde, bölgedeki tarihi ve kültürel açıdan en önemli yerleşim yerlerinden olan Şax (Çağlayan) ve Hebler (Hisar) köyleri tamamen sular altında kalacaktır. Projenin ana amacı sulama olarak gösterilse de, bu barajın inşası bölgenin ekolojik dengesini, su varlıklarını, tarihi, kültürel ve mirasını, sosyal yapısını ve yerel ekonomisini büyük ölçüde tehdit etmektedir. Barajın inşasıyla birlikte Nerdüş Çayı’nın su rejimi değişecek, bölgedeki ekosistem ciddi şekilde zarar görecektir” şeklinde konuştu.
‘Canlıların yaşam alanı yok olacak’
Bölgedeki canlı hayatının baraj nedeniyle büyük zarar göreceğini aktaran Reyhan Gök, “Yıllardır bölgede devam edenorman yangınları, ağaç kesimleri ve maden faaliyetleri nedeniyle nesli tükenme noktasına gelen birçok endemik canlının yaşam alanı yok olacaktır. Nerdüş Deresi çevresindeki su kuşları, sürüngenler ve endemik bitki türleri, barajın yaratacağı yapay göl nedeniyle yok olma riskiyle karşı karşıyadır.Nerdüş Deresi, Cudi Dağı eteklerinden doğan, Şırnak için hem ekolojik hem de kültürel açıdan büyükönem taşıyan doğal bir su kaynağıdır. Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde hayati bir rol oynayan bu dere, bölgedeki biyoçeşitliliğin korunmasına da katkı sağlamaktadır. Ancak, yıllardır süregelen toplu balık ölümleri ve artan kirlilik, suyun kimyasal ve biyolojik dengesinin bozulduğunu göstermektedir” dedi.
Baraj altında bırakılmak istenen köylerin tarihi yapısına değinen Reyhan Gök, “Bu köyler Asur İmparatorluğu’na kadar uzanan köklü tarihi ile çok sayıda arkeolojik esere ve kültürel varlığa ev sahipliği yapmaktır. Bu alanda Keyser (Dûşê), Çeko, Keçikê, Kardu (Mangûlî), Bagiyê, Xirabe (Îbrahîm Paşa) ve Bedîrxan Beg adında yedi tarihi kale bulunmaktadır. Ünlü Kürt şair ve alim Cegerxwîn uzun yıllar boyunca bu medresede eğitim almıştır” ifadelerini kullandı.
Yapılmak istenilen barajın bölgenin tamamını etkileyeceğini dile getiren Reyhan Gök,”Nerdüş Barajı ve HES projesi, doğaya, tarihe ve insanlığa karşı işlenen büyük bir suçtur. Şax ve Hebler köylerinin baraj suları altında kalması, tıpkı Hasankeyf’te olduğu gibi, binlerce yıllık tarihi mirasın ve kültürel zenginliğin geri dönüşü olmayan bir şekilde yok edilmesi anlamına gelmektedir. Bu nedenle ilgili yetkilileri, bilim insanlarını, sivil toplum kuruluşlarını ve tüm kamuoyunu bu büyük yıkımı durdurmak için harekete geçmeye çağırıyoruz. Tarih, doğa ve yaşam için bu projeden vazgeçilmelidir” şeklinde ifade etti.
‘Baraj istemiyoruz’
Ardından Amed Barosu Ekoloji Derneği Üyesi Sidar Gümüş sürecin takipçisi olacaklarını aktardı. DEM Parti Ekoloji Komisyonu üyesi Melis Emine Tantan ise yapılmak istenen ekolojik yıkıma izin vermeyeceklerini ve mücadele edeceklerini belirtti.
Köylülerden Mehmet Beg ise yapılmak istenilen baraja tepki göstererek, “Köyümüz tarihi bir köydür. Köyümüz yıkılmış ve şimdi de baraj yapılmak isteniyor. Köyümüzde barajın yapılmasını istemiyoruz. Köyümüze dönüp tekrardan inşa etmek istiyoruz” dedi.
Kaynak: MA
