Farqîn coğrafyasını yerle bir eden Silvan Barajı, Gelîyê Godernê Vadisi ile birlikte 50 köyü suya gömecek. Enerji ihtiyacı ve sulama iddiasıyla inşa edilen baraj, bölgede süren kaya gazı üretimlerine bağlanacak
Yusuf Gürsucu
İktidar tarafından geçtiğimiz mayıs ayında “Silvan Tüneli İkmali” adı altında 4.7 milyar liraya Limak İnşaat ile MNG Holding’e ihale edildi. DSİ tarafından 2010 yılında adım atılan ancak 2012’de inşaatı başlatılan Silvan Barajı’nda uzun yıllar ilerleme kaydedilememişti. 13 kilometre uzunluğunda inşası süren Sivan tüneli ile Amed ve Êlih arasındaki ovaların su ihtiyacının karşılanacağı iddia edilmesine karşın, Silvan Barajı ve tünelinin, mevcut barajlardan yararlandırılmayan bölge halkının yararına inşa edilmediği belirtiliyor. Barajdan 160 MW gücünde HES ile birlikte, Türkiye’nin en önemli kaya gazı sahasının bulunduğu iddia edilen Farqîn’in Pîreman (Sarıbuğday-kaya gazı sahası) köyü coğrafyası ile diğer çevre köylerde süren kaya gazı sondaaj ve üretimlerine bağlanması bekleniyor.
Yıllardır bekliyorlar
Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu 2015 yılında verdiği bir demeçte, “Güneydoğu Anadolu’da bulunan kaya gazı sahası Türkiye’nin 7 yıllık tüketimini karşılayacak rezerve sahip, çalışmaların hızlanması için bölgedeki karışıklığın durması gerekir. Diyarbakır’daki rezervin ülke ekonomisine katkısının yaklaşık 140 milyar dolar ve bu nedenle birilerinin bölgeye yönelik hesapları var. Karışıklığın bitmesiyle birlikte Sarıbuğday- 1 sahasındaki çalışmalar da hızlanacak” derken ‘bölgeye yönelik hesapların’ gerçek boyutunu ortaya koyuyordu. Aynı dönmede kaya gazı bağlamında Silvan Barajı’nın önemine vurgular yapılıyordu.
50 köy sular altında kalacak!
Amed’in 4 ilçe sınırlarında bulunan ve halen keşfedilmeyi bekleyen Geliyê Godernê Vadisi, Silvan Barajı nedeniyle sular altında kalacak. Yine baraj nedeniyle bölgede bulunan yaklaşık 50 köyü Hasankeyf’e olduğu gibi sular altına gömülecek. Amed’in özellikle Pasûr (Kulp), Farqîn (Silvan), Licê ve Hezro sınırları içinde kalan Geliyê Godernê Vadisi, başta Süryani, Ermeni ve Kürtlere ait tarihi kalıntılar ve hafızasıyla birlikte sular altında kalacak olması bir kültürel asimlasyonuda içermekte. Amed’in üç büyük ilçesi olan Pasûr, Farqîn ve Hezro’yu birbirine bağlayan Taş Köprü de yok edilecek tarihi yapılardan biri.
Schell ve Transatlantic Petroleum
Amed ve Trakya’da dünya enerji şirketleri ve yerli uzantılarına yüzlerce kaya gazı sondaj ve işletme lisansları verildi. Amed’de Schell firması ve TransAtlantic Petroleum sondaj çalışmalarıyla petrol ve kaya gazı üretimlerini sürdürüyor. Ayrıca Çin Devlet Petrol Şirketi CNPC’nin iştiraki Greatwall Drilling Company ile birlikte İhlas Holding A.Ş., Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) aynı amaçla Amed coğrafyasında sondajlar yapıyor. AKP iktidarının kolaylaştırıcılığı ile Türkiye’de yapılanan Transatlantic Petroleum şirketinden yapılan duyuruda Transatlantic Petroleum Ltd. Şirketi’nin Türkiye yapılanması olan Transatlantic Petroleum Ham Petrol ve Doğal Gaz Arama ve Üretim A.Ş. Şirketi tarafından Amed’in Sur İlçesinde Ham Petrol Arama-Çıkarma (Üretim) ve Depolama faaliyeti gerçekleştireceği açıklanmıştı.
Şirketler üşüşmüş durumda!
Transatlantic Petroleum Amed’de elde ettiği lisanlardan Yeniev-7 ve Ofköy-1 adı verilen lokasyonlarında yapılacak olan sismik çalışmalar sonucunda, açılacak sondaj kuyularında kaya petrolü varlığı, petrolün özellikleri ve işletmeye yönelik çalışmaları sürüyor. AKP’ye yakınlığı ile bilinen Çalık Holding’in sahibi olan Ahmet Çalık’a ait Çalık Petrol Arama Üretim Sanayi ve Tic. AŞ’de Amed’in Çınar ilçesinde kaya petrolü çalışması yapıyor. Çıkarılacak ham petrolün aynı saha da 96 m3’lük 4 tankta depolaması yapılacak. Proje kapsamında 12 bin 500 metrekarelik ruhsatlı alanda günlük 376 metreküp (m3) petrol çıkarılması öngörülüyor. Transatlantic Petroleum, TPAO, Schell, Çinli CNPC, Çalık Holding, İhlas Holding gibi birçok şirket bölgenin ekosistemini yıkıma uğratırken, toprağı ve suları kirletip su varlığını adeta yok etmeye devam ederken, Silvan Barajı bu şirketler için ‘can’ suyu olacak.
