Neğşirvan Güner/ İstanbul
Yaptığı filmlerle adından söz ettiren Kürt yönetmen Ali Kemal Çınar, son yapımı Di Navberê De, Kürtçe anlayan ancak Kürtçe konuşamayan, Türkçe konuşan ama Türkçe anlayamayan Osman’ın hikâyesine odaklanıyor. İstanbul Kürt Film Festivali’nde izleyiciyle buluşan, senaryosu ve kurgusu da Çınar’a ait olan filmin oyuncu kadrosunda ise Osman Çınar, Fatoş Yıldız, İhsan Şakar, Gülbin Bozan, Rabia Çınar ve Seyithan Çınar yer alıyor. Kurte Fîlm’in (Kısa Film, 2013), Veşartî (Gizli, 2015), Gênco (2017) ve son filmi olan Di Navberê De (Arada, 2018) üzerine yönetmen Ali Kemal Çınar ile konuştuk.
Di Navberê De (Arada) filminin hikayesi ne?
Osman karakterinin anadiliyle olan problemini farklı bir hikayeyle izliyoruz. Osman anladığı dili konuşamayan, konuştuğu dili de anlamayan biridir. Zaman içinde bu onda aynı anda iki işi yapamaz hale getirir. Kısaca hikayesi böyledir filmin.
Kurte Fîlm, Veşartî ve Gênco’nun ardından bu sefer biraz daha farklı bir konu beliriveriyor perde de. Osman’ın dil ile olan sorunu ne? Ya da bu sizin sorununuz mu?
Di Navberê De önceki filmlerden direk bir politik meseleyi ele aldığı için farklı bir yerde duruyor. Yine de öbürlerinden çok farklı olduğunu söyleyemem. Osman’ın anadiline ket vurulmasının sıkıntılarını görüyoruz. Bu hem benim hem de herkesin sorunu olabilir. Önemi Osman’a ket vurulmasıdır, gerisi hikaye…
Di Navberê De işlediğiniz anadil politik bir mesele olarak görülüyor. Kendi anadilini konuşamayan, öğrenebileceği bir alan yaratılamayan birinin hikayesi neden politik bir meseleye dönüşüyor ya da görülüyor?
Kürtçe sanat yapmaya karar verdikten sonra mecranız politik olur zaten. Buna karar vermek sizin anadilinizle olan meselenizi açık eder. Bu da sanatçının kendi durduğu yeri gösterir. Kürtçe politik olmaktan sıyrılamadı maalesef. Güncel, kültürel ve edebi alanda kullanılmasının artmasını arzuluyorken, sadece siyasetin aracı olmasına gönlüm razı olmuyor. Bu kendiliğinden olan bir şey. Dünyanın en boş filmini de yapsam Kürtçe yaptıktan sonra, Kürtçe dili tercih edince, haliyle politik oluyor.
Di Navberê De için nasıl tepkiler var? Tam anlatmak istediniz meseleyi izleyici algılayabildi mi sizce?
Benim bütün filmlerim için aynı şeyi söyleyebilirim. Seveni de var sevmeyeni de… İstediğim meselenin anlaşıldığını düşünüyorum. Zaten bu noktadan itibaren tepkiler çeşitli oluyor.
Filmlerinizde kendi aileniz, arkadaşlarınız oynuyor, çekim sürecinde neler yaşıyorsunuz?
Çok rahat çalışıyoruz, yeterince birbirimizle vakit geçirdik. Eğlenceli, hiç gerilmeden filmi bitiriyoruz.
Kürt Sineması açısından baktığımızda farklı bir yerde (tür bakımında) duruyor film. Kürt Sineması için farklı bir alan doğuyor diyebilir miyiz?
Doğması için elimizden geleni yapıyoruz. Bu birkaç kişinin çabasıyla olabilecek bir şey değil. Yeni isimlerin de bu alanda bir şeyler yapması gerekiyor. Önemli olan insanlara ilham verebilecek olmak. Ama mevcut durum fazlasıyla oturmuş, sabitlenmiş, onu değiştirmek fazla zaman alacak.
Takipçileriniz yeni projelerinizi beklesin mi?
Çekimlerini yeni bitirdiğim bir filmim var. Ben durmaktan yana değilim, biri biterken diğer filmi düşünmeye başlarım. Çalışmak dışında başka şansımız yok, sinemacı olup da oturana hiç saygım yoktur. Hele Kürt ise.
