Karakuş türlerinin yüzde 90’ına ev sahipliği yapan Îdir’deki kuş cenneti yerleşim yerleri ve sazlık yakımı yüzünden tehlikede
Îdir’de (Iğdır), Gilîdax (Ağrı Dağı) eteklerinde bulunan kuş cennetinde bulunan türler giderek azalıyor. Yapılan araştırmalara göre; Türkiye genelinde 502 kuş türü kayıt altına alınırken, 611 kilometrelik yüz ölçümüne sahip Îdir’de ise 348 tür tespit edildi. Denize kıyısı olmayan kentlerdeki kuş türlerinin yaklaşık yüzde 90’ını barındıran kent, Aralık ve Karasu sazlıklarıyla kuş türlerine ev sahipliği yapıyor.
Ülkedeki kuş varlığının (sayısal olarak) en çok olduğu 10 il arasında bulunan Îdir, özellikle Kuzey ve Güney kıtaları arasında göç eden kuşların mola yeri oluyor. 800 metre rakıma sahip Îdir sınırları içinde bulunan 5 bin 137 metre yüksekliğe sahip Gilîdax ile 3 bin metreyi aşan Aras sıradağlarıyla kuş türlerine yaşam olanağı sunuyor.
Îdir’in coğrafik konumu, topografyasının uygunluğu ve mikro iklimin sağladığı tüm olanaklara karşın insan müdahalesiyle kuş türleri ve yaşam alanları büyük tehlike altında. Kuş cennetinin bulunduğu alanlar “Milli park” ilan edilmesine karşın bölgede her geçen yıl artan yerleşim yerleri ve bununla birlikte çoğalan hayvancılık-tarım faaliyetleri, kuşların yaşam alanlarını daraltıyor. Kuşların yaşam alanlarının daraltılmasıyla birlikte bölgede bulunan göletlerin suyunun tarımsal alanda kullanılması da su göletlerindeki suyun seviyesinin düşmesine ve birçok kuş türünün göç yolunu değiştirmesine neden oluyor.
‘Popülasyonu azaltan, insan müdahalesi’
Kuş cennetinin durumu hakkında konuşan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) İl Genel Meclis üyesi Medet Serhat, “Burası kuşların göç ederken kullandığı ve Türkiye’deki 4 yoldan biridir. Kuş çeşitliliği yaz ve kış aylarında farklılık göstermekle birlikte ağırlıklı olarak bahar aylarında çeşitliliğin en fazla olduğu süreçtir. Şimdiye kadar 438’e kuş türü burada tespit edilmiştir ama ne yazık ki burada gerekli hassasiyet gösterilmiyor” dedi.
Kuş cennetinin korunmasına yönelik girişimlerin yok denecek düzeyde olduğunu ifade eden Medet Serhat, “Kuş cenneti dediğimiz yerin tam ortasında çok sayıda yerleşim yeri bulunuyor. Zamanla nüfusu artan yerleşim yerleri, kuşların doğal yaşam alanlarını bozuyor. Aynı zamanda bu yerleşim yerlerindeki insanların tarımsal faaliyetleri de kuşların hareket alanlarını daraltıyor. Mevsimlik gelen kuşların yuva alanlarını bozuyor. Yine özellikle sulak alanda bulunan sazlık alanların yakılması, bölgede bulunan kuş türlerini her geçen gün azaltıyor. Sazlık alanda bulunan yuvalar yakılıyor, kuş yavruları ve yumurtaları yakılarak katlediliyor. Tüm bu faaliyetler kuş türlerini yok ettiği gibi kuşların göç yollarını da değiştiriyor” diye konuştu.
‘Araştırma merkezine dönüşebilir’
Kuş popülasyonunun korunmasının bölgeye büyük katkılarının olacağına dikkat çeken Medet Serhat, “Farklı ülkelerdeki doğal zenginliklere gidileceğine buradaki cennetin korunması için yetkililerin adım atması gerekiyor. Bu doğal zenginlik korunduğu zaman hem ekolojik kazanım olur hem de bölge halkı için büyük bir ekonomik kazanım olur. Her yıl on binlerce insanın gelip ziyaret ettiği bir alana dönüştürülebilir. Bunun yanında bilimsel araştırma ve çalışmaların yapıldığı bir merkeze de dönüşebilir” ifadelerini kullandı.
Haber: Ömer Akın \ MA
