Türkiye’de fındık tekeli haline gelen Ferroro, fındıkta yaşanan tüm olumsuz gelişmeleri yarattığı spekülasyonlarla yönettiği sıkça belirtiliyor. Türkiye’de fındık üretiminin %75’ini İtalyan tekeli Ferrero alıyor
Geçtiğimiz günlerde İspanya’nın Sevilla kentinde yapılan Dünya Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kongresi’nde (INC) fındık konusu da ele alındı. Yapılan sunumda, Türkiye’nin 2017-2018 sezonuna 80 bin ton stok ve 750 bin ton üretim olmak üzere 830 bin tonluk arz ile girdiği belirtildi. Türkiye’nin 2018-2019 sezonuna ise, 170 bin ton devreden stok, 640 bin ton üretim olmak üzere fındık arzının 810 bin ton olacağı ifade edildi. INC Kongresi’nde, Türkiye’den sonra en yüksek üretimin 115 bin ton ile İtalya’da gerçekleşeceği açıklandı. Yapılan tahminlere göre, 2018-2019 sezonunda Gürcistan’da 80 bin ton, Azerbaycan’da 70 bin ton, Amerika Birleşik Devletleri’nde 50 bin ton, Şili’de 25 bin ton, İspanya’da 16 bin ton, İran’da 12 bin ton, Çin’de 9 bin ton, Fransa’da 4 bin 500 ton ve diğer ülkelerde 26 bin ton olmak üzere dünya fındık üretimi 1 milyon 47 bin 500 ton gerçekleşeceği açıklandı.
Toplantıda üretici yok
İspanya’daki kongreye bin 500’ü aşkın kişi katılırken, Türkiye’den Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı Mehmet Daniş, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Edip Sevinç, Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sebahattin Arslantürk ve fındık ihracatçıları katıldı. Katılımcılara bakıldığında üreticileri temsilen herhangi bir katılımcının olmaması dikkat çekti. Bugüne kadar her yıl açıklanan fındık fiyatları üreticinin kan ağlamasına neden olurken, ihracatçılar ise bu işten kazanan taraf olurken, bir diğer kazanan ise İtalyan Ferroro şirketiydi.
Halkın elinden alınacak
INC Kongresi’nde alınan diğer kararlar ise üretim kapasitesinin arttırılmasına yönelikti. Tarım Bakanı Fakıbaba, son günlerde fındık bahçeleri için önerilerde bulunuyor. Fakıbaba, “Karadeniz’de fındık bahçelerini toplulaştıracağız. Üreticiden kiralayacağız. Fındığı biz toplayacağız. Satıp parasını üreticiye vereceğiz. Bahçelerin bakımını yapacağız. Üretici parasını bilecek. Devletin kiralayacağı bahçeleri, devlet özel sektöre kiralayabilecek” açıklamasında bulunmuştu. Diğer taraftan havuzmedya olarak nitelenen bazı yayın organlarında en önemli sorunun “Fındık verimi ve kalitesinin düşüklüğü, hem ağaçların hem de insanların yaşlanması” olduğu işlenerek bahçelerin şirketlerin elinde toplanma çalışmallarına destek oldukları görüldü.
Operasyonlar Ferroro’dan
INC’yi organize eden Dünya Fındık Konseyi’nde üyelik de yapan Cüneyt Zapsu’nun aracılığı ile Türkiye’de fındık tekeli haline gelen Ferroro, gelişmelerin tamamını yarattığı spekülasyonlarla yönettiği biliniyor. Ferroro, Fındık’ta Türkiye’ye bağımlı kalmak istemiyoruz türü açıklamalarıyla birlikte Gürcistan, Azerbeycan ve hatta Güney Amerika ülkelerinde kendisine alternatifler aradığı ‘basın’ organlarında ve TVlerde çokça işlendi. 2005 yıllarında Zapsu, benzer söylemlerle üreticide tedirginlik yaratarak, Ferroro’nun hakimiyet sürecini örmüştü. Yine aynı yol farklı ellerce sürdürülürken, amacın fındık fiyatlarını aşağıda tutmak ve bahçeleri halkın elinden almak olduğu netleşmeye başladı. Fındık üretiminin %75’ini İtalyan tekeli Ferrero’nun aldığı biliniyor. Piyasanın hakimi olan Oltan Gıda’yı satın alan Ferrero, Türkiye’de fındık tekeli konumuna gelmiş durumda.
Rekabet Kurumu’da aynı
Rekabet Kurumunca hazırlanan Fındık Sektör Araştırması Raporu’na göre, Türk fındığının önündeki en büyük engel düşük verimlilik olarak belirlendiği açıklandı. Türkiye’nin, dünyada en düşük verimlilikle üretim yapan ülkeler arasında yer aldığı belirtilen raporda, bunun fındık bahçelerinin yaşlı olması, eğimi, yüksek rakımda bulunması, iklim, zirai mücadele ve gübrelemenin gerektiği gibi yapılmaması gibi etmenlerden kaynaklandığı kaydedildi. Bu sorunun çözümü için de ömrünü tamamlayan bahçelerin yenilenmesi, hastalıklara karşı dirençli, arazi ve iklim yapısına uygun fındık fidanlarının dikiminin sağlanması ve bu konularda çiftçiye sağlanan desteğin artırılması önerildi. Son dönem ortaya konan fındık politikalarına tam uygunluk gösteren rapor, fındıkta yeni gelişmelerin işaretini veriyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
