Elifsu Dilek Şen/ İstanbul
Müzik insanın doğadaki seslerle yaşama doğru yaptığı bir yolculuk muydu? Serin bir yaz akşamında Burgazada Cennet Bahçesi’nde izledim Saz belgeselini. “Sazdan iyi ses çıkmasını istiyorsan ormanda en yalnız duran ağacı seç” diyen belgesel kahramanıyla gökyüzündeki yıldızları izlemekten vazgeçip filme odaklanmaya başladım. Sazdaki 12 telin 12 imamla özdeşleştirilmesi belgesele olan ilgimi artırarak devam ettirdi. Belgeselde Azarbeycan’a kadar gidip Ermenistan’a uğranılmaması dikkatimi çekti. Yönetmen ve yapımcı alabilecekleri tepkilerden dolayı ülkeleri tek din grubuyla sınırlandırmış olabilir. Uğranan tüm ülkeler müslüman ülkelerdi. Doğu’ya gittikçe saz daha sert çalınıyor belki de yaşam şartlarının daha zorlu olmasıyla ilgilidir. Doğa sertleştikçe onunla yakalanan uyum da sertleşmekte.
Saz ile yolculuk
“Sazın derin ve oval kısmı bir mezarı andırmaktadır” dedi Dersim’de saç çalan bir kişi. Sazın alt ve yuvarlak bölümü müziği mezar gibi biriktiren bölümüydü sazın. Saz belgeseli bir yol filmi, bir Avrupalı’nın gözünden insanların ortak kültürünü arayış yolculuğu. Müzik, yaşam, insan bir yolculuk değil miydi? Petra, ağaçları kucaklayan, onların çıkıntılarımdan ses çıkarıp ağacı bir müzik aleti gibi kullanmaya çalışan bir kadın. Petra, saz çalan az sayıdaki Avrupalı’dan biri. Saza beslediği tutkudan ‘dolayı doğuşuna, kültürler arasında neden yer aldığını anlama çabasında. Sazın izini takip etmek için yedi ülkeyi kapsayan bir yolculuğa çıkmış. Berlin’de başlayan bu yolculuk, Balkanlardaki gizli köyler üzerinden kalabalık İstanbul’a, oradan Anadolu’nun tepelerini aşarak Kafkas Dağları’na ve Azerbaycan âşıklarına ulaşarak sazın doğduğuna inanılan gizemli Horasan Bölgesi’nde son buluyor. Saz’ın yönetmen koltuğunda Stephan Talneau otururken, Alman sanatçı Petra Nachtmanova, yüzlerce yıldır kuşakları bir araya getiren sazı araştırmak üzere yaptığı yolculukta, Erdal Erzincan, Erkan Ogur, Murat Ertel, Şavaklı Ayşe, Mübariz Aliyev, Telli Turnalar, Özgür Fırat, Umut Erdoğan, Saz Ensemble “Sevda” ve Tatavla Keyfi’nin de aralarında bulunduğu çok sayıda müzisyene misafir oluyor.
Saz
Yönetmen: Stephan Talneau
Oyuncular: Florent Chaintiou,
Petra Nachtmanova
Süre: 99 dk
Tür: Belgesel
