Gürcistan’da ‘Rus Yasası’ olarak adlandırılan ‘etki-ajanlığı’ tasarısı kabul edildi. Benzer bir tasarı da 9. Yargı Paketi adı altında AKP-MHP koalisyonu tarafından Meclis’e getiriliyor
Gürcistan Parlamentosu, tartışmalı “etki-ajanlığı” diye nitelendirilen ‘Yabancı Etkinin Şeffaflığı’ yasa tasarısını onayladı. Protestolar da sürdü.
Gürcistan Parlamentosu’nda 17 Nisan’da birinci ve 1 Mayıs’ta ikinci oylamadan geçen tasarının üçüncü ve son okuması 14 Mayıs 2024’te yapıldı. Gürcü Anayasası gereği, bir tasarının yasalaşması için parlamentoda 3 kez onaylanması gerekiyor. 150 sandalyeli Gürcistan Parlamentosu’nda, oturuma katılan 116 vekilden 84’ü evet 30’u da hayır oyu kullandı.
Parlamentoda tasarının görüşülmesi sırasında milletvekilleri arasında sert tartışmalar ve akabinde arbede yaşandı. Zaman zaman itiş kakışlar oldu.
Gürcistan polisi, yasa tasarısının Meclis’te görüşülmesi sırasında bina dışında etten duvar ördü.
Dışarıda toplanan ve ellerinde Gürcü ve Avrupa Birliği bayrakları bulunan bir grup kalabalık gösteri yaptı. Öfkeli kalabalık, iktidar partisi mensubu vekilleri “Ruslar” ve “köleler” diye nitelendiren sloganlar attı. Oturum devam ederken parlamento binası dışındaki göstericilere zaman zaman polis saldırısı oldu.
Böylece Parlamento, muhaliflerin “Rus Yasası” diye nitelendirdiği tasarının üçüncü ve son okumasını yaparak yasalaştırdı. Tasarı bu aşamadan sonra imza için Cumhurbaşkanı Salome Zourabichvili’ye gidecek.
Gürcistan Devlet Başkanı Salome Zourabichvili, “Rusya’dakinin birebir kopyası” sözleriyle eleştirdiği yasayı veto edeceğini açıklamıştı. Ancak Zourabichvili’nin vetosu, iktidar partisi ve destekçisi partilerin çoğunlukta olduğu Mecliste yapılacak yeni bir oylama ile geçersiz kılınabilir.
Hükümetin bu yıl Parlamentoya tekrar sunduğu tasarı, fonlarının yüzde 20’sinden fazlasını yurt dışından alan Gürcistan’da kurulan kuruluşların “yabancı bir gücün çıkarlarını gözeten organizasyon” (yabancı etki ajanı) olarak kaydolmalarını veya para cezalarıyla karşı karşıya kalmalarını öngörüyor. Tasarıya göre, söz konusu kuruluşların kayıt işlemleri Gürcistan Adalet Bakanlığınca kontrol edilecek. Muhalefet tasarının Rusya tasarısı olduğunu kaydediyor. Muhalefet blokları haftalardır tasarının geri çekilmesi için parlamento çevresinde ve önünde gösteriler yapıyordu.
DW Türkçe’ye konuşan Kafkasya ve Rusya uzmanı, ABD merkezli Stonehill Üniversitesi Profesörü Dr. Anna Ohanyan, Rusya’nın çok benzer bir yasayı ülkedeki sivil toplum kuruluşlarını baskı altına almak için kullandığını söyledi. Dr. Anna Ohanyan, Rusya bu adımı attığından beri birçok otoriter liderin aynı yolu izlediğini kaydetti. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlarken “Türkiye’de yargının bağımsız olmadığına” dikkat çeken Dış İlişkiler Konseyi (CFR) araştırmacısı Henri Barkey de benzer düzenlemelerin “hükümetleri STK ve bağımsız basın denetiminden korumak için çıkarıldığı” görüşünü dile getirdi.
Rusya, Gürcistan ve Türkiye
Rusya STK’lar (sivil toplum kurumları) ve gazetecileri hedef almak için 2012’de çok benzer bir yasa çıkarmıştı. Gürcistan bölgede yasayı çıkaran ikinci ülke oldu. AKP-MHP yönetimi de benzer bir yasa tasarısı Meclis’e sunmaya hazırlanıyor. Basına yansıyan 9. Yargı paketi içinde yer verilen Türkiye’de casusluk suçunun kapsamı ve tanımını muğlak ifadelerle genişleten “etki ajanlığı” düzenlemesi Rusya ve Gürcistan’daki tasarıyla benzerlik taşıyor. Türkiye’deki tasarı “Yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda Türk vatandaşları veya kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan veya yaptıranlara hapis cezası” öngörüyor.
TİFLİS
