Hükümetin, ‘Durum iyiye gidiyor, Dengeleme başladı. Kötü günler geride kaldı’ dedikleri bir süreçte, ekonomi cephesinde ortaya çıkan veriler aksini söylüyor
17 yıllık AKP iktidarının en etkin olduğu dönemde, içerde ve dışarda işler iyi gitmiyor. ABD ile S- 400 gerilimi sürüyor. Suriye’de durum belirsiz. Kürt sorununda savaş hali devam ediyor. İktidar 31 Mart Yerel seçimlerinde beklemediği kadar büyük şehir kaybetti. İstanbul Seçimleri ise, AKP’nin itirazlarıyla 16 gündür sonuçlanmadı. AB Türkiye’nin adaylık sürecini askıya almayı tavsiye eden raporu kabul etti. Bütün bunların ekonomiye etkisi anında oldu. İşsizlik yüzde 14.7 ile rekor kırarken, Enflasyon yüzde 19.1’e yükseldi. Tarım ürünlerindeki fiyat artış yüzde 27’ye çıktı. Sanayi üretimi yüzde 5.1 daralırken, cari açık 36.2 milyar TL’ye ulaştı. Ocak ayında 5.27 olan dolar/TL kuru, 3 ayın sonunda 5.70’i buldu… Hükümetin Yeni Ekonomik Paketi ise beklenen notu almadı.
Bütçe açığı 36.2 milyar lira
Ocak-Mart döneminde bütçe gelirleri yüzde 30,4 oranında artarak 218,3 milyar TL ; bütçe giderleri ise yüzde 35,4 oranında artarak 254,4 milyar TL oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı, mart ayına ilişkin bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Merkezi yönetim bütçe dengesi martta 24,5 milyar TL açık verdi. Mart ayı verisiyle birlikte bütçede ilk çeyrek karnesi de şekillendi. Hazine ve Maliye Bakanlığ’ndan yapılan açıklamada 2018 yılı Ocak- Mart döneminde 20,4 milyar TL açık veren bütçe, 2019 yılı Ocak-Mart döneminde 36,2 milyar TL açık verdi. 2018 yılı Ocak-Mart döneminde 1,9 milyar TL faiz dışı fazla verilmiş iken 2019 yılı Ocak-Mart döneminde 2,8 milyar TL faiz dışı açık verildi.
Giderler geliri aştı
2019 yılı Ocak-Mart döneminde bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 30,4 oranında artarak 218,3 milyar TL oldu. Bütçe giderleri ise yüzde 35,4 oranında artarak 254,4 milyar TL olarak gerçekleşti. 2019 yılı Ocak-Mart döneminde vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,8 oranında artarak 154,3 milyar TL olarak kayıtlara geçti. Faiz hariç bütçe giderleri ise yüzde 33,5 oranında artarak 221,1 milyar TL oldu.
Mart ayı gerçekleşmeleri
2018 yılı Mart ayında 20,2 milyar TL açık veren bütçe, 2019 yılı Mart ayında 24,5 milyar TL açık verirken, faiz dışı açık 2018 yılı Mart ayında 10,6 milyar TL iken 2019 yılı Mart ayında 13,1 milyar TL oldu. 2019 yılı Mart ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,8 oranında artarak 54,4 milyar TL oldu.. Bütçe giderleri ise yüzde 15,2 oranında artarak 78,8 milyar TL olarak gerçekleşti.
Sanayi üretimi yüzde 5.5 düştü
TÜİK verilerine göre, sanayi üretimi Şubat’ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.1 azaldı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2019 yılı Şubat ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.7 ve imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 5.5 azalırken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.4 arttı. Sanayi üretimi bir önceki aya göre ise yüzde 1.3 arttı. Önceki aya göre; madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 0.3, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1.4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.8 yükseldi.
Benzin ve motorine zam
Dün geceden itibaren geçerli olmak üzere benzinin litre fiyatı 22 kuruş, motorinin litre fiyatı ise 18 kuruş zamlandı. Zam periyodu giderek kısalan akaryakıt zamları, önceki günkü EPGİS’ten gelen bir açıklama ile duyuruldu. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS), sosyal medya hesabı üzerinden benzin ve motorin fiyatına zam yapıldığını duyurdu. EPGİS, zamların, Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) karşılandığı için pompa fiyatlarında bir değişiklik yaşanmayacağını da belirtti. En son 9 Nisan gece yarısından itibaren benzine 13 kuruş, motorine ise 6 kuruş zam yapılmıştı.
Takipteki borçlu sayısı arttı
Bireysel kredi ve kredi kartı borcunda dolayı yasal takibe intikal edenlerin sayısı yüzde 26 arttı. Ekonomik kriz ve gelir düzeyindeki azalma kendisini kredi kullanımında da ortaya koydu. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre, yılın ilk 2 ayında bireysel kredi kartı borcu nedeniyle yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 oranında artarak 176 bin kişi oldu. Bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı da aynı dönemde yüzde 40 oranında artış göstererek 212 bin kişiye çıktı. Bireysel kredi ve bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal edenlerin toplamı ise bu yılın ilk iki ayında 2018’in aynı dönemine göre yüzde 26 artışla 333 bin kişi oldu.
EKONOMİ SERVİSİ
