2023 yılının son gününde Gever’de yaşanan depremler sonrası bölgenin büyük bir depreme gebe olduğu söyleniyor. Valiliğin ve AFAD’ın hazırlığı ise 2800 çadır ve 200 konteynerden ibaret
Colemerg’in (Hakkari) Gever (Yüksekova) ilçesi merkezli 2023’ün son günü art arda meydana gelen 4.4, 3.5 ve 4.5 büyüklüğündeki depremlerin ardından bölge için 7-7,6 şiddetinde deprem yaşanma ihtimali konuşulmaya başlandı. Yine Gever’de 4 Şubat günü 4.3 büyüklüğünde deprem sonrası bu ihtimal daha da artmaya başladı. Gever’de 1930’da büyüklüğü 7,2 olan İran merkezli deprem yaşanmış ve bölgede 2 bin 300 kişi hayatını kaybetmişti. 25 Ocak’ta 2005’te Ewkanis (Sütlüce) merkezli 5,9 şiddetinde, 27 Ekim 2011’de ise Gewer’de 5,2 büyüklüğünde iki deprem yaşanmış. Şemzînan ile Gever’den geçen ve Irak sınırını aşan 100 KM boyunda fay hattının kırılması halinde Mereş merkezli yaşanan depremine benzer bir tablonun burada da yaşanması muhtemel.
Gever’e çadır, Şemzînan’a konteyner!
Mereş merkezli yaşanan depremde öncesinde yapılan uyarılara rağmen on binlerce yurttaş ölürken, kentler yerle bir oldu. Mereş için uyarılar yapılırken, iktidarın bakanlıkları ve valilikler depreme hazır olduklarını ifade etmelerine karşın en az 3 gün boyunca ortada görünmediler. Gever’de deprem hazırlığı iddiasıyla bazı kamu ve okul binalarının boşaltıldığı açıklanmıştı. Hakkari Valiliği yaptığı açıklamada, Colemerg kent merkezi ile Gever ve Şemzînan’da konteyner alanları belirlendiği, polis ve jandarmadan oluşan 650 kişiye de arama kurtarma eğitimi verildiği belirtildi. AFAD ise Colemerg ve Gever’e 2 bin 800 çadır bırakıldığı, 200 konteynerın ise Şemzînan’a yollandığı açıklanırken, çadır ve konteynerlerin bölgede olası büyük depremde sadece güvenlik güçlerine yetebileceği belirtiliyor.
‘100 km boyunda bir fay’
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk bölgede üniversite tarafından yapılan incelemelerle ilgili açıklamalar yapmıştı. Öztürk, “Şemdinli-Yüksekova fayı burada. Yüksekova düzlüğünü görüyorsunuz, burada güneyini sınırlıyor, Şemdinli’den devam ediyor, Irak’a doğru uzanan bir fay. Yaklaşık 100 kilometre boyunda bir fay. Büyük kırıldığı zaman 7’lik deprem üretme potansiyeli olan bir fay. Yalnız Şemdinli’de zemin yapısı daha iyiydi. Şemdinli sağlam zemine kurulmuş ama Yüksekova’da zemini daha sıvı. Olası bir depremde Yüksekova’nın Şemdinli’den daha fazla etkilenmesi yüksek ihtimal olacak” diye belirtmişti.
‘Her an deprem olabilir’
Bir başka açıklama ise Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ), Afet Yönetimi ve Deprem Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk’tan geldi. Yüksekova’da yılın son günü art arda meydana gelen depremler ilgili konuşan Selçuk, “Hakkari bölgesinde 2 fay var, bunlardan biri Yüksekova diğerinin ise Şemdinli fay zonu. Hakkari’de her an deprem olabilir” dedi. Prof. Dr. Selçuk, 6 Şubat 2023’te yaşanan depremleri hatırlatarak, “Gerilimin Bitlis-Zagros Sütur Zonu ile bu bölgelere aktarıldığı bilgisi geldikçe bu bölgedeki deprem olma riski de yükseldikçe bölge olarak daha hassas bir duruma geldik. Yüksekova’da en fazla dikkat edilmesi gereken şeylerden bir tanesi zemine bağlı olarak deprem yönetmeliğine uygun evler yapılmış mı, yapılmamış mı?” diye sordu.
‘Yollar ulaşıma kapanabilir’
Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan deprem araştırmacısı Baturhan Öğüt X’ten yaptığı paylaşımlarda, “Hakkari depremi komşu illerde, Irak’ın kuzeyinde ve Güney Azerbaycan’ın Türkiye’ye sınır il ve ilçelerinde yıkım yapabilir” dedi. Baturhan Öğüt, muhtemel bir depremde Şırnak Hakkari otoyolu ve Hakkari merkez, Yüksekova ve Van otoyolu aktif heyelan bölgesinde olduğu için heyelan ya da tonlarca ağırlığa sahip koca kaya kütlelerinin ana ikmal yolları olan bu yollara düşebileceğine dikkat çekti. Öğüt, “Yollar ulaşıma kapanabilir, nitekim bu yolların kapanması durumunda Van merkezden ya da Şırnak merkezden otoyollar vasıtasıyla gerekli yardım ve arama kurtarma ekipleri teçhizatları ile deprem bölgesine ulaşımı aksayabilir ” ifadelerini kullandı.
Şirnex’te heyelan olabilir
Muhtemel depremde en fazla yıkım olacak yerin Gever olduğunu söyleyen Öğüt, “Yüksekova Selahattin Eyyubi Havaalanına uçaklar iniş yapamayabilir. Heyelan bölgelerinde düşmeye yani kaymaya müsait kayalar tespit edilip gerekli müdahale ile yok edilmelidir. Her türlü ihtimale karşı havaalanı yakınına hem tırlar hem askeri nakliye uçakları ile konteyner, arama kurtarma da kullanılan teçhizatlar, temel ihtiyaç malzemeleri ve çadırlar sevk edilmelidir. Bölge depreme karşı hazırlıklı hâlde olmalıdır. Ayrıca muhtemel Hakkari depreminde Şırnak merkezde heyelan olabilir. Bu durum için de ayrı bir önlem alınmalıdır, Hakkari depremi komşu illerde ve Irak’ın kuzeyinde ve Güney Azerbaycan’ın Türkiye’ye sınır il ve ilçelerinde yıkım yapabilir” ifadelerini kullandı.
EKOLOJİ SERVİSİ
