Kadınlığın inşası gibi erkekliğin inşası da toplumsal ve kültürel olan her şeyden etkileniyor. Halihazırda inşa edilmiş erkeklik hali; hegemonik tutumlara, tahakküme, eşitsizliğe ve tabii ki şiddete yol açıyor. Bu şiddet sadece kadınları değil çocukları ve LGBTİ’leri de öldürebiliyor.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na göre sadece bu yıl Ağustos ayında en az 49 kadın cinayeti gerçekleşti. Bu cinayetlerin 7’si şüpheli ölüm olarak kaydedilirken, 29 kadının neden öldürüldüğü tespit edilemedi. Kadınların 3’ü ekonomik bahaneyle, 10’u boşanmak istemesi, ayrılmak istemesi, arkadaşlık isteğini reddetmesi gibi kendi hayatına dair karar almak isterken öldürüldü.
Platformun verilerine göre Ağustos ayında öldürülen 49 kadının 8’inin kim tarafından öldürüldüğü de belirlenemedi. 14’ü evli oldukları erkek, 8’i tanıdık/akraba, 7’si birlikte olduğu erkek, 3’ü eskiden birlikte olduğu ve ayrıldığı erkek, 2’si babası, 2’si eskiden evli olduğu ve boşandığı erkek, 2’si kardeşi, 2’si oğlu ve 1’i de üvey oğlu tarafından öldürüldü. Yani kadınları öldürenler erkeklikler, erkekler…
İşte bu yüzden toplumsal olarak inşa edilmiş, hegemonik erkeklik ile yüzleşmek ve buna karşı çalışmalar yapmak kadına, çocuğa ve LGBTİ’lere yönelik şiddetin ortadan kaldırılması için -elbette tek değil ama- önemli adımlardan biri.
Peki ama kadınlara, çocuklara, LGBTİ’lere tahakküm kuran, şiddet uygulayan ve sonunda öldürebilen toplumsal erkekliğin inşasından çocukları, özellikle de oğlan çocukları nasıl uzak tutabiliriz?
Geçtiğimiz günlerde Seksolog Rayka Kumru ve Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nden Nurgül Öz; cinsiyet temelli şiddetle mücadelede erkeklerin katılımını önceleyen oluşumlardan White Ribbon’un hazırladığı içeriği uyarlayarak; ebeveynler, çocuklarla çalışma yapanlar ve aslında tüm yetişkinler için için bazı öneriler geliştirdi. Bu öneriler oğlan çocukları ve genç erkekleri, toplumsal cinsiyet rollerine karşı kendileri gibi olmaları konusunda destekliyor. İşte “toplumsal erkeklikten çocukları nasıl uzak tutabiliriz?” sorusuna dair 10 öneri:
“Sağlıklı her duyguyu örnek almasını sağlayın
Oğlan çocuklar için, toplum hep tersini söyleyeceği için –özellikle hüzün, kayıp, hayal kırıklığı ve sevinç gibi- çeşitli duyguları ifade ettiğinizi görmek çok önemlidir.
Duygularınızı tanımlayıp ifade edin
Verdiğiniz tepkinin sebebini açıklamak çocukların duyguları anlamalarına destek olur: “Üzgün ve kırgın olduğum için ağlıyorum”, “gök gürlediği için korkuyorum”…
Toplumsal cinsiyet kalıpları ve etkileri hakkında sohbet edin
Duygularımızı paylaşmamanın bize bastırılmış hissettirebileceğinden bu bastırılmışlığın öfke ve hayal kırıklığı ile şiddete sebep olabileceğinden bahsedin.
Fiziksel güç ile güçlü bir karaktere sahip olmanın arasındaki farkları anlatın
Oğlanların duygularını ifade etmenin çok sağlıklı olduğunu ve güçlü olmanın kaslarla olduğu kadar nazik, saygılı ve anlayışlı olmakla da alakalı olduğunu duymaya ihtiyaçları var.
Kendilerini ifade etmelerini teşvik edin
“Erkek kalıbı”ndan çıkıp bu cinsiyet rolü dışındaki davranış ve ifade biçimlerini benimsemelerinde hiçbir sorun olmadığını anlamalarına destek olun.
Sağlıklı maskülenlikleri fark edin
Sağlıklı maskülenlik genellemelerden uzak, nezaket, empati ve barışçıl etkileşimlere teşvik ederken oğlanların kendileri gibi olmalarına alan açar.
Cezalandırmak yerine olumlu disipline başvurun
Çocukların davranışlarını bedene yönelik ve cezalandırıcı bir tutumla kontrol etmek onlara hem olumsuz örnek olur hem de başkalarıyla anlaşma becerilerinin gelişmesini engeller. Çocukların iş birliğini kazanmak için mantıkla açıklamak, süre belirlemek, hataları affetmek, istenen davranışları onaylamak gibi daha olumlu alternatifleri değerlendirin.
Onay kavramını öğretip modelleyin
Gündelik hayattan örnekler kullanarak onaydan bahsetmek için hiçbir zaman çok erken değildir: oyuncak ödünç almadan izin istemek, arkadaşına sarılmadan sormak, çocukların sınırlarına saygı duymak. İlerleyen yaşlarda da sağlıklı ilişkilerin temeli olarak onaydan bahsedebilirsiniz.
Toplumsal cinsiyet ve cinsel çeşitliliği anlamalarına destek olun
Bazen erkeklerin erkeklerden kadınların kadınlardan hoşlanabileceklerini herkesin dış görünüşü ile kendini nasıl hissettiğinin aynı olmayabileceğini ve bazı insanların kendini kız ya da oğlan olarak tanımlayabileceğini anlatın.
Toplumsal cinsiyet eşitliği hakkında eğitin
Destekçi olmanın tanımını öğrenmelerine ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet, cinsiyetçilik, ırkçılık, homofobi ve transfobiye karşı durmalarının önemini kavramalarına örnek ve destek olun”.
